Factcheck: Fans PVV plaatsen bewerkte foto van antizwartepietactivist online

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de Nederlandse Facebookpagina ‘Wij stemmen PVV’ verschijnt de foto van een zwarte man die een bord vasthoudt met een opvallende tekst. Onderzoek toont aan dat de foto is bewerkt.

Op 28 juli plaats een fanpagina van de Nederlandse Partij voor de Vrijheid (PVV), de partij van Geert Wilders, een foto online. Op die foto zien we een zwarte man die een bord vasthoudt met de tekst: ‘Ik moet eerlijk zijn. Ja, het klopt: ik heb een gruwelijke hekel aan Nederland, maar als ik terugga naar mijn roots moet ik werken en daar heb ik nog een grotere hekel aan. Dus blijf ik hier.’ De foto wordt 153 keer gedeeld en bereikt zo 25.000 mensen.

We laden de afbeelding op bij Google Afbeeldingen. Zo komen we uit op een blogpost van 23 juli op de site van Nederland Wordt Beter, een organisatie die pleit voor ‘een toekomst zonder racisme en uitsluiting’. De post heeft als titel ‘Jij kunt het verschil maken voor een antiracistisch Amsterdam’ en toont een vergelijkbare afbeelding. Het gaat over ongeveer dezelfde foto, op de tekst op de pancarte na.

Lees telkens verder onder de afbeeldingen

De blogpost is geschreven door Jerry Afriyie, de man op de foto. Hij houdt een pleidooi tegen racisme in Amsterdam. Jerry Afriyie is dichter, rapper en medestichter van Nederland Wordt Beter. Die organisatie zette in 2014 de actie Zwarte Piet is Racisme op. Volgens Het Laatste Nieuws en Het Parool is Afriyie de voorman van de antizwartepietactivisten van Kick Out Zwarte Piet (KOZP).

De afbeelding op Facebook kwam enkele dagen later online dan de afbeelding van Nederland Wordt Beter. Bovendien strookt de boodschap op de pancarte op Facebook inhoudelijk niet met de boodschap die Afriyie uitdraagt. Zou de foto op Facebook gemanipuleerd zijn?

‘In dit geval is de fraude eigenlijk al met het blote oog waar te nemen’, zegt Jurgen Dedeckere, opleidingshoofd Multimedia en communicatietechnologie aan de Erasmus Hogeschool Brussel. ‘De tekst is veel te helder in vergelijking met de rest van de foto. Ook dat de tekst zo dicht bij de rand van de pancarte staat en geen witruimte aan de zijkanten laat, staat in schril contrast met de kwalitatieve setting van het beeld.’

Op het eerste gezicht lijkt de afbeelding dus gemanipuleerd: de tekst is blijkbaar achteraf op de originele afbeelding geplakt. Maar kunnen we dat ook bewijzen?

We doen een beeldanalyse met het beeldverificatiehulpmiddel van Deutsche Welle. Dedeckere: ‘Het is moeilijk om een bewijs van manipulatie te vinden door met de “originele” afbeelding te vergelijken. Die afbeelding werd namelijk óók achteraf bewerkt.’ We zien dat een deel van de afbeelding een andere compressiefactor heeft dan de rest van de afbeelding.

Op de JPEG Ghost (links) van de originele afbeelding is goed te zien dat het logo (“Kom op Amsterdam, wees Amsterdammer”) een volledig andere compressiefactor heeft dan de rest van de afbeelding.

Dedeckere ziet enkele mogelijke verklaringen: ‘Mogelijk is het logo achteraf aangepast of bijgeplaatst. Mogelijk hield de man zelfs een lege pancarte vast, maar is de tekstuele toevoeging niet zichtbaar in de analysebeelden doordat het een zwarte tekst is. In elk geval is de kans groot dat de “originele” afbeelding aangepast is. Waarbij het dus moeilijker aan te tonen is wat origineel is en wat bewerkt in het beeld dat wij onderzoeken.’

We contacteren Jerry Afriyie over de foto: ‘Het doet er niet toe hoe deze foto tot stand is gekomen. De foto is goedgekeurd door mij en de gemeente Amsterdam voor een campagne om mensen zich te laten uitspreken tegen racisme.’

De kwaliteit van de foto’s doet uitschijnen dat de foto op Facebook een gemanipuleerde versie is van Afriyie’s goedgekeurde foto. Links zien we een detail van op Facebook, rechts van op Nederland Wordt Beter.

Een ander detail doet nog meer vermoeden dat de afbeelding door de PVV-fans is bewerkt. De rechterhand van Afriyie vertoont een opvallende kleurverandering.

‘Die onnatuurlijke kleurverandering kan erop wijzen dat daar iets te onnauwkeurig is gewist’, zegt Dedeckere.

Ook volgens Afriyie gaat het duidelijk over een gephotoshopte versie van zijn goedgekeurde foto: ‘Racisten zijn met de campagnefoto aan de haal gegaan. Wat zij hebben geschreven, heb ik nooit gezegd. Ze hebben dat uit hun duim gezogen en proberen zo een karaktermoord te plegen.’