Factcheck: ‘Handen hygiënisch drogen is net zo belangrijk als handen wassen’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat zegt een fabrikant van handdrogers, in reclame op zomerfestivals. Maar klopt dat wel?

Op viptoiletdeuren van onder andere Pukkelpop maakte een fabrikant van luchthanddrogers deze zomer reclame met twee kurkdroge feiten: ‘Handen hygiënisch drogen is net zo belangrijk als handen wassen. Vochtige handen kunnen tot duizend keer meer bacteriën verspreiden dan droge handen.’ Een pictogram (om het onheil te verbeelden) en daaronder de merknaam van het toestel (om het onheil te vermijden) vatten de niet mis te begrijpen boodschap samen.

Maar klopt die wel? Is ‘handen hygiënisch drogen net zo belangrijk als handen wassen’? En zo ja, is zo’n supersonische handdroger dan het toppunt van hygiëne, zoals de fabrikant impliciet beweert?

Drie experten in de microbiologie onderschrijven de expliciet geafficheerde feiten. ‘Zelfs op degelijk gewassen handen – ringen uit, wrijven, zeep, een minuut lang spoelen – blijven nog bacteriën en virussen achter’, verduidelijkt microbioloog Paul De Vos (UGent). ‘Natte handen geven er meer door dan droge, want een druppel met micro-organismen transfereert vlotter dan bacteriën die zich al min of meer aan je handen hebben gehecht.’

Als je iemand de hand schudt of een deurklink aanraakt, zitten er bij die ’tot duizend keer meer bacteriën’ zeker ook goede bij. Die zorgen net voor afweer in plaats van infecties. Maar het principe klopt. ‘Met een overdrijving: zonder drogen is handen wassen volstrekt nutteloos’, zegt Hilde Jansens, die als arts verantwoordelijk is voor de hygiëne in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen.

Vraag is: hoe droog je ze dan het beste? Met een handdroger, zeggen de fabrikanten, want dat is snel en efficiënt. De blazers drogen alle plooitjes, inclusief vingertoppen en duimmuis, plekken die mensen met linnen of papieren doekjes vaak onbewust vergeten. De toestellen zijn ook milieuvriendelijk, zeggen de producenten met CO2-berekeningen in de hand, want je moet er geen bomen voor kappen of afval verbranden. De papierindustrie zet daar onderzoek tegenover waaruit blijkt dat de handdrogers bacteriën (van vorige gebruikers) onzichtbaar de omgeving inblazen, terwijl elk nieuw doekje maagdelijk schoon is.

Allemaal juist, zeggen de drie experten die we hebben geraadpleegd. ‘Op openbare plaatsen zijn doekjes vaak op’, voegt Hilde Jansens nog toe. ‘Luchtblazers worden dan weer te weinig gereinigd, waardoor je fysiek contact met het toestel moet vermijden.’

Het milieu-argument laten we hier terzijde, omdat de handdrogerfabrikant dat niet mee afficheerde. Wat is dan het meest hygiënische middel om je handen te drogen? ‘Een stoffen handdoek zeker niet’, zegt Jansens. ‘Maar handdrogers en wegwerpdoekjes scoren wat mij betreft gelijk.’

Toch prefereert ze persoonlijk doekjes. ‘Omdat ik weet hoe ik ze moet gebruiken. En omdat ik niet weet of en wanneer de blazer is schoongemaakt.’

Paul De Vos heeft geen uitgesproken voorkeur, maar ook microbioloog Jan Verhaegen (UZ Leuven) verkiest wegwerpdoekjes. ‘In ons ziekenhuis hangen zulke blazers. De druppels die van je handen vallen, komen in een gleuf terecht. Van een aantal toestellen hebben we daaruit vochtstalen onderzocht, en die bleken een massa bacteriën te bevatten. Eén toestel blies zo zelfs salmonellabacteriën in de lucht. Ik weet natuurlijk niet hoe vaak dat gebeurt, en er zijn ook toestellen zonder gleuf op de markt. Maar daarom kies ik vanuit hygiënisch standpunt voor doekjes.’