Factcheck: Ja, contact met de reuzenberenklauw kan brandwonden veroorzaken

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Facebookberichten waarschuwen: mensen of honden die met de reuzenberenklauw in contact komen, kunnen ernstige brandwonden oplopen. Experts bevestigen dat voorzichtigheid geboden is, al willen ze het risico niet overschatten. ‘Om zware symptomen te ontwikkelen moet de huid in aanraking komen met het sap van de plant én met direct zonlicht.’

Op 2 juli verschijnt op Facebook onderstaand bericht. ‘Deze plant is erger dan netels!!! — Opletten ook voor uw hond!’, zegt het bijschrift. De post bevat vier foto’s. Op één ervan zien we een plant met witte bloemen, op één een hond met blaasvormige letsels op de achterpoten, de overige twee foto’s tonen een arm en handen met blaasvormige letsels die eruitzien als brandwonden. Het bericht wordt massaal gedeeld en bereikte al 1,4 miljoen Facebookgebruikers.

‘Ik kan met 99 procent zekerheid zeggen dat de plant op de foto inderdaad de reuzenberenklauw is’, zegt Bram D’hondt, expert invasieve soorten bij het Agentschap voor Natuur en Bos. De reuzenberenklauw, die bloeit in de zomer, is volgens D’hondt te herkennen aan de enorme ‘schermen’ die een doorsnede tot vijftig centimeter kunnen hebben. Binnen die schermen zitten de bloemen georganiseerd.

Grote en scherpe bladeren

De plant lijkt op het eerste gezicht op de gewone berenklauw maar blijkt er toch makkelijk van te onderscheiden. D’hondt: ‘De reuzenberenklauw kan tot drie meter hoog zijn, terwijl de gewone niet groter wordt dan anderhalve meter. En de bladeren van de reuzenberenklauw zijn groter en scherper gerand dan die van de gewone berenklauw, die minder gevaarlijk is dan de reuzenberenklauw.’

De reuzenberenklauw groeit volgens D’hondt bij voorkeur op vochtige plaatsen, bijvoorbeeld langs rivieroevers en in kanaalbermen, in heel Vlaanderen. Wie ermee in contact komt, kan daar vervelende gevolgen van ondervinden. Het sap van de plant kan brandwonden veroorzaken. ‘Concreet gaat het over fytofotodermatitis‘, legt D’hondt uit. ‘Dat is een huidontsteking die onstaat wanneer de huid in aanraking komt met het sap én in direct contact komt met zonlicht. Dan kun je dus brandwonden krijgen zoals op de foto’s bij het Facebookbericht.’

‘Ook andere schermbloemigen, zoals selderij of pastinaak, kunnen fytofotodermatitis opleveren’, zegt D’hondt. ‘Maar bij de reuzenberenklauw is het risico groter omdat de stijve beharing van de plant bij aanraking gemakkelijk wondjes in de menselijke huid maakt, waardoor het sap makkelijker binnendringt in de huid.’

Uit de zon

D’hondt vindt het nuttig dat mensen voor dit gevaar verwittigd worden, al pleit hij ook voor nuancering van het risico. ‘Je blijft beter van die plant af, en als het sap op je huid terechtkomt, dan moet je uit de zon blijven, want het is precies de combinatie van het sap met direct zonlicht dat tot brandwonden leidt. Al is de afloop zelden zo extreem als op deze foto’s.’

Wie reuzenberenklauw ergens aantreft, kan dat melden bij de eigenaar van het terrein of bij de gemeente. ‘Meestal zijn terreinbeheerders en openbare besturen alert voor de aanwezigheid van de plant,’ zegt D’hondt. ‘Zij proberen de plant zoveel mogelijk weg te krijgen, al is dat niet eenvoudig als je weet dat één reuzenberenklauw makkelijk duizend nakomelingen kan voortbrengen.’

Honden

‘Ook voor honden is de reuzenberenklauw gevaarlijk’, zegt dierenarts Ann Bulthé van dierenkliniek AniCura Het Binnenhof in Beerse. ‘Honden kunnen er op dezelfde manier last van krijgen als mensen, terwijl zij niet voor de gevaren verwittigd kunnen worden en dus niet de reflex hebben om van de plant weg te blijven.’

‘Wanneer het gif dat in de planten zit op hun vacht of huid terechtkomt, dan kan dat inderdaad blaasjes opleveren, zoals op de foto te zien is’, zegt Bulthé. ‘Vaak krijgen honden een erge maar niet jeukende huidontsteking op de neus. Die wordt behandeld met een pijnstiller en brandwondenzalf. Na twee weken is de huid meestal genezen, al kan de hond er wel een litteken aan overhouden.’

‘Al bij al komt het niet zo vaak voor’, weet Bulthé. ‘Ik heb het in mijn praktijk nog nooit gezien. Maar voorkomen is natuurlijk altijd beter: als je op stap bent met je hond en je ziet de plant staan, loop er dan in een boog omheen.’