Factcheck: ja, dit spandoek hangt naast de Nederlandse ambassade in Moskou (maar met Russische tekst)

Volgens berichten op sociale media hangt naast de Nederlandse ambassade in Moskou een spandoek met daarop de vraag waar Nederland was tussen 2014 en 2022, ‘toen onschuldige kinderen stierven in de Donbas’. Dat spandoek hangt er inderdaad, zij het met de tekst in het Russisch.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 22 juni post een Nederlandse man onderstaande tweet (hier gearchiveerd) 

Op de foto zien we een spandoek aan de zijgevel van een gebouw. Er staat een huilend klein meisje op, en de volgende tekst (in het Engels): ‘Van 2014 tot 2022 stierven 11.000 mensen in de Donbas. Waar was Nederland acht jaar lang, terwijl onschuldige kinderen dood gingen?’

De Donbasregio ligt in het oosten van Oekraïne en bestaat uit de provincies Donetsk en Loehansk. De regio is al sinds 2014 door Rusland bezet.

Film

We herkennen het meisje op de foto van een eerdere Knack-factcheck. Uit die check bleek dat de foto niets te maken heeft met de oorlog in Oekraïne, maar een beeld is uit de film Brestskaya krepost (Fortress of War) uit 2010. De  foto is terug te vinden is op de website van die film.

Ook op andere Nederlandse Twitteraccounts wordt de foto gedeeld, met soortgelijke bijschriften, net als op Instagram en op Facebook.

We sturen een e-mail naar de Nederlandse ambassade in Moskou, en krijgen volgend antwoord: ‘Ik kan bevestigen dat die banner is opgehangen aan de gevel van het gebouw naast dat van de Nederlandse ambassade in Moskou De tekst op het spandoek is echter geschreven in het Russisch.’ De Engelse vertaling zou correct zijn, volgens de ambassademedewerker, die ons ook een link stuurt naar Reddit-pagina waar een volgens hem authentieke foto van het spandoek met de Russische tekst werd gepost. ‘Zo’n billboard werd in Moskou geplaatst bij de ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden’, luidt de titel van de post.

Wanneer we de foto met het Russische spandoek en die met het Engelstalige naast elkaar leggen, dan zien we dat de Engelstalige tekst erop geplakt lijkt. 

We vinden de beelden van het spandoek met de Russische tekst ook terug op andere Russische kanalen. In het Telegramkanaal van het online medium Belrusinfo werd het al op 24 april 2023 gepost.

In Google Streetview zoeken we het adres op van de Nederlandse ambassade in Moskou: Калашный переулок, 6.

Rechts op de foto zien we een hoger gebouw. We zoomen in op dat gebouw, waarbij we bovenaan twee blokken met een soort roosters zien.

Op de foto van het spandoek herkennen we hetzelfde roosterpatroon.

Wie het spandoek daar heeft opgehangen, is ons niet duidelijk, maar het zogenaamde achtjarennarratief is een klassiek propagandaverhaal dat Rusland vooral aan het begin van de oorlog in Oekraïne gebruikte om de inval in het land goed te praten. Volgens Rusland beschoot het Oekraïense leger acht jaar lang de Volksrepubliek Donetsk en de Volksrepubliek Loegansk, en werden Russischtalige Oekraïners – die Rusland als Russen beschouwt – in die periode gedood door Oekraïense aanvallen. In die logica moest Rusland wel ingrijpen.