Factcheck: ja, het helpt tegen vermoeidheid om je hoofd in de vriezer te stoppen

De Nederlandse krant De Telegraaf schrijft dat je je hoofd in de diepvriezer moet steken als je vermoeid bent. De koude zou namelijk een verkwikkend effect hebben. Dat klopt, zeggen experts. Maar het effect van de koudeschok is slechts tijdelijk.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Slechte nacht achter de rug? Stop je hoofd even in een diepvriezer, adviseert de Amerikaanse slaapexpert Eric Prather. De Nederlandse krant De Telegraaf haalde het nieuwtje uit een interview dat Prather aan de Amerikaanse krant The New York Times gaf. Prather praatte er over zijn recente boek The Sleep Prescription, waarin hij allerhande advies geeft voor mensen die met slaaptekort worstelen.

Volgens Prather zou de korte koudeschok ervoor zorgen dat je opwindingssysteem (sic) geactiveerd wordt, waardoor je lichaam een energieboost krijgt. Maar hoe wetenschappelijk is Prathers advies? We leggen de stelling voor aan professor Johan Verbraecken, longarts verbonden aan de Universiteit Antwerpen en medisch coördinator van het slaapcentrum.

‘Het advies van Prather houdt wel steek’, zegt Verbraecken. ‘Je kunt het vergelijken met het effect dat je ervaart als je van een warme woning naar buiten gaat. Dan ervaart je lichaam een vasoconstrictie, waarbij je bloedvaten gaan vernauwen om zo minder lichaamswarmte te verliezen. Je bloeddruk stijgt erdoor en je krijgt een adrenalineopstoot. Daardoor krijg je een wakkerder gevoel.’

Dat zegt ook professor Maarten Van Den Bossche, psychiater aan het UPC KU Leuven en verbonden aan het slaapcentrum op campus Gasthuisberg. ‘Naar mijn weten is er geen omstandig onderzoek gedaan naar die stelling, maar ik volg Prather wel. Ons lichaam is getraind om op plotse prikkels te reageren en zo gevaar te capteren. Als je een onverwacht geluid hoort, bijvoorbeeld, kun je opschrikken, en daardoor krijgt je lichaam een adrenaline- en cortisolpiek. Dan voel je je ineens wakkerder. Dat geldt ook voor een plotse temperatuursverandering.’

Koude en een wakker gevoel gaan hand in hand, vult professor Verbraecken aan. ‘Als mensen het te warm hebben, gaan ze vaak op zoek naar verfrissing, door bijvoorbeeld hun gezicht te wassen met een koud washandje of een koude douche te nemen. Daardoor voel je je wat verfrist en wakkerder. Je hoofd in een diepvriezer stoppen creëert eenzelfde effect.’ Om goed te slapen raadt Verbraecken dan ook aan om niet in een te koude kamer te slapen. ‘16 à 20 graden is een ideale temperatuur om in slaap te vallen. Als het te koud is, ervaart je lichaam een stressreactie, wat ervoor zorgt dat het veel langer duurt om in slaap te vallen.’ Maar een langdurig effect heeft het niet, meent Verbraecken. ‘Als je opnieuw in een warmere ruimte terechtkomt, zullen je bloedvaten weer uitzetten.’

Toch maar beter koffie drinken dan? Van Den Bossche: ‘Het effect van koude is enigszins vergelijkbaar met het effect van koffie, maar cafeïne heeft een trager maar veel langduriger effect. Cafeïne blokkeert het effect van adenosine, een lichaamsstof die een gevoel van vermoeidheid creëert. Bovendien blijft cafeïne ook veel langer in je lichaam hangen. Bij sommige mensen duurt het uren voor de stof uitgewerkt is.’