Factcheck: geen bewijs dat een plantaardig dieet voor meer of betere erecties zorgt

Volgens een veelbekeken YouTube-video zou een vegan dieet zorgen voor frequentere en betere erecties. Het kleinschalige experiment waaruit die conclusie wordt getrokken is echter niet wetenschappelijk verantwoord. Voor de stelling dat vlees mijden de erecties verbetert, bestaat geen bewijs. 

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Via de mailbox van deCheckers bezorgt een leerkracht ons een suggestie voor een factcheck. Op de middelbare school waar ze lesgeeft, gaf filmregisseur, televisiemaker en klimaatactivist Nic Balthazar onlangs een klimaatlezing. Hij toonde tijdens die lezing een filmpje waarin wordt gesteld dat mannen die vegan eten, meer en betere erecties zouden hebben dan mannen die vlees eten. ‘Kunnen jullie die claim onderzoeken?’ vraagt de leerkracht. 

Ze stuurt de link mee naar het Engelstalige YouTube-filmpje dat Balthazar aan de leerlingen toonde. De titel luidt ‘Kunnen vegan maaltijden helpen om de erecties van mannen te verbeteren?’ Het is een iets meer dan vier minuten durend fragment uit The Doctors, een Amerikaanse talkshow die liep van 2008 tot 2022. Het bewuste fragment dateert van augustus 2020 en toont een experiment uit de Netflix-documentaire The Game Changers uit 2019.

Burritos

‘Maakt vlees eten je meer man?’ Met die vraag begint het YouTube-fragment waarin een ‘uniek experiment’ wordt beschreven. Het is uitgevoerd onder leiding van de Amerikaanse uroloog Aaron Spitz, de auteur van ‘Het Penisboek’. 

‘Hoe meer vlees mannen eten, hoe sneller ze hun mannelijkheid verliezen’, zegt Spitz in het filmpje, waarna hij zijn experiment toelicht. Drie gezonde mannen zonder erectieproblemen bevestigden een meetapparaat op hun penis. Het toestel registreerde twee nachten lang hoeveel erecties de mannen tijdens hun slaap kregen, hoe stevig die erecties waren en hoe lang ze aanhielden. Op de eerste avond van het experiment kregen de mannen een maaltijd met vlees voorgeschoteld – burritos met respectievelijk rundvlees, varkensvlees en kip. De volgende avond aten de drie proefpersonen dezelfde burritos, deze keer niet gevuld met vlees maar met plantaardige proteïnen. 

Later in het filmpje becommentarieert dokter Spitz de resultaten van het experiment: ‘Na de vleesmaaltijd hadden de drie mannen een typische nacht met enkele erecties. Tijdens de nacht die volgde op de plantaardige burrito’s, registreerden we bij de mannen drie tot vijf keer zoveel erecties, die bovendien steviger waren.’ Spitz voegt er wel het volgende aan toe: ‘Dit is geen klinische studie of wetenschappelijk gevalideerd onderzoek. Het is een experiment.’ 

Hoofd

‘Dit is de beste manier om de erectiele functie van een man vast te stellen’, zegt Spitz nog. ‘Wanneer je wakker bent, kunnen erecties beïnvloed worden door je hoofd. Er kunnen dan psychologische redenen zijn waarom je geen erectie krijgt. Als je een fysiek probleem hebt, dan krijg je ook geen erecties tijdens je slaap.’

Professor urologie Piet Hoebeke (UZ Gent) is blij dat Spitz zelf de beperkingen van het experiment aanhaalt. ‘Het gaat om een heel slechte studie, zonder enige wetenschappelijke waarde’, zegt Hoebeke aan de telefoon. ‘Ze beperkt zich tot het effect van twee maaltijden op drie individuen, die bovendien vooraf de volledige uitleg hebben gekregen en daardoor dus sowieso al vooringenomen zijn. Want – en daar vergist dokter Spitz zich dus – het placebo-effect is altijd aanwezig. Psychologische factoren zijn nooit uit te sluiten. Die spelen altijd, ook onbewust, tijdens de slaap.’ 

Gezond lichaam, gezonde penis

‘De claim dat een plantaardig dieet de erecties op korte termijn significant zou verbeteren, is nooit wetenschappelijk bewezen,’ zegt professor Hoebeke. ‘Uiteraard staan de frequentie en de kwaliteit van iemands erecties niet los van zijn algemene gezondheidstoestand. “Aan een gezond lichaam hangt een gezonde penis”, wordt gezegd. Voeding heeft een grote invloed op de gezondheid, en een vegetarisch of vegan dieet kan gezond zijn, maar een gezond eetpatroon hoeft helemaal niet vleesloos te zijn.’

