Factcheck: geen bewijs dat intermittent fasting kans op fatale hartaandoening verhoogt

‘Populaire intermittent fasting verhoogt kans op overlijden aan hartaandoening’, kopte Het Laatste Nieuws op 19 maart. Verschillende andere internationale media deden die Vlaamse krant voor door gelijkaardige stellingen in te nemen. Dat is volgens experten echter een te voorbarige interpretatie van observationeel onderzoek dat nog niet eens gepubliceerd is. Er is bijgevolg geen bewijs voor de stelling.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Het Laatste Nieuws stelt dat mensen die aan intermittent fasting doen een groter risico hebben om te sterven aan hartaandoeningen. Het artikel verwijst daarvoor naar nieuw onderzoek van de Amerikaanse Hartstichting. Het gaat weliswaar om een posterpresentatie van onderzoek dat nog niet werd gepubliceerd, en dus nog geen peerreview heeft doorlopen.

Volgens Het Laatste Nieuws vergeleken de onderzoekers mensen die aan intermittent fasting doen met mensen die een traditioneler eetpatroon volgen. Intermittent fasting is een dieet waarbij je slechts gedurende een aantal uren per dag eet. De populairste variant wordt 16-8 genoemd: in 24 uur moet je 16 uur vasten, en je plant al je andere maaltijden binnen de resterende 8 uur – tussen 12.00 en 20.00 uur, bijvoorbeeld.

Op de website van de Amerikaanse Hartstichting vinden we het voorlopige abstract van het onderzoek terug. Er werden 20.000 volwassenen ondervraagd. Degenen die slechts gedurende 8 uur per dag aten, liepen 91 procent meer risico om te sterven aan hart- en vaatziekten. ‘Dat betekent niet dat 8 uur per dag eten dood door hart- en vaatziekten veroorzaakt’, verduidelijken de auteurs van dat abstract.

We nemen contact op met Michael Sels, hoofddiëtist van het UZ Antwerpen. Volgens hem vallen er belangrijke nuances te maken bij het onderzoek waar Het Laatste Nieuws naar verwijst. Mensen die beginnen met intermittent fasting lijden bijvoorbeeld vaak aan overgewicht, en lopen zo al een hoger risico op hart- en vaatziektes.

Volgens professor Sander Kersten (Wageningen Universiteit) gaat het Amerikaanse onderzoek helemaal niet over intermittent fasting alleen: ‘Mensen kunnen om allerlei redenen kiezen om gedurende bepaalde uren te eten. Zo stemmen mensen die ’s avonds of ’s nachts werken hun eetpatroon daarop af. We weten dat die werkschema’s funest zijn voor de gezondheid.’

Eerder niet-observationeel onderzoek naar intermittent fasting levert bovendien andere resultaten op. Kersten: ‘Je ziet dat mensen vaak gewicht verliezen, wat gekoppeld is aan een vermínderd risico op hart- en vaatziekten.’

Sels voegt eraan toe dat intermittent fasting wel kan leiden tot ongezondere eetkeuzes, omdat je jezelf gevoeliger maakt voor ongezond eten en geneigd bent om voor het eind van de eetperiode nog snel iets naar binnen te spelen, of je nu honger hebt of niet.

Volgens de onderzoekers kun je dus niet met 100 procent zekerheid stellen dat intermittent fasting de kans op overlijden aan een hartaandoening verhoogt. ‘Daarvoor is extra onderzoek nodig. Dit onderzoek toont enkel aan dat er een kans bestaat’, zegt Sels. ‘Bij observationeel onderzoek kan enkel een verband worden aangetoond, geen effect’, besluit Kersten.