Factcheck: geen bewijs voor ‘250.000 slachtoffers’ van Britse verkrachtingbendes

Op sociale media circuleert het bericht dat 250.000 mensen in het Verenigd Koninkrijk de afgelopen jaren slachtoffer zouden zijn geworden van verkrachtingsbendes of grooming gangs. Maar dat cijfer is niet te staven. Het gaat om een extrapolatie van enkele bijzonder dramatische gevallen in drie Britse steden naar het hele Verenigd Koninkrijk. Sommige van de gebruikte cijfers gaan bovendien over kindermisbruik in het algemeen en niet specifiek over de zogenaamde grooming gangs.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert het bericht dat 250.000 mensen in het Verenigd Koninkrijk het slachtoffer zouden zijn geworden van zogenaamde grooming gangs. Dat zijn groepen mannen die erop uit zijn jonge meisjes te verkrachten.

Op 2 januari postte Elon Musk over de Britse media op X: ‘Dit zijn dezelfde media die verzwegen dat een kwart miljoen kleine meisjes werden – en nog steeds worden – verkracht door migrantenbendes in het Verenigd Koninkrijk.’

Zowel op X (hier, hier en hier) als op Facebook (hier, hier en hier) beweerden Nederlandstalige gebruikers dat 250.000 mensen het slachtoffer zouden geworden zijn van deze grooming gangs. Een van die posts kreeg bijna 40.000 views. Het cijfer werd ook gedeeld door Engelstalige, Duitstalige, en Franstalige accounts. 

De bekendste voorbeelden van grooming gangs waren die in de Noord-Engelse steden Rochdale en Rotherham. De eerste getuigenissen werden al in 2001 gerapporteerd, maar de volledige omvang werd pas duidelijk na de publicatie van een door een lokale overheid besteld onderzoeksrapport in 2014, lezen we op Euronews. Dat het zo lang duurde voor de omvang van de zaak duidelijk werd, leidde al jaren tot verontwaardiging in de Britse politiek. 

Het verhaal kwam terug in het nieuws toen de Amerikaanse ondernemer Elon Musk zich erover uitsprak op X, het sociaal medium waarvan hij de ceo is.

Maar het ‘kwart miljoen’ slachtoffers waarover Musk spreekt, is een opvallend hoog cijfer. Klopt het? En waarop is het gebaseerd?

Hoeveel slachtoffers zijn er daadwerkelijk?

Via een Google-zoekopdracht naar ‘25.000’ en ‘Grooming gangs’ komen we terecht bij een tussenkomst van de Britse politicus Malcolm Pearson (UKIP) in het Hogerhuis op 22 oktober 2018. ‘Waarde collega’s, accepteert de regering dat als we het Jay-rapport nationaal extrapoleren, het lijkt alsof bijna 250.000 jonge witte meisjes deze eeuw zijn verkracht, grotendeels door moslims, meestal meerdere keren per dag voor jaren aan een stuk’, zei Pearson.

In een andere tussenkomst in 2019 herhaalde Pearson zijn uitspraak. Pearson deed zijn uitspraken in het kader van een debat over seksueel geweld. Hij was de leider van de eurosceptische partij UKIP tussen 2009 en 2010. Eerder was hij lid van de Conservatieven. Sinds 2019 zetelt Pearson als onafhankelijke in het Britse Hogerhuis.

Het Jay-rapport dat Pearson noemt, is een studie die de  Britse stad Rotherham bestelde over het seksueel geweld dat er plaatsvond tussen 1997 en 2013. De Britse socioloog Alexis Jay leidde dat onderzoek. 

Volgens de Ierse nieuwssite Reason zou Malcolm Pearson zijn schatting van 250.000 slachtoffers hebben gedaan op basis van een foutieve statistische analyse van het Jay-rapport. Aan Reason vertelde Pearson dat hij de data voor de drie gemeenten had geëxtrapoleerd naar het hele Verenigd Koninkrijk.

De data van bijvoorbeeld Rotherham zouden bovendien niet slaan op het aantal slachtoffers van de grooming gangs, of op witte vrouwen, maar zou een schatting zijn van alle seksueel misbruikte kinderen in de regio. In de samenvatting van dat rapport vinden we dat inderdaad terug (blz. 1). In Rotherham zijn tussen 1997 en 2013 ongeveer 1400 kinderen het slachtoffer geworden van seksueel geweld.

Reason merkt ook op dat Rotherham, Telford en Oxfordshire – de drie steden waarop Pearson zijn extrapolatie baseert – niet willekeurig zijn geselecteerd. Er werd in die gemeenten een onderzoek gevoerd, omdat er zoveel meldingen van seksueel geweld bij kinderen waren gedaan. 

Het cijfer werd ook recent onderzocht door factcheckers van FullFact. Zij kwamen tot de conclusie dat elke extrapolatie van een of enkele plaatsen tot onbetrouwbare cijfers kan leiden voor het hele land. FullFact vond geen bewijs voor de 250.000 slachtoffers op basis van bestaande data.