Factcheck: groene bananen kunnen de kans op bepaalde kankers verkleinen

‘Groene bananen verkleinen risico op kanker’, zo lazen we in The Sun. Uit onderzoek blijkt dat resistent zetmeel, dat onder meer in groene bananen voorkomt, de kans op bepaalde kankers kan verkleinen bij patiënten met een verhoogd risico. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In de Britse krant The Sun lazen we in een artikel met tien tips voor een langer leven dat ‘groene bananen het risico op kanker verkleinen’. Er wordt aangeraden om bananen niet te laten rijpen alvorens ze op te eten, omdat ze ‘boordevol zetmeel zitten dat in ons lichaam als vezels fungeert om “vriendelijke” bacteriën in de darmen te voeden.’ Die zouden ook de kans op kanker verkleinen, zo luidt het.

Volgens professor digestieve oncologie Jeroen Dekervel (UZ Leuven) zijn groene bananen een bron van resistent zetmeel. ‘In tegenstelling tot “gewoon” zetmeel wordt dat niet afgebroken in de dunne darm en omgezet in energie. Het is een vorm van vezels waarvan inderdaad wordt vermoed dat ze het risico op dikkedarmkanker verkleinen.

‘Die kennis is vooral gebaseerd op studies waarvoor men mensen bevraagt over hun eetpatroon en waarbij men vervolgens kijkt wie dikkedarmkanker ontwikkelt. Zo kun je erg moeilijk een causaal verband aantonen, omdat mensen die veel vezels eten, misschien ook op andere vlakken verschillen van mensen die weinig vezels eten: minder roken, meer bewegen.

‘Als het specifiek over resistent zetmeel gaat, is er wel een goede studie verschenen in 2022. Daarvoor werden ruim 900 proefpersonen met het Lynch-syndroom geselecteerd. Zij hebben een verhoogd risico op dikkedarmkanker, maar ook op maagkanker, dunnedarmkanker en pancreaskanker.

‘In een blinde, gerandomiseerde studie werden die proefpersonen in twee groepen verdeeld: in de ene groep kreeg men minstens twee jaar lang 30 gram resistent zetmeel per dag (in pilvorm), de anderen kregen een placebo. De proefpersonen werden tien tot twintig jaar opgevolgd. Verrassend genoeg bleek het resistente zetmeel geen effect te hebben op het ontstaan van dikkedarmkanker, maar wel op het voorkomen van andere kankers, zoals pancreaskanker, maagkanker en dunnedarmkanker.

‘Het is belangrijk te onthouden dat de studie dat effect alleen heeft onderzocht bij personen met een aangeboren verhoogde kans op het ontwikkelen van kanker. Terwijl groene bananen voor die groep dus mogelijk voordelig zijn, geldt dat niet noodzakelijk voor de algemene bevolking.’

Ook professor voedingswetenschappen Ellen Kampman (Wageningen University) kent de studie. ‘Voor mensen met het Lynch-syndroom kan resistent zetmeel inderdaad het risico op bepaalde kankers verkleinen. Maar het is belangrijk te onderstrepen dat de proefpersonen geen bananen aten, maar resistent zetmeel in pilvorm.

‘In de studie wordt eenmaal vermeld dat de hoeveelheid resistent zetmeel die ze kregen, overeenkomt met het eten van een “banaan met groene tip”. De banaan hoeft dus niet volledig groen te zijn. En belangrijk: resistent zetmeel komt ook voor in heel wat andere voedingsmiddelen, zoals haver, gekookte en afgekoelde rijst of aardappelen en peulvruchten.

‘Voor de algemene bevolking blijft het heel belangrijk om voldoende vezels binnen te krijgen: dat kan uit (groene) bananen, maar evengoed uit ander fruit, groenten, peulvruchten en volkorenproducten. Die houden de darmen zo gezond mogelijk.’