Factcheck: ja, een vuurkorf produceert op vier uur evenveel fijnstof als autorit Brussel-Moskou en terug

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Vier uur brandjestook in de tuin geeft dezelfde uitstoot van fijnstof als een autorit van Brussel naar Moskou en terug.’ Dat lazen we op VRT NWS. En het klopt.

Omdat we dit jaar niet binnenshuis nieuwjaarswensen kunnen uitwisselen, piekt de verkoop van vuurkorven. Maar die zijn zeer schadelijk voor het milieu én de volksgezondheid, aldus een opiniestuk op VRT NWS. ‘Vier uur brandjestook in de tuin geeft dezelfde uitstoot van fijnstof als een autorit van Brussel naar Moskou en terug, maar dan geconcentreerd in en om je tuin’, zo klinkt het. Als we contact opnemen met hoofdauteur David De Pue (ILVO), verwijst hij ons door naar de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).

Woordvoerder Katrien Smet bevestigt dat de cijfers door de VMM berekend werden. ‘We maken dat soort vergelijkingen om de uitstoot van fijnstof bevattelijk te maken: de vergelijking met een autorit naar Moskou zegt de meeste mensen meer dan een bepaalde hoeveelheid particulate matter (PM) per gigajoule (GJ), de wetenschappelijke benadering. Zo willen we de bevolking sensibiliseren: wanneer je hout opstookt, worden enorm veel schadelijke stoffen uitgestoten – behalve fijnstof ook dioxines en paks (polycyclische aromatische koolwaterstoffen, nvdr). Omdat hout een natuurproduct is, waarmee in Vlaanderen nog vaak verwarmd wordt, kunnen veel mensen dat moeilijk aanvaarden. Het lijkt logisch dat auto’s en industrie schadelijk zijn voor milieu en gezondheid, maar vuurkorven en open haarden zijn dat minstens evenzeer.’

Uiteraard werd voor de berekening gebruikgemaakt van gemiddelden, aldus Smet. ‘We baseerden ons op de gemiddelde fijnstofuitstoot (door de uitlaat, maar ook door de banden) van een gemiddelde Vlaamse personenwagen in 2017, zoals je kunt terugvinden in onze emissie-inventaris. Die komt op 0,021 gram PM2,5 (fijnstofdeeltjes die kleiner zijn dan 2,5 micrometer) per kilometer. Op basis van cijfers uit een studie van het Europese milieuagentschap konden we de vergelijking maken met de hoeveelheid fijnstof die een open haard uitstoot. Het gaat om 820 gram PM2,5 per GJ. Als je weet dat er per uur ongeveer 2 kilo hout wordt verbrand in een open haard, en dat er per kilo ongeveer 16 megajoule (MJ) energie wordt geproduceerd, kun je uitrekenen dat vier uur stoken gelijk is aan een uitstoot van 104,96 gram PM2,5. Deel dat door die 0,021 gram PM2,5 per kilometer, en je komt uit op net geen 5000 kilometer: ongeveer de afstand van Brussel naar Moskou en terug. We hebben geen officiële berekeningen op basis van een vuurkorf, maar die is zeker vergelijkbaar met een open haard. Wanneer er buiten veel wind of regen is, zal het fijnstof sneller verdwijnen. Maar dat zijn net de momenten waarop mensen géén vuurkorf zullen gebruiken.’

Onderzoeker Wouter Lefebvre (VITO), die gespecialiseerd is in de modellering van luchtkwaliteit, bevestigt de cijfers. ‘Meer nog: een auto die vrij gelijkmatig tegen 110 kilometer per uur op de autosnelweg rijdt, zal nog minder fijnstof uitstoten dan tijdens een gemiddelde rit met verschillende snelheden en wegtypes: gemiddeld 0,016 gram PM2,5 per kilometer. In dat geval kun je vier uur hout stoken zelfs gelijkstellen met 6312 kilometer autorijden. Maar het verschil is dat het fijnstof bij een vuurkorf geconcentreerd blijft rond één plek, en dat mensen er bovendien vlakbij staan.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.