Factcheck: ja, het aantal plaatsen in de Vlaamse kinderopvang is tijdens de voorbije legislatuur gedaald

Tijdens het Grote Voorzittersdebat van Knack en Trends-Kanaal Z op 27 februari stelde Vooruit-voorzitter Melissa Depraetere dat het aantal plaatsen in de Vlaamse kinderopvang tijdens de voorbije legislatuur is gedaald. Dat klopt. Bij het aantreden van de huidige Vlaamse regering, eind 2019, bedroeg het totale aantal plaatsen 95.027. Volgens de meest recente cijfers, van eind 2023, was dat nog 93.192.   

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 27 februari brachten Knack en Trends-Kanaal Z zeven Vlaamse partijvoorzitters samen voor een exclusief debat in de aanloop naar de verkiezingen van 9 juni (hier te herbekijken). 

Sammy Mahdi (CD&V), Jeremie Vaneeckhout (Groen), Bart De Wever (N-VA), Tom Ongena (Open VLD), Raoul Hedebouw (PVDA), Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Melissa Depraetere (Vooruit) gingen met elkaar in debat volgens een unieke formule: tijdens zeven korte één-op-één gesprekken lichtte iedere partijvoorzitter een zelfgekozen stelling toe. Daarop volgde telkens een discussie over die stelling met de zes andere voorzitters. 

Melissa Depraetere (Vooruit) mocht de spits afbijten. Ze deed dat met een opmerkelijk voorstel (vanaf 01:55): Vooruit pleit voor een soort ‘Vlaamse superminister voor het kind’, die zowel bevoegd zou zijn voor de kinderopvang als voor het onderwijs — bevoegdheden die nu respectievelijk bij de ministers van Welzijn en Onderwijs zitten.

De idee achter het voorstel: ‘We moeten meer investeren in jonge kinderen, want elke euro die we daarvoor uittrekken, levert nadien veel meer op’, klonk het.

Depraetere’s concrete voorstel kon op weinig bijval rekenen bij de andere partijvoorzitters, al steunen alle partijen de oproep van Vooruit om in de volgende bestuursperiode meer geld te investeren in de kinderopvang. De partijen die op dit moment deel uitmaken van de Vlaamse meerderheid wezen erop dat het budget voor kinderopvang tijdens deze legislatuur bijna is verdrievoudigd, van 400 miljoen naar 1,1 miljard euro. Depraetere merkte op haar beurt op dat de huidige Vlaamse regering de Vlaams kinderopvang ‘heeft afgebouwd’. ‘Er zijn meer plaatsen weggevallen dan bijgekomen’, stelde de Vooruit-voorzitter.

Klopt het dat er tijdens de voorbije legislatuur meer kinderopvangplaatsen zijn verdwenen dan bijgekomen?

Op de site van het Agentschap Opgroeien vinden we een dashboard waarop je het aantal plaatsen in de Vlaamse kinderopvang jaar per jaar kunt opvragen.

De huidige Vlaamse regering trad aan op 2 oktober 2019. Op het einde van dat jaar bedroeg het totale aantal plaatsen 95.027.

Een jaar later, eind 2020, werden 94.924 kindplaatsen geteld.

Eind 2021 stond de teller op 94.681 plaatsen. 

Eind 2022 waren er in totaal 93.128 plaatsen, 1553 minder dus dan een jaar eerder. Dat komt neer op een daling van 1,6 procent.

Volgens de meest recente cijfers, van eind 2023, bedroeg het totaal aantal kindplaatsen 93.192. Dat is net iets meer dan een jaar eerder.

Nettoverlies aan plaatsen

Bij de start van de legislatuur waren er 95.027 plaatsen, eind 2023 waren dat er nog 93.192. Er zijn dus minder plaatsen dan bij het aantreden van de huidige Vlaamse regering.

Ook in een standpunt van het Kinderrechtencommissariaat van 24 mei 2023 werd daarop gewezen: ‘Voor het derde jaar op rij gaan er in Vlaanderen meer plaatsen verloren dan er bijkomen,’ lezen we op pagina 2 van dat document.

In een eerdere factcheck van Knack legde hoofddocent Gezinspedagogiek Michel Vandenbroeck (UGent) uit dat er de voorbije jaren behoorlijk wat plaatsen verloren zijn gegaan, niet enkel door gedwongen sluitingen maar ook omdat een aantal mensen vrijwillig gestopt is met kinderopvang.

Die verklaring is ook terug te vinden in een rapport op de site van het Agentschap Opgroeien.