Factcheck: ‘Ginseng helpt tegen stress’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat zei Paul-Evence Coppée in De Tijd. Maar klopt dat wel?

‘Ginseng maakt je veerkrachtiger, geeft energie, ondersteunt je immuunsysteem en stabiliseert het suikerniveau in het bloed’, zei Paul-Evence Coppée onlangs in De Tijd. Hij is een van de oprichters van Botalys, een Waals bedrijf dat pioniert met indoorproductie van ginsengwortels, lazen we. ‘Het helpt tegen stress, het bevordert de concentratie en houdt je brein scherp’, vervolgde Coppée. ‘Ideaal voor studenten in examentijd of voor op het werk.’

Van al die effecten pikken we er één uit. Helpt ginseng tegen stress?

Op de website van Botalys staat het bewijs daarvoor uitgelegd in white paper #1 en #2, met verwijzingen naar wetenschappelijke studies, zegt Paul-Evence Coppée aan de telefoon. ‘Zeldzame ginsenosides (stoffen die voorkomen in de wortel, nvdr), zoals Rg3 en Rg5’ reguleren ‘de zenuwimpulsen in de hypothalamus tijdens acute of chronische stress, wat leidt tot een vermindering van de stresstoxiciteit in lichaam en brein’, lezen we onder meer. De site vermeldt ook een zelf opgezette gebruikerstest. Drie groepen van telkens tachtig proefpersonen kregen tien dagen repectievelijk het ginsengproduct van Botalys, dat van ‘een marktleider’, of een placebo toegediend. De resultaten zijn het positiefst bij het Botalysproduct, zo bleek uit de questionnaires voor en na de kuur.

De meest overtuigende wetenschappelijke studie staat in Journal of Ginseng Research (2017), laat Coppée weten, met het onderzoek erbij gevoegd.

Al die evidentie overtuigt de wetenschappers maar mondjesmaat. ‘Ik durf het middel het voordeel van de twijfel geven’, zegt farmacoloog Pieter-Jan Guns (UAntwerpen). ‘Er bestaan wel wat data die suggereren of aantonen dat ginsengextracten bepaalde stressparameters, zoals het adrenalineniveau, naar beneden kunnen halen.’ Maar zou hij het zelf nemen? ‘Nee. Het werkingsmechanisme is nog onvoldoende gekend, en daarmee ook het risico op bijwerkingen.’

Claimen dat ginseng helpt tegen stress is ook voor psychiater Stephan Claes (UPC KU Leuven) en voedingswetenschapper Patrick Mullie (Centre for Evidence-Based Medicine) een brug te ver.

Het bewijs is gemengd, zegt Mullie. ‘De bij mijn weten enige gepubliceerde studie die echt een groep mensen vergelijkt – een testgroep van 32 participanten kreeg ginseng toegediend, een controlegroep van 30 anderen niet – staat niet vermeld in de white papers van Botalys’, zegt hij. ‘De reden is wellicht eenvoudig: de resultaten zijn niet denderend.’

Relevant noemt Mullie ook een rapport van het Europees Voedselagentschap EFSA (2011). ‘Dat acht ginseng veilig. Maar nuttig? Daar spreekt EFSA zich niet over uit.’ Omdat ginseng een veilig bevonden voedingssupplement is, mag het worden verkocht. ‘Voel je je beter als je het neemt? Prima. Maar de claim van een firma die zegt dat het werkt tegen stress, kan ik niet ondersteunen. Wetenschappelijk is dat niet afdoende bewezen.’

Ginseng ‘doet iets’, maar ‘weten dat het werkt’ vereist ook volgens psychiater Stephan Claes (UZ Leuven) bevestiging door ‘verschillende grote, degelijke opgezette, gerandomiseerde klinische studies’. Die zijn er niet, stelt hij vast. ‘Ik sta open voor plantaardige producten, maar om erkend te worden moeten we ze onderwerpen aan dezelfde criteria waaraan klassieke geneesmiddelen moeten voldoen, vind ik.’