Factcheck: fragment uit oude speech van Obama is uit context getrokken

Socialemediagebruikers zijn verontwaardigd over een video waarin voormalig Amerikaans president Barack Obama lijkt te stellen dat ‘doorsnee mannen en vrouwen te bekrompen zijn’ en hun rechten zouden moeten afstaan aan een soeverein. Maar de video is misleidend en toont een bewerkte versie van de speech, die hij in 2014 in Brussel hield. In de originele video zien we dat Obama net het omgekeerde zegt van wat hem wordt toegedicht.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 26 februari tweet een Engelstalige man een video van een speech van voormalig Amerikaans president Barack Obama (hier gearchiveerd). ‘Onthuld. Deze video is jaren geleden van elk platform (Google inclusief) verwijderd’, lezen we in het bijschrift. De video wordt geretweet door Nederlandstalige Twitteraccounts (hier en hier gearchiveerd). De video wordt ook gedeeld op Facebook en circuleert al sinds 2021 in Nederlandstalige Telegramkanalen (hier en hier gearchiveerd).

In de video, die 21 seconden duurt, horen we Obama het volgende zeggen: ‘Voor de internationale orde die generaties lang werd opgebouwd. Gewone mannen en vrouwen zijn te bekrompen om hun eigen zaken te regelen. Die orde en vooruitgang kunnen alleen komen als individuen hun rechten af te staan aan een almachtige heerser.’

Pleitte Obama inderdaad voor een totale heerschappij van een soeverein omdat gewone mensen te dom zijn?

We nemen enkele screenshots van de video en laden die op bij Google Afbeeldingen. Zo komen we terecht op een YouTube-video, waarin Obama een speech geeft in het Brusselse kunstencentrum Bozar. Die speech vond plaats tijdens zijn bezoek aan België op 28 maart 2014. Hij sprak er de Europese leiders toe, over onder meer de crisis in de Krim. We klikken de YouTube-transcriptie aan, en merken zo dat de Twittervideo een compilatie is. De eerste zin die Obama uitspreekt (0:01), is eigenlijk de helft van een zin, en komt aan het begin van zijn speech voor (1:50).  Dat lezen we ook in de speechtranscriptie die beschikbaar is op de website van het Witte Huis. 

De tweede zin, waarin Obama het heeft over ‘bekrompen mannen en vrouwen’, vinden we iets verderop in de speech terug, en volgt niet op de eerste zin. In de video is dus geknipt en geplakt. We merken ook op dat Obama de visie om macht over te dragen aan een soeverein bekritiseert in zijn speech, en niet ondersteunt, zoals de video doet uitschijnen.

De video circuleert al jaren online. Hij werd in 2014 op YouTube geplaatst en werd ook doorgestuurd in kettingmails. De Amerikaanse factcheckorganisatie Politifact schreef al in 2014 een factcheck over de video.