Factcheck: het is niet bewezen dat saffraan beter werkt dan antidepressiva

‘Saffraan vaak beter dan antidepressiva’: dat lazen we op ABC Gezondheid. Maar er is geen bewijs voor.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website ABC Gezondheid verscheen een artikel over het mogelijke effect van saffraan op een depressie. Er worden verschillende studies geciteerd waaruit blijkt dat de specerij even goed zou werken als antidepressiva. En omdat zulke medicatie vaak ernstige bijwerkingen heeft, zo klinkt het, zijn wetenschappers op zoek naar ‘veiligere, vaak natuurlijke alternatieven’. De kop luidt dan ook: ‘Saffraan vaak beter dan antidepressiva’.

Een van de studies die in het artikel worden besproken, is een Iraans onderzoek uit 2014. Daarvoor werd een groep van veertig proefpersonen samengesteld, allemaal patiënten die in het voorbije halfjaar een hartoperatie hadden ondergaan en mild tot matig depressief waren. Ze werden willekeurig in twee groepen verdeeld: de ene kreeg een antidepressivum (fluoxetine), de andere saffraan in capsulevorm. Na drie en zes weken werd hun gemoedstoestand geëvalueerd. Er bleek geen significant verschil te zijn tussen de twee groepen.

Daarnaast wordt verwezen naar een andere Iraanse studie waarbij dertig patiënten met milde tot matige depressie ook willekeurig in twee groepen werden onderverdeeld: de ene kreeg een capsule saffraan, de andere een antidepressivum (imipramine). Ook hier waren de resultaten na zes weken gelijkwaardig, al hadden de patiënten die imipramine kregen meer last van bepaalde bijwerkingen, zoals een droge mond.

‘Bij deze stelling moeten toch heel wat kritische kanttekeningen gemaakt worden’, benadrukt professor psychiatrie Manuel Morrens (Universiteit Antwerpen en UPC Duffel). ‘Een recente meta-analyse, waarin de resultaten van al het bestaande wetenschappelijk onderzoek worden samengebracht, toont aan dat je alvast niet kunt beweren dat saffraan “vaak beter” werkt dan antidepressiva. De meest optimistische conclusie die je kunt trekken, is dat saffraan “niet inferieur” is aan antidepressiva. Het werkt dus niet slechter. Maar het gaat om een beperkt aantal – stuk voor stuk Iraanse – studies, veelal van dezelfde onderzoeksgroep, met telkens maar 30 tot 60 proefpersonen. De literatuur over de werkzaamheid van antidepressiva daarentegen is gebaseerd op tienduizenden proefpersonen wereldwijd. Bovendien zijn de onderzochte proefpersonen altijd patiënten met milde tot matige depressieve klachten. Antidepressiva zijn eigenlijk niet bedoeld voor deze groep, maar enkel voor patiënten met ernstige depressie. Het gebruik van specerijen als saffraan wordt in Midden-Oosterse culturen vaker toegepast, maar ik zie zeer weinig wetenschappelijke bewijzen om dat voorbeeld te volgen.’

Ook professor Chris Baeken, psychiater aan het UZ Gent en UZ Brussel, wil sterk nuanceren. ‘Er zijn inderdaad wat kleine onderzoeken waaruit blijkt dat saffraan als additief weinig kwaad kan bij een milde depressie, maar ik vind geen wetenschappelijke studie waarin wordt beweerd dat het antidepressiva kan vervangen.’