Factcheck: het klopt niet dat alle plantaardige oliën naast olijfolie slecht zijn voor het metabolisme

‘Gebruik alleen olijfolie. Andere plantaardige oliën zijn een ware ramp voor je metabolisme’, zo beweerde gezondheidscoach Anntje Peeters in Het Laatste Nieuws. Maar het klopt niet.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Het Laatste Nieuws gaf gezondheidscoach Anntje Peeters volgend advies: ‘Gebruik alleen olijfolie en gooi andere plantaardige oliën in de vuilbak. Maïsolie, lijnzaadolie, koolzaadolie, arachideolie enz… Ze horen niet in je lichaam en zijn een ware ramp voor je metabolisme.’ Wanneer we contact met Peeters opnemen, herhaalt ze dat dit soort oliën, die vooral bestaan uit poly-onverzadigde vetzuren, het metabolisme tegenwerken. ‘Dat komt onder andere door de invloed die ze uitoefenen op de expressie van het schildklierhormoon in je lichaam en op de glucosetolerantie.’ Ze verwijst naar een rist(vooral oudere) studies, waaronder een beknopt artikel over het effect van meervoudige onverzadigde vetzuren op de schildklier.

‘Dat is je reinste onzin’, zegt professor humane biologie van de voeding Renger Witkamp (Wageningen University). ‘Die strategie zie je heel vaak bij voedingsgoeroes: ze zaaien twijfel en komen met simplistische oplossingen. Mevrouw Peeters doet ook aan cherrypicking: ze gaat selectief op zoek naar bronnen die haar mening staven. Het idee dat meervoudig onverzadigde vetzuren de schildklier remmen is al oud (en gebaseerd op studies in cellen en proefdieren bij hoge dosis), maar er is bij mijn weten geen bewijs dat het in ons dieet een rol speelt. Dat meervoudig onverzadigde vetzuren het metabolisme remmen is een fabeltje. Olijfolie is inderdaad een goede olie, maar ook meervoudige onverzadigde vetzuren zijn essentieel. De boodschap van voedingswetenschappers is helaas nogal saai en oubollig: er zijn geen slechte voedingsmiddelen, enkel slechte patronen. Eet dus gevarieerd en gematigd.’

Op de website van het Vlaams Instituut Gezond Leven wordt aangeraden om 30 procent van onze totale energie per dag uit vetten te halen. Minstens twee derde daarvan zou van onverzadigde vetzuren moeten komen. Die worden opgesplitst in mono-onverzadigde vetzuren (waaronder omega-9), waarvan olijfolie een bron is, en poly-onverzadigde vetzuren (waaronder omega-6 en omega-3). ‘Goede bronnen van omega 6-vetzuren zijn zonnebloem-, mais-, soja-, tarwekiem-, saffloer- en druivenpitolie. Lijnzaad, koolzaad, noten, soja en de olie van deze producten bevatten veel omega 3-vetzuren.’

Dat bevestigt professor klinische en experimentele endocrinologie Christophe Matthys (KU Leuven). ‘Diëten die bepaalde nutriënten uitsluiten, zijn doorgaans verkooppraatjes. We weten wel dat er op dit moment een disbalans is tussen omega-6-vetzuren en omega-3-vetzuren. Die eerste worden veel gebruikt in de voedingsindustrie, terwijl ze in hoge dosissen een negatieve invloed kunnen hebben op het lichaam. Maar ze zijn ook essentieel, onder meer voor de hersenontwikkeling en de bescherming van de zenuwbanen. Zoals vaak geldt: consumeer ze, maar met mate. Overigens: lijnzaad- en koolzaadolie, die door Peeters worden verguisd, zijn bronnen van omega-3-vetzuur, iets waar de meeste mensen net méér van moeten opnemen. En van olijfolie weten we dat het gezond is, maar dat overmatig gebruik ook kan leiden tot gewichtstoename.’

Michaël Sels, hoofddiëtist van het UZA, is het daarmee eens. ‘Olijfolie is zeker een goede keuze, maar ook andere plantaardige oliën zijn gezond. Alleen consumeert de gemiddelde Belg vandaag inderdaad te veel omega-6 en te weinig omega-3.’