Factcheck: het klopt niet dat amish-kinderen geen kanker, diabetes of autisme zouden krijgen

Kinderen uit amish-gemeenschappen zouden geen kanker, diabetes of autisme ontwikkelen. Dat lezen we in verschillende posts op sociale media. Volgens socialemediagebruikers komt dat omdat de amish hun kinderen niet laten vaccineren. Maar dat klopt niet. De drie komen wel voor binnen amish-gemeenschappen, en de vaccinatiegraad ligt er niet op nul.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 30 december 2024 deelt een Nederlandstalige X-gebruiker de volgende boodschap: ‘Uitgebreide studie: er zijn nul amish-kinderen met kanker, diabetes of autisme’, lezen we in het bericht. ‘In een gloednieuwe, uitgebreide studie (vanaf juni 2023) gepresenteerd door Steve Kirsch aan de Pennsylvania State Senate, werd berekend dat typische chronische ziekten zelden of helemaal niet voorkomen bij amish-kinderen, die zeker 100 procent ongevaccineerd zijn.’

De stelling circuleert al langer online en werd ook op Instagram en LinkedIn gedeeld. Ook de alternatieve nieuwssite Frontnieuws wijdde er een artikel aan.

De claim zou gebaseerd zijn op een studie van Steve Kirsch, die hij presenteerde aan de Pennsylvania State Senate. Kirsch was ooit een ceo in Silicon Valley, die zich tijdens de covidcrisis uitte als vaccinscepticus. 

Amish is een verzamelnaam voor verschillende mennonitische protestantse religieuze gemeenschappen, die nederzettingen in de VS en Canada hebben. De amish, die hun origine kennen in Zwitserland, leven doorgaans van de landbouw. Moderne technologie vermijden ze. Hun aantal wordt op 350.000 geschat.

Klopt het dat een wetenschappelijke studie heeft bewezen dat amish geen kanker, diabetes of autisme krijgen?

Senaatszitting

Onderaan het bericht linkt de X-gebruiker naar een Zwitserse site. Als we daarop klikken, lezen we echter niets over een nieuwe studie van Kirsch. We googelen ‘Autism Amish children’ en komen zo terecht op verschillende factchecks, van onder meer AP, Reuters, Full Fact en US Today.

In de factcheck van AP News, gepubliceerd op 14 juli 2023, lezen we dat Steve Kirsch geen studie over ziektes bij amish-kinderen heeft gepubliceerd. De man getuigde wél op 9 juni 2023 voor de senaat van Pennsylvania. Daarin spreekt hij inderdaad over de amish. Daarover zegt hij het volgende: ‘De amishzijn een perfect voorbeeld van een grote groep mensen die grotendeels ongevaccineerd zijn (…). We kunnen geen autistisch kind vinden dat ongevaccineerd is. Het is heel, heel zeldzaam in de amish-gemeenschap. Je zal er geen transseksuelen vinden, je zal er geen homoseksuelen vinden. Je zal er geen kinderen vinden met ADD, auto-immuunziekte of epilepsie. Je vindt gewoon geen van die chronische ziekten bij de amish.’ Bewijs voor die stelling brengt Kirsch niet aan. 

Dat is omdat er geen bewijs bestaat, zegt de epidemiologe Katrine Wallace, verbonden aan de University of Illinois  bij AP. Nadat AP de factcheck had gepubliceerd, bevestigde Kirsch dat hij geen studie had gepubliceerd. ‘Het was een informele inspanning van mijn kant waarbij ik meerdere onderzoeksmethoden heb gebruikt om proberen te ontdekken wat de gezondheidseffecten zijn bij amish die niet gevaccineerd zijn’, legde Kirsch uit. Hij had onder meer een beloning van 2500 dollar uitgeloofd voor iedereen die wist van een overlijden door corona binnen de Amish.

Wel kanker, diabetes en autisme

Bovendien blijkt uit wetenschappelijke studies dat er door de jaren heen in verschillende Amishgemeenschappen uitbraken van besmettelijke ziektes plaatsvonden, bijvoorbeeld mazelen in Ohio, polio in Minnesota en rubella in Pennsylvania.

Daarnaast klopt de bewering dat de amish zich niet zouden laten vaccineren niet. Wallace legde aan AP uit dat de amish ‘in een lager tempo vaccineren dan de algemene bevolking, maar verre van een ‘ongevaccineerde bevolking’ zijn.’ Uit een onderzoek uit 2011 bleek dat 85 procent van de ondervraagden sommige vaccins bij hun kinderen aanvaarden. In 2021 bleek dat dat percentage was afgenomen tot 41 procent.

De wetenschapper ging ook op Instagram dieper in op de beweringen van Kirsch.

Wetenschapper Alan Shuldiner, die werkt voor the Amish Research Clinic aan de University of Maryland, zei dat het niet klopt dat kinderen uit amish-gemeenschappen geen diabetes krijgen. Wel is het zo dat het minder voorkomt, maar, legt Shuldiner uit: ‘Dat ligt niet aan het gebrek aan vaccinatie, maar aan de zware fysieke levensstijl van de amish.’ Shuldiner verwees naar een studie uit 2013 die hij publiceerde.  

AP nam ook contact op met Braxton Mitchell, een epidemioloog van de University of Maryland. De wetenschapper deed onderzoek naar amish-gemeenschappen en stelt dat autisme er wél voorkomt. Uit een paper van 2010 van de International Society for Autism Research bleek dat autisme minder vaak voorkomt in amish-gemeenschappen dan in de VS in het algemeen. Maar de studie benadrukt eveneens dat ‘culturele normen en gewoonten’ hierin een rol kunnen spelen.

Ook voor kanker blijken de amish niet immuun. In een studie, gepubliceerd in 1988, werd gevonden dat de prevalentie van borstkanker en kinderleukemie binnen amish-gemeenschappen erg hoog ligt. Baarmoederhalskanker komt minder vaak voor.