Factcheck: ja, Belgische groei was vorig jaar driemaal hoger dan gemiddelde in eurozone, maar dat zegt weinig

‘Vorig jaar was de economische groei in ons land drie keer zo hoog als het gemiddelde van de eurozone’, zei premier Alexander De Croo (Open VLD) in De Verkiezingstafel op 28 mei. Strikt genomen klopt dat: de groei voor België bedroeg 1,4 procent, die voor de hele eurozone 0,4 procent. Maar volgens economen is die vergelijking bij zulke lage percentages nietszeggend en zelfs misleidend. ‘Drie keer heel weinig blijft heel weinig.’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 28 mei was premier Alexander De Croo (Open VLD) te gast in De Verkiezingstafel op de commerciële zender Play4. ‘Vorig jaar was de economische groei in ons land drie keer zo hoog als het gemiddelde van de eurozone’, vertelde De Croo in die uitzending (vanaf 16:37).

Eerder had De Croo in de tweede aflevering van het VTM-programma Het Conclaaf een soortgelijke uitspraak gedaan. (vanaf 25:46) ‘We hebben vandaag een economische groei die vier keer hoger is dan die van de eurozone.’

Klopt dat?

We nemen contact op met Veli Yüksel, de woordvoerder van de premier. Hij belooft ons de bron te bezorgen waarop de premier zich voor zijn uitspraak baseerde.

Ondertussen leggen we de claim ook voor aan enkele specialisten. Economieprofessor Gert Peersman (UGent) laat weten dat, volgens de Eurostat-cijfers, de groei vorig jaar (2023) voor België 1,4 procent bedroeg en voor de hele eurozone 0,4 procent. ‘De uitspraak van de premier is dus letterlijk correct’, zegt Peersman aan de telefoon. De hoogleraar merkt wel op dat het ‘gemiddelde van de eurozone’ een gewogen gemiddelde is. ‘Een land als Duitsland, dat vorig jaar een negatieve groei optekende, weegt met zijn groot aantal inwoners dus zwaarder door.’

Drie keer weinig

De premier heeft het jaar 2023 er bovendien goed uitgekozen, voegt Peersman nog toe. Voor het jaar 2022, bijvoorbeeld, bedroeg het groeipercentage voor België 3 procent en dat voor de eurozone 3,4 procent. ‘Bovendien is een groei van 1,4 procent historisch laag’, zegt Peersman. ‘Als het om zulke lage cijfers gaat, dan heb je natuurlijk snel “drie keer zoveel”. Maar drie maal heel weinig blijft heel weinig, dus is zo’n vergelijking nietszeggend.’

Paul De Grauwe, economieprofessor aan de London School of Economics (LSE), bevestigt wat Peersman aan Knack vertelde. ‘In 2023 bedroeg de groei van het bruto binnenlands product (bbp) in België 1,4 procent, in de eurozone was dat 0,4 procent, volgens de Spring Forecast 2024 van de Europese Commissie.’

Oneindig

Maar ook De Grauwe heeft zijn bedenkingen bij de manier waarop de premier de zaken voorstelt. ‘De Croo deelt het Belgische cijfer door het eurozonecijfer en concludeert daaruit dat de groei in België driemaal hoger was dan in de eurozone. Dit is heel misleidend. Wanneer groeicijfers door elkaar worden gedeeld en je hebt een laag cijfer in de noemer, dan wordt de breuk opgeblazen.’

‘Om het op de spits te drijven: veronderstel even dat de groei in de eurozone 0 was geweest. Als je het Belgische cijfer deelt door 0 dan krijg je als uitkomst ‘oneindig’. Zou iemand hieruit concluderen dat de groei oneindig maal hoger was in België? Nee toch? Vandaar dat ernstige economen nooit groeicijfers zullen delen door elkaar, en al zeker niet wanneer die groeicijfers heel laag zijn’, aldus De Grauwe.

Wat je volgens hem wel moet doen, is groeipercentages van elkaar aftrekken. ‘De groei van België was in dit geval 1 procentpunt hoger dan in de eurozone. Dat is veel minder sensationeel dan ‘drie keer hoger’. De uitspraak van De Croo is dus technisch correct maar toch heel misleidend’, besluit de LSE-hoogleraar.

Hoe misleidend de uitkomst is als je groeicijfers deelt, illustreert De Grauwe met nog een voorbeeld: ‘Veronderstel dat de Belgische groei 1,1 procent was en de eurozonegroei 0,1 procent. Het verschil is 1 procentpunt. Deel je het Belgische door het eurozonecijfer, dan krijg je 11. Ga je dan besluiten dat de groei in België 11 maal hoger is dan in de eurozone?’

500 euro per Belg

Inmiddels heeft ook de woordvoerder van de premier de cijfers teruggevonden bij Eurostat. ‘In 2023 was de economische groei bij ons 1,4 procent, het gemiddelde van de eurozone bedroeg 0,4 procent. Met andere woorden, wij zijn erin geslaagd om onze groei dichtbij onze potentiële groei van 1,6 procent te houden, terwijl er in de eurozone amper groei was in 2023,’ laat hij via e-mail weten.

‘Dat zie je ook in de kwartaalcijfers. Bij ons kwam de kwartaalgroei nooit onder 0,3 procent op kwartaalbasis uit. In de eurozone was er geen groei in het eerste kwartaal, was er een zeer beperkte groei in het tweede kwartaal (0,1 procent) en is de economie licht gekrompen in het derde en vierde kwartaal (-0,1 procent)’, schrijft hij nog.

We laten de woordvoerder van Alexander De Croo ook weten dat specialisten de vergelijking nietszeggend of misleidend vinden. ‘De premier wilde met deze uitspraak aangeven dat de hogere economische groei iets is dat ons onderscheidt van vele andere Europese lidstaten’, reageert Yüksel, die vindt dat het belang van dat cijfer toch wat onderschat wordt.

Bram Delen, een andere woordvoerder van premier De Croo, voegt nog toe dat het verschil tussen 0,4 procent en 1,4 procent een volledig procentpunt verschil is. ‘Dat is dus niet “drie keer weinig” maar 6 miljard euro verschil in welvaart of gemiddeld 500 euro per Belg’, zegt Delen. ‘Beeld u de krantenkoppen in als het omgekeerde waar zou geweest zijn: België 0,4 en de eurozone 1,4 procent.’

,