Factcheck: ja, buikslapen kan nek- en rugpijn veroorzaken

‘Buikslapen kan kans op spierpijn vergroten’, zo lazen we in De Telegraaf. Volgens experts klopt dit, al is enige nuancering nodig.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In de Nederlandse krant De Telegraaf lazen we over een Britse slaapexpert die zou stellen dat buikslapen de kans op spierpijn kan vergroten. ‘Je draait je nek en duwt je hoofd omhoog: een onnatuurlijke houding voor je ruggengraat’, zo zou het luiden in een TikTok-video. In dat filmpje wordt overigens niet over spierpijn gesproken, enkel over nek- en rugpijn.

Volgens professor revalidatiewetenschappen Wim Dankaerts (KU Leuven) is geen enkele slaaphouding per definitie goed of slecht. ‘Bij de meeste mensen is er trouwens veel variabiliteit in hun slaaphouding: ze bewegen ’s nachts en liggen in verschillende houdingen. Maar wie enkel op de buik slaapt met zijn hoofd volledig gedraaid, kan vroeg of laat klachten krijgen. Je wervelkolom, nek en het bovenste deel van je borstwervelkolom zijn dan in een “eindstandige positie”: veel verder draaien lukt niet.

Bovendien ligt er vaak nog een kussen onder het hoofd, waardoor er naast het gedraaid liggen van de nek een beweging naar achteren en opzij bij komt. Er ontstaat een soort “slangenbeet” op de structuren van de nek. Dat zal niet zozeer spierpijn opleveren, maar zet wel de gewrichtsstructuren en ligamenten onder spanning en druk. Zeker voor mensen met voorbeschiktheid op nekklachten kan dat een trigger zijn voor pijn.

Op latere leeftijd stijgt de kans ook op vernauwing van het wervelkanaal, vaak totaal zonder symptomen. Door op je buik te slapen, en dus je nek ver te draaien en te rekken, vernauwen die kanaaltjes nog meer. Aangezien er zenuwen naar buiten treden door die kanalen, kan buikslapen leiden tot zenuwpijn. Het is belangrijk om buikslapers te laten inzien dat een andere slaaphouding de remedie kan zijn. Maar ik zie ook geregeld patiënten die klagen over rugpijn sinds ze niet meer op hun buik kunnen slapen, na een openhartoperatie, bijvoorbeeld. Bij klachten moet je dus altijd heel individueel kijken en gericht advies geven.’

Ook professor kinesitherapie Lieven Danneels (UGent) geeft aan dat niet elke buikslaper per definitie last heeft van rug- of nekpijn. ‘Maar als mensen advies vragen, zullen we buikslapen in de meeste gevallen wel afraden. Doordat je de nek en delen van de rug ver moet draaien – anders zou je met je gezicht in je kussen of matras liggen – belast je de nek en ruggenwervels. In het ideale geval vormt de wervelkolom tijdens de slaap een horizontale lijn. Dat lukt het best wanneer je op je zij ligt, met licht opgetrokken benen. Bovendien moet je nek goed ondersteund zijn en idealiter is de combinatie van bed en matras aangepast aan je lichaamsbouw: iemand met brede schouders heeft bijvoorbeeld baat bij een matras die op schouderhoogte iets zachter is, zodat de schouders dieper wegzakken en de rug dus horizontaler ligt. Je tussenwervelschijven zijn een soort sponzen die overdag vocht verliezen. In een goede slaaphouding ontspannen de spieren beter en krijgen de tussenwervelschijven beter de kans om tijdens de slaap te rehydrateren.’