Factcheck: geen bewijs dat Mark Rutte dreigde om VS uit NAVO te gooien

Op sociale media circuleert een quote die wordt toegeschreven aan voormalig Nederlands premier en huidig secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte. Daarin zegt Rutte dat indien toekomstig Amerikaans president Donald Trump Oekraïne aan Russisch president Vladimir Poetin zal overgeven, hij de Verenigde Staten uit de militaire alliantie zal zetten. Maar er bestaat geen bewijs dat Rutte dat daadwerkelijk heeft gezegd.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 11 november wordt in verschillende Nederlandstalige Telegramgroepen een foto van Mark Rutte gepost met daaronder volgend bijschrift: ‘NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte zei dat als Trump Oekraïne overgeeft aan Poetin, hij persoonlijk de VS uit de alliantie schopt.’

Sinds begin oktober staat voormalig Nederlands minister-president  Mark Rutte aan het hoofd van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, een militair bondgenootschap waar 32 landen deel van uitmaken, waaronder België, Turkije en de Verenigde Staten.

Op 5 november werd de Republikeinse kandidaat Donald Trump herverkozen tot Amerikaans president. Verdere Amerikaanse militaire steun aan Oekraïne is niet langer verzekerd met Trump aan het roer van de VS. Tijdens zijn verkiezingscampagne pleitten Trump en zijn running mate en toekomstig vicepresident JD Vance er meermaals voor de Amerikaanse hulp aan Oekraïne stop te zetten. Dat lezen we bij CNN.

Klopt het dat Rutte deze uitspraak deed?

Daarvoor nemen we contact op met de persdienst van de NAVO. ‘Dit is een valse bewering’, klinkt het eenduidig in het antwoord. De persdienst stuurt ook een overzicht mee van de verschillende uitspraken van Rutte over de verkiezing van Donald Trump. Het overzicht bestaat uit vijf persberichten en transcripties van interviews. In geen enkele van de vijf berichten vinden we de quote terug.

Op 7 november, daags na de Amerikaanse presidentsverkiezingen, verklaarde Rutte via X dat hij ‘ernaar uitkijkt om met Trump samen te werken’.

Volgens artikel 13 van het NAVO-verdrag van 1949 kunnen leden verklaren dat ze zich terugtrekken, maar het document voorziet niet in het schrappen van een lid. De enige maatregel die het verdrag biedt om ernstige schendingen van de beginselen van het bondgenootschap te bestraffen, is een gezamenlijk besluit van de andere lidstaten om de samenwerking te beperken of op te schorten. 

Volgens de Duitse factcheckers van Deutsche Welle wordt de quote ook verspreid via verschillende artikelen op Russische sites die deel uitmaken van het Pravda-netwerk, een Russisch desinformatienetwerk.