Voor een gezond eetpatroon komt het er volgens professor Hoebeke vooral op aan om grote hoeveelheden onverzadigde vetten en suikers te vermijden, omdat die de kans op welvaartsziektes zoals diabetes en obesitas verhogen. ‘Dat zijn ziektes die de potentie op lange termijn niet ten goede komen. Een te hoge cholesterol laat de bloedvaten dichtslibben, een te hoog suikerniveau maakt de zenuwen kapot. Aan de andere kant weten we dat een dieet met veel antioxidanten dat soort schade kan vermijden of beperken. Die antioxidanten zitten vooral in groenten – zeker in groene, oranje en rode groenten – en in sommige soorten fruit – bijvoorbeeld in blauwe bessen. Voldoende groenten en fruit eten en op die manier antioxidanten binnenkrijgen, is altijd een goed idee. Over het algemeen kun je stellen dat het vooral belangrijk is om voldoende te bewegen, je gewicht onder controle te houden en gevarieerd te eten, al dan niet met plantaardige maaltijden.’

Onzekerheid

‘Wanneer het specifiek gaat over jongeren, die de doelgroep vormden van de bewuste lezing, dan wil ik zeker nog meegeven dat eventuele erectieproblemen bij jonge mannen vooral een gevolg zijn van normvervaging’, aldus professor Hoebeke. ‘Zoals op sociale media onrealistische schoonheidsidealen de ronde doen, zo circuleren evenzeer overdreven verhalen over seksuele prestaties. Die onrealistische beeldvorming maakt jongeren onzeker, en die onzekerheid speelt een grotere rol bij erectieproblemen dan het klimaat.’

Uroloog Dieter Ost van het Sint-Blasiusziekenhuis in Dendermonde is het met professor Hoebeke eens. ‘Het is duidelijk: er zijn aanwijzingen dat een plantaardig eetpatroon positieve gezondheidseffecten heeft’, zegt hij aan de telefoon. ‘Wie vegan of vegetarisch eet krijgt doorgaans minder verzadigde vetten en cholesterol binnen dan wie vlees eet. We weten ook dat mensen die veel vlees eten een grotere kans hebben op een hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolniveau en andere vasculaire problemen, allemaal aandoeningen die al in verband zijn gebracht met erectiestoornissen. Maar je kunt niet uitsluiten dat daar ook andere factoren spelen. Misschien is het zo dat mensen die plantaardig eten ook minder roken, minder alcohol drinken of meer bewegen?’

‘In ieder geval bestaat er voorlopig geen bewijs dat het mijden van vlees en andere dierlijke producten je erecties zou verbeteren,’ zegt Ost nog. ‘Het is ook niet evident om dat te bewijzen, om de eenvoudige reden dat te veel factoren een rol spelen bij de frequentie en de kwaliteit van erecties. Om de rol van voeding daarbij in kaart te brengen, zou je een onderzoek moeten opzetten over een langere termijn, waarbij je de mogelijke invloed van alle andere factoren uitschakelt. Je zou dus een groep mannen moeten volgen die allemaal hetzelfde gedrag vertonen als het gaat om roken, drinken en bewegen, maar ook in dezelfde omgeving wonen en aan hetzelfde stressniveau zijn blootgesteld. Die groep zou je dan moeten opdelen in een groep die vlees eet en een groep die dat niet doet. Pas dan zou je het effect kunnen meten van het al dan niet plantaardig eten. En dan zou je ook nog moeten vergelijken wat het effect is van weinig eten en veel vlees eten. Zo’n studie opzetten is haast onmogelijk.’

Geen fake news

Wanneer we Nic Balthazar om een reactie vragen, benadrukt hij dat hij wel degelijk aan de leerlingen heeft meegegeven dat het ging om een beperkt experiment en niet om een brede wetenschappelijke studie. Waarom hij de video dan toch toonde? ‘De uroloog die het experiment opzette is niet de eerste de beste. Ik heb de makers van The Game Changers nog geïnterviewd en zij vertelden mij hoe omzichtig ze met alle wetenschappelijke studies zijn omgegaan, omdat ze wisten dat ze kwetsbaar zouden zijn voor aanvallen. Het filmpje kaderde bovendien in een opsomming van de vele argumenten die ik aanhaalde om geen of minder vlees te eten. Ik wilde aan die jongeren zeggen: als je het niet doet voor het klimaat, voor het welzijn van dieren, of om de honger uit de wereld te helpen, doe het dan voor je seksleven. Ik deed dat met een knipoog, en omdat ik het experiment nooit tegengesproken had gezien in een brede wetenschappelijke studie. Had ik ergens gelezen dat die stelling flagrant fake news was, dan had ik die video niet getoond.  Wat de twee eminente dokters in deze factcheck zeggen, spreekt de stelling trouwens niet echt tegen. Het lijkt me nuttig om het experiment met de peniskousjes eens op grote schaal te repliceren.’