Factcheck: Deze grafiek geeft een misleidend beeld van geweld in de VS

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Wereldwijd circuleert op sociale media een grafiek over criminaliteit in de Verenigde Staten. Op het eerste gezicht lijkt misdaad gepleegd door zwarten met witten als slachtoffer het grootste probleem. Maar de makers van de grafiek laten belangrijke cijfers bewust buiten beeld.

Op verschillende sociale media en in verschillende vormen doet een grafiek de ronde met als titel ‘Interraciale gewelddadige incidenten 2018’. In absolute cijfers tonen de opstaande balken het aantal incidenten gepleegd door mensen van een bepaalde bevolkingsgroep, met mensen van een andere bevolkingsgroep als slachtoffer. De grootste balk toont 547.948 gevallen van geweld waarbij zwarten de dader zijn en witten het slachtoffer.

In ons land plaatste Tom Vandendriessche, Europees parlementslid voor Vlaams Belang, de tabel op Facebook met de volgende tekst: ‘Wat we in de USA zien heeft niets met racisme, maar alles met extreemlinks terrorisme en vandalisme te maken die misbruik maken van de tragische dood van een man. Ze hebben immers een lange traditie van gewelddaden om hun ‘revolutie’ op te willen leggen. […]’ Zijn bericht werd 106 keer gedeeld en bereikte zo 117.000 mensen.

De tabel is wellicht afkomstig uit een artikel van oktober 2019 op de Amerikaanse website Conservative Review. Die site is een onderdeel van het Texaanse mediaconcern Blaze TV. De hoofdredacteur van Conservative Review tweette de tabel op 31 mei 2020. Hij reageerde daarmee op de betogingen van Black Lives Matter die het dodelijke politiegeweld tegen de zwarte man George Floyd aanklaagden.

https://twitter.com/RMConservative/status/1267070097346244609Daniel Horowitzhttps://twitter.com/RMConservative

We believe in judging individuals and individual actions. But according to the media that anytime someone who happens to be black is killed by someone who is white is justification for insurrection, then what about this? pic.twitter.com/0l90zOVRsS

— Daniel Horowitz (@RMConservative) May 31, 2020

De grafiek circuleert ook in andere vormen die telkens benadrukken hoe de mainstream media in de Verenigde Staten meer zouden berichten over de criminaliteit van mensen met een witte huidskleur tegen mensen met een zwarte huidskleur dan omgekeerd. Een bewijs voor die stelling wordt in de grafieken niet getoond.

Lees telkens verder onder de afbeeldingen

Naar de bron

Terug naar het ‘origineel’. De bron van de grafiek staat onderaan de afbeelding vermeld: ‘Agentschap voor Justitiële Statistiek, Nationale Misdaadbevraging, 2018 (tabel 14)’. Die bronvermelding is correct. Het Amerikaanse Agentschap voor Justitiële Statistiek organiseert jaarlijks een bevraging over misdaad. Hun laatste rapport uit 2018 bevat effectief gegevens over de etnisch-raciale achtergrond van slachtoffers en daders in tabel 14.

Die tabel bevat geen absolute cijfers, zoals de hierboven besproken grafieken. De cijfers in die grafieken zijn een omrekening van de percentages in de oorspronkelijke tabel. Dat leren ons enkele rekensommen. Zo is het aantal incidenten met witte slachtoffers en een zwarte dader (547.948), berekend door 15,3% van 3.581.360 te nemen – het totale aantal incidenten met witte slachtoffers.

Uit vergelijkbare berekeningen blijkt dat ook alle andere cijfers in de grafiek kloppen.

Volgende vraag: is de visualisatie van de cijfers ook een juiste weergave van het onderzoek?

Dataspecialist Maarten Lambrechts oordeelt van niet: ‘De grafiek doet aan cherrypicking (feiten selectief selecteren om een standpunt te verdedigen, nvdr.) en gebruikt irrelevante cijfers. Ook geweld binnen dezelfde bevolkingsgroep zou in de grafiek opgenomen moeten worden, om alles in de juiste context te kunnen zien.’

Om die cijfers in de grafiek op te nemen, maken we eerst, met gebruik van Google Sheets, de originele grafiek na. Die ziet er dan zo uit.

Wanneer we nu de data van misdaden binnen dezelfde bevolkingsgroep toevoegen, komen de cijfers in een ander perspectief te staan.

Uit deze grafiek blijkt duidelijk dat het merendeel van de misdaden, volgens die bevraging, gepleegd wordt door witte mensen met andere witte mensen als slachtoffer. ‘Dat mag niet verbazen’, zegt Stefaan Pleysier, criminoloog aan de KU Leuven. ‘Er zijn nu eenmaal veel meer witte mensen dan mensen van een andere etnie in de Verenigde Staten. Deze nieuwe grafiek is veel genuanceerder, al vertellen absolute aantallen niet het volledige verhaal.’

‘Van alle gewelddadige incidenten gerapporteerd door witte slachtoffers, wordt 62,1% gepleegd door witte daders en 15,3% door zwarte daders. Van alle gewelddadige incidenten gerapporteerd door zwarte slachtoffers wordt 70,3% gepleegd door zwarten en 10,6% door witten. Die verhoudingen verschillen niet zo spectaculair van elkaar.’

‘Los daarvan kan men de verschillen die er zijn allicht deels verklaren door het feit dat zwarte mensen verhoudingsgewijs meer voorkomen in criminaliteitsstatistieken of betrokken zijn bij criminaliteit. Daarvoor zijn tal van redenen. Zo wonen zwarten meer in grootstedelijke gebieden, hun socio-economische situatie speelt een rol en zijn er mogelijk ook vooroordelen bij politie en justitie.’

De criminaliteit in de Verenigde Staten herleiden tot de bevolkingsgroep waartoe daders en slachtoffers behoren, gaat voorbij aan een complexe realiteit. ‘De grafiek negeert inderdaad de voornaamste conclusie hierover in het rapport’, zegt Pleysier. ‘Gebaseerd op de getuigenissen van slachtoffers wordt het merendeel van de gewelddadige misdaden gepleegd door daders van dezelfde bevolkingsgroep.’

Heel het rapport is trouwens gebaseerd op de waarneming van slachtoffers. Het agentschap dat het rapport maakte interviewde een representatief staal van Amerikanen. Zij kregen de vraag wie volgens hen de dader was. ‘Dergelijke methodes zijn uiteraard niet 100 procent accuraat en betrouwbaar’, stelt Pleysier.

‘Laakbare praktijk’

Pleysier geeft ook zijn mening over de grafiek die zo vlot circuleert op sociale media: ‘Het is absoluut laakbaar om dergelijke grafieken zonder de nodige context te plaatsen. Men gaat tweemaal in de fout: de data worden bewust bewerkt en er wordt geen verdere uitleg gegeven. Daar zit uiteraard een bedoeling achter.’

‘Ik sluit niet uit dat men de originele percentages heeft omgezet naar absolute aantallen om zo een aantal conclusies uit die originele tabel niet te hoeven trekken en bewust ‘buiten beeld’ te houden. Los van dit alles heeft deze grafiek eigenlijk bitter weinig te maken met de discussie over politiegeweld en structureel racisme in dat politieoptreden.’

De bewuste grafiek circuleert ook in Frankrijk. Daar ging twitteraar Mickaël Marchese aan de slag met alle data uit de bewuste tabel 14 om in één grafiek toch de nodige nuance weer te geven. Aan de linkerkant zie je de vermeende etnisch-raciale achtergrond van de daders en rechts van de slachtoffers.