Factcheck: ja, deeltijds werk kan bijdragen tot de productiviteit

‘Deeltijds werk is productiever’, zo lazen we in Plus Magazine. Het klopt deels, al is er nuance nodig.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Plus Magazine lazen we een kort bericht met als kop ‘Deeltijds werk is productiever’. Er werd verwezen naar een studie van IESE/SD Worx bij 800.000 werknemers uit ruim 26.000 privéorganisaties, waaruit blijkt dat deeltijds werk zorgt voor een stijging van de productiviteit.

Online vinden we een persbericht van SD Worx over de studie, waarvoor IESE Business School zich baseerde op de loongegevens van die 800.000 werknemers en financiële gegevens uit de Belgische kruispuntbank. ‘De arbeidsproductiviteit van het bedrijf (zowel gedefinieerd als ‘toegevoegde waarde per gewerkt uur’ als ‘omzet per gewerkt uur’) is gemiddeld genomen hoger bij meer deeltijds werk binnen een bedrijf. Het leidt bovendien tot minder afwezigheid door ziekte. Er is geen positieve maar ook geen negatieve impact op winstgevendheid’, zo klinkt het.

We nemen contact op met professor Jeroen Neckebrouck (IESE), die de studie leidde. ‘De titel boven het artikel in Plus Magazine is misschien een beetje verwarrend. We hebben niet onderzocht of individuele werknemers die deeltijds werken, ook productiever zijn. Wat wél uit ons onderzoek blijkt, is dat bij bedrijven waarin meer deeltijds wordt gewerkt, de productiviteit gemiddeld genomen toeneemt. Al is er wel een belangrijke nuance: dat positieve effect stijgt maar tot wanneer er 30 procent deeltijdse contracten zijn, daarna blijft de productiviteit stabiel.’

Volgens professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent) zijn er verschillende theoretische verklaringen voor een positief of negatief verband tussen deeltijds werk en productiviteit. ‘Enerzijds treedt bij deeltijds werkenden minder snel vermoeidheid op. Maar daartegenover staat dat ze relatief gezien meer “opstartkosten” hebben: tijd om “in hun werk te komen”, waarin ze dus minder productief zijn. Een bedrijf met meer deeltijdse werkkrachten kan efficiënter plannen, maar heeft ook meer “coördinatiekosten”. Misschien kiezen productievere werknemers sneller voor een deeltijdse baan? Toch zijn er enkele studies, waaronder een overzichtsartikel uit 2016, dat voorzichtig besluit dat deeltijds werk mogelijk de productiviteit kan verhogen, onder bepaalde omstandigheden.’

Professor economie Stijn Vanormelingen (KU Leuven) geeft aan dat er in de beperkte wetenschappelijke literatuur over dit thema gemengde uitkomsten zijn. ‘Een Italiaanse paper toont bijvoorbeeld een negatief verband aan tussen deeltijds werk en productiviteit, terwijl een Belgische paper een positief verband ziet. Het valt empirisch moeilijk te onderzoeken: als je echt een causaal verband wilt aantonen, zou je bijvoorbeeld vijftig werknemers gerandomiseerd moeten toewijzen aan voltijds werk en vijftig andere aan soortgelijk deeltijds werk. Maar dat is uiteraard niet haalbaar. En een positief verband valt ook op andere manieren te verklaren: misschien hebben bedrijven die deeltijdse arbeid aanmoedigen bijvoorbeeld een beter hr-beleid, waardoor de productiviteit toeneemt?’