Factcheck: het klopt dat er geen algemeen recht op immigratie bestaat

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Er bestaat niet zoiets als een recht op immigratie.’ Dat zei Tom Van Grieken (Vlaams Belang) in De Krant van West-Vlaanderen. En het klopt, met enkele nuances.

In een interview met De Krant van West-Vlaanderen pleit Vlaams Belangvoorzitter Tom Van Grieken voor een migratiestop. ‘Er bestaat niet zoiets als een recht op immigratie’, zo klinkt het. Wanneer we zijn persdienst contacteren, stuurt Van Grieken per mail volgende verduidelijking: ‘Internationaal wordt de legitimiteit van een toelatings- en terugkeerbeleid erkend. Rechtvaardige, duidelijke en transparante criteria moeten bepalen wie onder welke voorwaarden naar hier mag komen. Op bepaalde punten zijn (sommige) landen hiervoor gebonden aan internationale verdragen en overeenkomsten, op andere punten kunnen ze zelf beleid voeren en accenten leggen. Het recht op immigratie staat in geen enkele conventie (er bestaat wel zoiets als het recht om zijn land te verlaten, maar niet zoiets als het recht om zich zomaar in een land naar keuze te vestigen). Politieke vluchtelingen hebben weliswaar recht op opvang, maar nergens staat geschreven dat dat recht eeuwig is, of waar die opvang precies moet gebeuren.’

Het klopt dat internationale migratie van personen niet algemeen geregeld is in het huidige internationale recht, stelt Jan Wouters, professor internationaal recht (KU Leuven). ‘Er is wel een vrij liberaal systeem van verkeer van goederen, vastgelegd door de Wereldhandelsorganisatie. Maar voor verkeer van personen is er geen internationaal equivalent. In een poging om die lacune op te vangen, werd in 2018 het Mondiaal Pact voor Veilige, Ordelijke en Reguliere Migratie goedgekeurd door de VN-lidstaten in Marrakech, iets waarover onze regering is gevallen. Maar dat is soft law: het geeft geen enkele juridische verplichting.’ Een algemeen recht op immigratie is er dus niet, maar er zijn wel enkele nuances, aldus Wouters. ‘Zo geeft het Vluchtelingenverdrag van Genève uit 1951 aan personen die om verschillende redenen niet in hun eigen land kunnen verblijven – zoals vervolging wegens godsdienst of politieke overtuiging – het recht om elders asiel aan te vragen. En daarnaast zijn er de EU-verdragen, die voorzien in vrij personenverkeer, met de mogelijkheid om permanent naar een andere lidstaat te migreren op voorwaarde dat men er economisch actief is.’

Professor migratierecht Dirk Vanheule (UAntwerpen) sluit zich daarbij aan. ‘Het zinnetje in De Krant van West-Vlaanderen is wat kort door de bocht, maar de toelichting die Van Grieken geeft, klopt wel. In het internationaal recht heb je een aantal grondrechten, zoals het verbod op foltering. Maar op het vlak van migratie bestaat dat niet. In het VN-Verdrag inzake burgerlijke en politieke rechten staat wel dat je het recht hebt om je land te verlaten, maar dat is niet gekoppeld aan de toegang tot een ander land. Staten hebben namelijk soevereiniteit: ze beslissen zelf wie ze toelaten. Al zijn er wel verdragen en wetten die in bepaalde gevallen recht geven op verblijf. In de Europese Unie heb je bijvoorbeeld het recht om naar een andere lidstaat te migreren om er te werken. En volgens de Belgische wet mogen mensen zich hier vestigen in het kader van familiehereniging, bijvoorbeeld. Een partij zoals het Vlaams Belang wil zulke wetten terugschroeven. Op Belgisch niveau heb je daarvoor enkel een meerderheid in het parlement nodig. Maar je kunt bijvoorbeeld niet verbieden dat Bulgaren naar België migreren, omdat dat in strijd is met het Europees recht. Dan zou je al uit de EU moeten treden, zoals het Verenigd Koninkrijk.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.