Factcheck: geen bewezen verklaring voor tijdelijk oogprobleem Katy Perry

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een filmpje waarin de Amerikaanse zangeres Katy Perry tijdens een optreden haar rechteroog tot twee keer toe niet open krijgt, gaat viraal. Sommige socialemediagebruikers zien in Perry’s oogprobleem een bijwerking van het coronavaccin, maar daarvoor bestaat geen enkel bewijs. Perry’s oogprobleem is bovendien een typisch symptoom van een oogaandoening waaraan de zangeres naar eigen zeggen al jaren lijdt.

Op 24 oktober verschijnt onderstaande Facebookpost (hier gearchiveerd).

‘Katy Perry: Eye of the Pfizer’ is het bijschrift bij een kort filmpje waarin we de Amerikaanse popster Katy Perry zien tijdens een recent optreden in Las Vegas. Terwijl het publiek enthousiast applaudisseert, gaat het rechteroog van Perry tot twee keer toe dicht en krijgt de popster het niet vanzelf weer open. Uiteindelijk slaagt de zangeres erin het probleem op te lossen en gaat ze onverstoorbaar verder met de show.

Het filmpje gaat ook op Twitter en op Instagram rond, met onder meer de hashtag #boosted erbij. Ook op TikTok is de video een hit. 

Het filmfragment geeft aanleiding tot heel wat speculatie op sociale media. Sommigen grappen dat niet Perry maar wel een robot op het podium stond, of dat Perry zelf een robot is. Anderen schrijven het vreemde oogverschijnsel toe aan het gebruik van botox. Volgens heel wat socialemediagebruikers zien we in het filmpje een bijwerking van een covid-19-vaccin – vandaar ‘Eye of the Pfizer’.

Het Amerikaanse Newsweek maakte al een factcheck over het gebeuren. De journalist van Newsweek vroeg Perry om een reactie. Die kwam er nog niet en Perry heeft ook via andere kanalen nog niet publiek gereageerd. 

Dat Perry zich openlijk voorstander heeft getoond van de covid-19-vaccins, speelt waarschijnlijk mee in de reacties dat het om een vaccinbijwerking zou gaan. Perry was een van de UNICEF-ambassadeurs die pleitten voor een betere verdeling van de vaccins tussen rijke en arme landen. Vorig jaar verkleedde ze zich voor Halloween nog in een coronavaccin. 

Voor de claim dat een covid- of ander vaccin het oogprobleem zou hebben veroorzaakt, bestaat echter geen enkel bewijs, benadrukt Newsweek.

De vaak voorkomende bijwerkingen van de covidvaccins zijn pijn, roodheid of zwelling op de injectieplaats en vermoeidheid, spierpijn, koude rillingen, koorts of misselijkheid. Een aantal studies heeft aangetoond dat problemen met de ogen na een covidvaccin zeldzaam zijn. Als er al sprake is van oculaire bijwerkingen, dan gaat het om duizeligheid, conjunctivitis, een ontsteking van het oogbindvlies, of roodheid van de oogleden. Die mogelijke bijwerkingen lijken niet op wat we zien in de video.

Make-up

Ook andere mogelijke oorzaken worden geopperd, zonder enig bewijs. Sommige gebruikers van sociale media suggereren make-up. Zij vermoeden dat er iets in haar oog zat, en dat ze niet in haar oog kon wrijven omdat dat haar make-up zou verpesten. Anderen suggereren een probleem met de lijm waarmee haar valse wimpers waren vastgemaakt, waardoor haar oog dichtgeplakt bleef. Dit probleem lijkt vrij vaak voor te komen, zo blijkt uit online handleidingen waarin wordt uitgelegd waarom de wimperlijm aan elkaar kan blijven kleven.

Oogaandoening

Op basis van informatie die Perry eerder vrijgaf, zou de oorzaak een oogaandoening kunnen zijn. In 2011 vertelde Perry tijdens een interview dat ze leed aan een aandoening aan haar rechteroog. Ook in de recente video stelt het probleem zich bij haar rechteroog. In 2016 verwees Perry in een tweet nogmaals naar die oogaandoening.  In 2021 vertelde ze erover tijdens de televisieshow American Idol. ‘Het is mijn rechteroog’, herhaalde ze toen. 

Oogarts Virginie Ninclaus (UZ Gent) heeft de beelden van het recente optreden en de  verklaringen die Perry zelf deed over haar aandoening bestudeerd. ‘De aandoening waaraan Perry zegt te lijden, is hoogstwaarschijnlijk het Marcus Gunn jaw winking syndroom. Dat is een aangeboren aandoening waarbij de zenuw die de kauwspieren aanstuurt een ongewenste verbinding maakt met de zenuw die het ooglid laat bewegen. Daardoor gaat het oog open wanneer de kauwspier wordt aangespannen en dicht wanneer de kauwspier ontspant. Een verband tussen deze aandoening en een covidinfectie of een bijwerking van een covidvaccin is nergens beschreven,’ zegt dokter Ninclaus, die vermoedt dat Perry ongewild de controle over de besturing van haar rechter ooglid verloor door het intensief gebruik van de kauwspieren tijdens het zingen. ‘Je ziet in het filmpje dat ze de kauwspieren masseert, waarna ze haar oog weer open kreeg.’

Ondertussen heeft Perry ook zelf gereageerd op Instagram. In die post steekt Perry flink de draak met de complotdenkers en nodigt ze hen uit voor een nieuwe concertreeks in 2023, waar haar ‘broken doll eye party trick’ , zoals ze het oogincident noemt, opnieuw te zien zal zijn – in de bewuste show speelt Perry een pop.