Factcheck: ja, de zon schijnt in de zomer meer aan zee dan in het binnenland

‘In de zomer schijnt de zon aan de kust anderhalf tot twee uur per dag langer dan in Ukkel’, zegt de directeur van de toeristische dienst Westtoer in het weekblad Trends. Voor de maanden juli en augustus in Zeebrugge blijkt dat te kloppen.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Het coververhaal in Trends van 8 augustus ging over de toekomst van het Belgische kusttoerisme. In het stuk pleit de uitbater van een Oostendse strandbar voor een gedetailleerder weerbericht, omdat het weer aan de kust vaak beter zou zijn dan in het binnenland. Luc Abbeloos, de directeur van Westtoer, het toerismebedrijf van de provincie West-Vlaanderen, raadt mensen in het artikel aan om de webcams op de site van De Kust te raadplegen. Want: ‘In de zomer schijnt de zon aan de kust anderhalf tot twee uur langer per dag dan in Ukkel’, aldus Abbeloos. ‘Dat is geen loze bewering. Data van het KMI bevestigen dat.’

Klopt het dat de zon aan de kust ‘s zomers langer schijnt dan in het binnenland?

We stellen Abbeloos via e-mail de vraag naar zijn bron. ‘Wij krijgen van het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) cijfers op dagbasis van het aantal uren zon in Zeebrugge en in Ukkel’, antwoordt hij. ‘Het is dan een kleintje om het verschil te berekenen tussen beide.’

Abbeloos voegt in zijn mail de tabel toe met de cijfers voor de jaren 2019 tot en met 2023.

Bron: Westtoer

Uit die cijfers blijkt inderdaad dat, in de maanden juli en augustus, er in Zeebrugge gemiddeld per dag tussen de 1:20 uur en de 1:53 uur meer zonneschijn werd opgetekend dan in Ukkel.

We vroegen ook aan het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) zelf of het klopt dat de kust in de zomer van meer uren zonneschijn geniet dan het binnenland. Emilie Delhaye van de dienst marketing en externe communicatie stuurde ons het volgende antwoord: ‘Op basis van de metingen voor de referentieperiode 1991-2020, schijnt de zon in de zomer aan de kust gemiddeld rond de 7,5 uur per dag, terwijl we in Ukkel eerder rond de 6,5 uren zonneschijn per dag tellen.’ 

Een verschil van slechts één uur per dag dus, maar Delhaye voegt er wel aan toe dat ‘de  zomer’ slaat op de maanden juni, juli en augustus. ‘De meteorologische zomer loopt van 1 juni tot 31 augustus.’

Tweehonderd uur

Ook op de website van voormalig VRT-weerman Frank Deboosere vinden we informatie over het thema terug. Het komt aan bod bij de vraag ‘Is het weer aan zee anders dan in het binnenland?’ – terug te vinden onder ‘varia’ in de vragensectie van de site.

In het stuk schrijft Deboosere het volgende: ‘De Belgische kust heeft inderdaad een microklimaat, dat weten we al heel lang. Al meer dan een eeuw hebben waarnemingen aangetoond dat de kust koelere zomers heeft, zachtere winters, meer zonneschijn, minder neerslag (behalve in het najaar) en meer wind. Aan de kust schijnt de zon jaarlijks een kleine tweehonderd uur meer dan in Ukkel.’

Zeewater

Die tweehonderd uur meer zonneschijn is het gemiddelde voor het volledige jaar. Het is niet zo dat er het hele jaar meer zon is aan zee dan in het binnenland’, benadrukt Radio 2-weerman Geert Naessens aan de telefoon. ‘Vooral in de zomer is het aan zee veel zonniger dan in het binnenland. Een verschil van 1,5 à 2 uur, zoals Luc Abbeloos aangeeft, lijkt mij nog een conservatieve berekening. Ik denk dat we eerder van een verschil van 2 à 3 uur mogen spreken, al dat is moeilijk hard te maken omdat er zo weinig meetstations zijn.’

Op de website van Radio 2 vinden we een artikel terug waarin Naessens aan presentatrice Ann Reymen uitlegt hoe het komt dat het aan de kust ‘s zomers zonniger is dan in het binnenland. Het heeft te maken met het zeewater: ‘Je kan het zelf gemakkelijk testen. Water reageert traag op temperatuur. Als je bijvoorbeeld in een warme periode een klein zwembadje buiten zet, duurt het een tijdje voor dat water opwarmt. Het werkt hetzelfde in zee. De zee warmt traag op. Het duurt een heel voorjaar en een stukje van de zomer voor die echt op temperatuur komt.’

Convectie

Land warmt veel sneller op: ‘Als je één warme dag hebt, warmt het land gemakkelijk op. Je krijgt convectie’, aldus Naessens. ‘Dat wil zeggen dat de warme lucht die aan de grond zit, begint op te stijgen. Als die lucht opstijgt, kan die minder waterdamp bevatten. Hoe meer lucht stijgt, hoe meer die afkoelt. Dus automatisch komt het water dat in die lucht zit, eruit boven dat land in de vorm van wolken en buien. Aan zee heb je dat niet. Het water warmt veel trager op, waardoor je die opstijgende luchtstromingen niet terugvindt. Je krijgt dus ook geen vorming van wolken.’

‘Als er aan de kust geen wolken hangen, krijgen we die heldere zeelucht die aan de kust binnenwaait’, legt Naessens nog uit aan Radio 2. ‘Vandaar dat het in de zomer heel dikwijls veel beter weer is aan zee dan landinwaarts.’ 

In de winter heb je het omgekeerde effect. Het regent meer aan zee en het is warmer landinwaarts. ‘De watermassa koelt trager af, waardoor je gemakkelijk wolkenvorming krijgt aan zee,’ besluit Naessens.’