Factcheck: ja, een paar dagen veel zitten is al slecht voor de gezondheid

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Al na een paar dagen meer zitten dan anders, krijg je meer negatieve effecten op de gezondheid.’ Dat lazen we onlangs in Het Belang van Limburg. En het klopt.

Belgen zitten gemiddeld 6 uur en 39 minuten per dag, zo lazen we in Het Belang van Limburg. Met ernstige gezondheidsrisico’s, zoals verhoogde bloeddruk en cholesterol. Zulke effecten laten zich al snel zien, aldus professor inspanningsfysiologie Bert Op ’t Eijnde (UHasselt): ‘Al na een paar dagen meer zitten dan anders, krijg je meer negatieve effecten op de gezondheid.’

Wanneer we contact opnemen met Op ’t Eijnde, verwijst hij naar een studie uit 2013. ‘Er werd experimenteel onderzoek gedaan bij een groep studenten. Eerst werden bijvoorbeeld de cholesterol en het insulineniveau gemeten. Dan moesten de studenten vier dagen als volgt doorbrengen: 14 uur zitten, 1 uur functioneel staan en 1 uur functioneel wandelen. Enkele weken later volgde een nieuw regime van vier dagen: nu moesten ze ‘maar’ 13 uur zitten en 1 uur intensief sporten. En tot slot was er het derde regime: 8 uur zitten, 4 uur rustig wandelen en 2 uur staan. Na elk regime werden de gezondheidsmetingen opnieuw uitgevoerd.

Wat bleek? Het laatste regime, met voldoende rustige beweging, leverde de beste resultaten op. Het ‘zittende’ regime had een negatief effect op de cholesterol en het insulineniveau. Het regime met één uur intensief sporten leverde amper betere resultaten op.’ Al na vier dagen intensief zitten zijn er dus negatieve effecten, besluit Op ’t Eijnde. ‘Dat zijn risicofactoren voor aandoeningen als diabetes type 2. Maar door opnieuw meer te bewegen, kun je hun impact nog perfect omkeren.’

Het klopt dat er meteen iets verandert in het lichaam als je lang stilzit, bevestigt dokter Femke De Meester, stafmedewerker sedentair gedrag bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. ‘Ook uit ander onderzoek blijkt dat de insulinegevoeligheid afneemt en de bloedsuikerspiegel stijgt. Het bloed gaat trager stromen, waardoor suiker en vet langer blijven zitten in plaats van naar de lichaamscellen te gaan. Dat kan op lange termijn leiden tot onder meer diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Maar iemand die enkele dagen veel zit, hoeft zich inderdaad niet meteen zorgen te maken: er is een negatieve invloed op de metabole processen, maar door voldoende te bewegen kan je die wel degelijk tenietdoen. Het gevaar schuilt er vooral in dat je die veranderingen niet meteen voelt: veel stilzitten is een sluimerende killer.’

Maïté Verloigne van de onderzoeksgroep Gezondheidsbevordering (UGent), die interventies ontwikkelt om zittend gedrag te doorbreken, beaamt dat. ‘Er is intussen heel wat bewijs dat een langdurig zittend bestaan verband houdt met bepaalde ziektes, zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Maar er zijn inderdaad ook experimentele studies die acute negatieve effecten aantonen, al na enkele uren zitten.’

Ten slotte geeft professor Jan Seghers van de onderzoeksgroep Fysieke Activiteit, Sport & Gezondheid (KU Leuven) aan dat er acute gezondheidseffecten kunnen zijn. ‘De doorbloeding in het lichaam vertraagt, waardoor een aantal fysiologische en metabole processen stilvalt. In verschillende experimentele studies zie je dat het suikergehalte in het bloed bijvoorbeeld toeneemt. Het gevaar is dat je daar amper iets van zult voelen, behalve misschien wat sufheid. Maar het goede nieuws is dat je door meer te bewegen snel een kentering zult zien.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.