Factcheck: deze foto van het echtpaar Biden en Volodymyr Zelensky is gemanipuleerd 

Naar aanleiding van het bezoek van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aan de Verenigde Staten gaat een bewerkte foto van Zelensky, zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden en de Amerikaanse first lady Jill Biden viraal.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 22 december post een man onderstaande foto op Facebook (hier gearchiveerd). Ook op Twitter wordt de foto op grote schaal gedeeld (hier gearchiveerd). 

Op de foto zien we de Amerikaanse president Joe Biden, de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en Jill Biden, de vrouw van de Amerikaanse president. De drie zijn van achteren gefotografeerd. Joe Biden legt zijn rechterhand op het achterwerk van Zelensky. 

De meeste mensen die reageren op sociale media lijken ervan uit te gaan dat de foto bewerkt is. Het is inderdaad zeer onwaarschijnlijk dat een wereldleider zoiets zou doen in het bijzijn van een massa persfotografen. Volodymyr Zelensky was trouwens eerder al het onderwerp van fake news en van gemanipuleerde beelden. Knack publiceerde al factchecks over een virale video met Zelensky waaraan vervalste ondertitels aan toegevoegd waren, over een filmpje waarvan de kwaliteit bewust werd verlaagd om Zelensky verward te laten overkomen, en één over een video van Zelensky waaraan met Photoshop cocaïne en een bankkaart werden toegevoegd.

Maar op zich is dat uiteraard geen bewijs. Hoe kunnen we snel en met zekerheid achterhalen of het om een bewerkte foto gaat?

In dit geval is het nuttig om te kijken naar de context waarin de foto is gemaakt. Het bezoek van Zelensky aan de Verenigde Staten trok de voorbije dagen de aandacht van de hele wereld. Het was de eerste keer dat Zelensky Oekraïne verliet sinds de Russische invasie in zijn land in februari. Hij vloog op woensdag 21 december naar de Verenigde Staten om er zijn Amerikaanse ambtgenoot president Joe Biden te ontmoeten en het Amerikaanse Congres toe te spreken. Met zijn bezoek wil Zelensky zich van bijkomende financiële en militaire steun van de Verenigde Staten verzekeren. 

Witte Huis

We vermoeden dat de foto gemaakt is in de buurt van het Witte Huis in Washington – dat is de plek waar het echtpaar Biden wel vaker buitenlandse staatshoofden ontvangt. We herkennen op de foto met Zelensky de locatie waar Biden enkele weken geleden met de Franse president Emmanuel Macron werd gefotografeerd tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten. 

Uit mediaberichten weten we dat Zelensky Washington bezocht op woensdag 21 december, en dat hij die dag veel tijd doorbracht in het gezelschap van Joe Biden. Ieder publiek moment van die dag werd op video of foto vastgelegd, vanuit ieder mogelijke perspectief. Op een bepaald moment stonden de twee, samen met Bidens echtgenote Jill, dicht bij elkaar, voor het oog van de fotografen. 

First lady Jill Biden deelde een foto van dat moment zelf op Twitter en op Facebook.

Op die foto zien we dat zowel Joe als Jill Biden een hand op de rug van Zelensky legt.  

Die foto werd achteraf bewerkt. Dat is duidelijk te zien als je de twee beelden naast elkaar legt, zoals ook de de factcheckers van Newsweek al vaststelden.

– De schaduwen zijn identiek, wat er op wijst dat de twee foto’s op hetzelfde moment zijn gemaakt. 

– De opvliegende krul in het haar van de first lady en de houding van de drie gefotografeerden zijn identiek in beide foto’s.

– Op de officiële foto links zien we plooien in de trui van Zelensky die zijn weggewerkt in de foto rechts, precies op de plaats waar de hand van Biden werd verplaatst.

– Op de foto rechts lijkt de rechterarm van Biden erg lang in verhouding tot de rest van zijn lichaam.

Wie de grappenmaker is die dit beeld met Photoshop heeft bewerkt, konden noch wij noch Newsweek achterhalen. Feit is wel dat het gemanipuleerde beeld snel werd opgepikt, onder meer door Alexander McKay, de pro-Russische gastheer van de Red Star Radio Podcast. McKay postte de bewerkte foto op Twitter, met als bijschrift ‘Dat is dus waarom Zelensky gisteren zo zuur keek. Ik vermoed dat Biden denkt dat 44 miljard dollar hem exclusieve betastingsrechten geeft.’