Factcheck: in 1948 kon het aantal gletsjers nog niet worden gemeten

Op de geboortedag van Al Gore zouden er 130.000 gletsjers geweest zijn op aarde, evenveel als vandaag. Dat klopt niet. In 1948 kon het aantal gletsjers niet gemeten worden. Anno 2023 wordt het aantal gletsjers geschat op meer dan 300.000. Al verliezen ze aan ijsmassa door de klimaatopwarming.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 1 mei plaatst iemand een afbeelding op Twitter (hier gearchiveerd) met de Engelse tekst ‘De dag dat Al Gore werd geboren, waren er 130.000 gletsjers op aarde. Vandaag blijven er nog 130.000 over.’ De tweet werd meer dan 12.000 keer gedeeld en bereikte 670.000 mensen.

Klopt de stelling dat het aantal gletsjers op de geboortedag van Al Gore even groot was als vandaag?

We laden de afbeelding op in Google Lens en die tool herkent inderdaad Al Gore, de voormalige vicepresident (1993-2001) van de Verenigde Staten. Gore is ook bekend als klimaatactivist door zijn presentatie van de documentaire An Inconvenient Truth (2006). De foto blijkt afkomstig van de officiële website van het Huis van Afgevaardigden. 

Op die pagina lezen we dat  Al Gore geboren werd op 31 maart 1948. Waren er toen 130.000 gletsjers op aarde? Factcheckers van Reuters, Politifact en AFP hielden de claim al tegen het licht. 

De meeste schattingen van het aantal gletsjers maken wetenschappers met behulp van satellietbeelden. Die waren  in 1948 nog niet beschikbaar. Daardoor valt niet te achterhalen hoeveel gletsjers er toen waren. Klimaatwetenschapper Ben Marzeion van de Universiteit van Bremen bevestigt dat: ‘We weten niet hoeveel gletsjers er in 1948 waren’, zei hij aan Reuters. ‘We kunnen dus ook niet weten of het er nu meer of minder zijn.’

Een eerste schatting van het aantal gletsjers op aarde werd gepubliceerd in 2012 door het Randolph Glacier Inventory. Er staan nu ongeveer 300.000 gletsjers in hun databank. Volgens Marzeion ligt het werkelijke aantal waarschijnlijk nog hoger. Hij benadrukt wel dat gletsjertellingen in wezen irrelevant zijn voor het begrijpen van klimaatverandering: ‘Vaak valt een grote gletsjer bij het smelten uiteen in een aantal kleinere gletsjers, waardoor het aantal gletsjers toeneemt.’

Wel relevant is de hoeveelheid ijs die de gletsjers bevatten. Het Franse persagentschap AFP nam hierover contact op met de World Glacier Monitoring Service (WGMS). De woordvoerder van die instelling stelde dat gletsjers  meer dan 9000 miljard ton ijs verloren tussen 1961/62 en 2015/16, waardoor het zeewaterpeil met 27 millimeter steeg. Volgens de WGMS-woordvoerder komt het wereldwijde massaverlies van gletsjers overeen met een ijsblok ‘met de oppervlakte van Duitsland en een dikte van 30 meter’.

De onderstaande grafiek van de WGMS illustreert het jaarlijkse verlies van gletsjerijsmassa sinds 1950. Vanaf eind de jaren 40 werd de ijsmassa van enkele ‘referentiegletsjers’ nauwlettend gemonitord. Hiervoor zijn geen satellietbeelden nodig. De mondiale waarden in de grafiek worden berekend aan de hand van gemiddelden van gletsjers in 19 berggebieden wereldwijd, zo lezen we op de site van WGMS.