Factcheck: Ja, deze foto van ‘geïsoleerde’ kinderen is authentiek

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Facebook circuleert een foto van kleuters op een speelplaats, afgezonderd van elkaar in met krijt afgebakende zones. De foto werd gemaakt in een Franse school en lokt verontwaardiging en ongeloof uit, maar het verhaal erachter is genuanceerder dan de Facebookposts doen vermoeden.

Op sociale media wordt een foto van vijf jonge kinderen op een speelplaats door duizenden mensen gedeeld. Ieder kind staat of zit in zijn eigen met krijt op de grond getekend vlak, op ruime afstand van elkaar. Wie de foto deelt, toont zich ongerust of verontwaardigd over de manier waarop de social distancing in deze school blijkbaar wordt gegarandeerd. Uit de commentaren blijkt dat niet iedereen gelooft dat de foto authentiek is. Sommigen suggereren dat het beeld bewerkt is.

Een online zoektocht leert dat de foto wel degelijk authentiek is. Lionel Top, journalist voor de Franse nieuwszender BFM TV en het radiostation RMC, maakte de foto op 12 mei in basisschool Jacques-Prévert in het Noord-Franse Tourcoing, net na de gedeeltelijke heropening van de Franse scholen na de lockdown. Dezelfde scène is te zien in een televisiereportage van BFM die op 12 mei wordt uitgezonden.

Vreemde sfeer

Lionel Top post de foto op 12 mei op zijn Twitteraccount, samen met twee andere foto’s die hij maakte in dezelfde school. Hij zegt in zijn tweet dat de sfeer zeer vreemd, zelfs verontrustend is, en dat de leerkrachten de situatie zelf hartverscheurend vinden.

De ongewone foto is amper gepubliceerd of hij doet al de ronde op de sociale netwerken. Zowel op Twitter als Facebook wordt het beeld duizenden keren gedeeld, vaak vergezeld van commentaren waaruit blijkt dat het beeld mensen schokt.

‘Onmenselijk, beschamend voor kinderen, leerkrachten en scholen’, zegt iemand. Vergelijkingen worden gemaakt met gevangenissen en horrorfilms. Sommigen vrezen dat de kinderen hier een trauma aan overhouden, iemand denkt dat de foto van kinderen in krijtvakken in de geschiedenisboeken terecht zal komen.

Als reactie daarop probeert Lionel Top in een volgende reeks tweets de mensen gerust te stellen door de context te schetsen. De leerkrachten wilden de kinderen absoluut de kans geven om buiten te spelen, maar waren tegelijk bezorgd dat de allerkleinsten de afstandsregels niet zouden respecteren. Daarom tekenden ze de vierkanten. ‘De kinderen spelen, dansen, springen en lachen samen, vanuit hun eigen vierkant. Ze lijken dit niet te zien als een straf’, schrijft hij. De journalist deelt in een tweet ook de reactie van de vader van het kind met het gele jasje op de foto. Die benadrukt dat zijn kind niet ongelukkig is.

Springen

In een interview met de Franse krant Libération herhaalt Top dat het schoolteam hem vertelde dat ze geen andere manier hadden gevonden om de allerjongste kleuters de social distancing te laten respecteren tijdens de speeltijd. Hij vertelt ook dat sommige volwassenen er zich wat ongemakkelijk bij voelden, en dat een van de leerkrachten de spelende kinderen de opdracht gaf om op en neer te springen. Uit het artikel blijkt ook dat de foto werd gemaakt op het moment waarop de leerkracht de spelregels uitlegde, waardoor verkeerdelijk de indruk ontstond dat de kinderen niet in beweging waren.

In de aanloop naar de heropening van de scholen in Groot-Brittannië op 1 juni pikt ook de Britse pers de de foto’s en het verhaal op. ‘Franse leerkrachten schilderen vierkanten op de grond om social distancing voor schoolkinderen te verplichten’, kopt de Evening Standard op 13 mei.

Ook The Mirror bericht over ‘isolatiesecties’ die een schokgolf van woede zouden veroorzaakt hebben in Frankrijk. Volgens die krant heeft een woordvoerder van het Franse ministerie van Onderwijs gezegd dat er ‘geen specifieke instructies’ zijn voor leerkrachten om vierkanten in krijt te tekenen voor hun leerlingen, maar dat iedereen wel de opdracht kreeg om de social distancing te garanderen.

Discussies

Ondertussen gaan de door Top gemaakte beelden een eigen leven leiden op sociale media, ook in ons land, waar meer dan 58.000 Facebookgebruikers de bewuste foto met de krijtvakken te zien krijgen. Alleen worden de beelden nu gedeeld zonder de nuancerende context.

Ze leiden tot hoog oplopende discussies, tussen voor- en tegenstanders van de lockdown en de andere coronamaatregelen, en tussen voor- en tegenstanders van de heropening van de scholen. In ieder geval is de Belgische situatie niet te vergelijken met de Franse. In onze kleuterklassen moet er, anders dan in Frankrijk, niet aan social distancing gedaan worden, en ook in de lagere scholen moeten kinderen die buiten spelen geen afstand houden.