Factcheck: doorsnee Belg kan voldoende vitamine D opnemen via zonlicht

‘De zon is onze beste leverancier van vitamine D door productie in de huid. Spijtig genoeg is de zon in onze streken meestal onvoldoende sterk om die productie te stimuleren’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar uit gesprekken met experts blijkt dat de doorsnee Belg voldoende vitamine D kan opnemen via zonlicht. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website ABC Gezondheid lazen we een artikel over vitamine D. ‘De zon is onze beste leverancier van vitamine D door productie in de huid’, zo klinkt het. ‘Spijtig genoeg is de zon in onze streken meestal onvoldoende sterk om die productie te stimuleren: enkel als de zon hoog aan de hemel staat, en de zonnestralen zo loodrecht mogelijk op de huid vallen… dus enkel in de zomermaanden rond het (zonne-)middaguur.’

Volgens professor endocrinologie Chantal Mathieu (UZ Leuven) moet dat sterk genuanceerd worden. ‘Wanneer UV-licht op onze huid valt, wordt cholesterol omgezet in vitamine D. In de lente en de zomer – grofweg tussen maart en oktober – volstaat het zeker om een halfuurtje per dag met je gezicht en ontblote armen in de zon te lopen. In de winter ligt dat moeilijker: niet alleen bedekken we ons dan veel meer en komen we minder buiten, bovendien staat de zon dan niet hoog genoeg, waardoor de juiste golflengtes van UV-stralen ons onvoldoende bereiken. Hoog in de bergen is dat bijvoorbeeld wel het geval. Maar gelukkig wordt het overschot aan vitamine D dat we tijdens de lente en zomer opnemen, opgestapeld in ons vetweefsel. Daarmee komen we dan de winter door.’

Voldoende vitamine D is belangrijk, benadrukt Mathieu. ‘Ernstige tekorten kunnen leiden tot botafwijkingen. Het probleem is dat de UV-stralen die we nodig hebben voor de aanmaak van vitamine D, ook de aanmaak van melanine bevorderen en je dus laten bruinen, maar ook leiden tot schade in DNA, met huidveroudering en mogelijk huidkanker tot gevolg. De behoefte aan vitamine D mag dus zeker geen vrijgeleide zijn om urenlang onbeschermd te zonnen.’

Om te weten hoe lang je dagelijks onbeschermd in de zon moet vertoeven voor een goed vitamine D-peil, maar zonder te verbranden, is er een online tool van het Noorse onderzoekscentrum NILU. Daar berekenen we dat iemand met een bleek huidtype in Brussel op 21 januari, bij een heldere lucht en rond de middag, bijna twee uur UV-licht nodig heeft op gezicht, handen en armen om voldoende vitamine D aan te maken. Op 21 juli volstaan 4 minuten.

Ook professor dermatologie Olivier Aerts (UZ Antwerpen) vindt de uitspraak kort door de bocht. ‘Bij de doorsnee Belg gaat de aanmaak van vitamine D in de lente en zomer vanzelf: een kwartier met onbeschermd gelaat, handen en armen in de zon lopen volstaat, en dat hoeft zeker niet tijdens de hete middaguren. Langer onbeschermd zonnen valt af te raden. De meeste mensen slagen er overigens niet in om correct zonnebrand te smeren: ze gebruiken te weinig om zich voldoende te beschermen, waardoor er toch nog UV-stralen binnenkomen en dus vitamine D wordt aangemaakt. In bepaalde gevallen kan het wel aangewezen zijn om in de winter vitamine D-supplementen te nemen. Mensen met een donkere huid maken bijvoorbeeld moeilijker vitamine D aan via zonlicht. Ook veganisten hebben meer kans op een tekort, omdat vitamine D ook in vette vis, vlees en eieren zit, maar ook wordt toegevoegd aan producten als margarine en yoghurt.’