Factcheck: deze foto is niet onlangs in Gaza maar een half jaar geleden in Syrië gemaakt

Op X gaat een foto viraal waarop etenswaren te zien zijn die in een plas bloed liggen. Het beeld zou onlangs gemaakt zijn in Gaza, volgens sommige bijschriften. Dat klopt niet: het blijkt te gaan om een oude foto die in Syrië werd genomen op 1 januari 2024, na een aanslag waarbij vijf mensen het leven lieten.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 8 juli post een Palestijnse activiste met 76.600 volgers onderstaande foto op haar X-account. De foto wordt 2,4 miljoen keer bekeken.

‘Ze hadden honger, ze wilden eten’, zegt de vrouw in het bijschrift. Ze suggereert dat het gaat om een recente foto uit Gaza – op haar account vraagt zij, vaak met schokkende beelden, aandacht voor het geweld van Israël tegen de Palestijnen.

In Gaza zijn al meermaals dodelijke slachtoffers gevallen bij voedselbedelingen, zoals blijkt uit berichtgeving van onder meer VRT NWS en HLN. Toont deze foto de gevolgen van zo’n drama?

Suikerfeest

Eerder werd in verschillende  X-posts al expliciet de claim gemaakt dat de foto uit Gaza zou komen, en dat hij zou zijn gemaakt op het islamitische Suikerfeest, dat dit jaar op 9 april werd gevierd.

Ook op een blog vinden we de foto terug, met in het bijschrift een verwijzing naar Gaza en het Suikerfeest, dat op de vastenperiode volgt en door moslims wereldwijd wordt gevierd.

Conflict in Gaza

Sinds zondag 8 oktober 2023 voert Israël bombardementen uit op Gaza en is het met een militair grondoffensief bezig in het gebied. Volgens Unicef, het kindernoodfonds van de Verenigde Naties, worden in Gaza elke dag ongeveer 400 kinderen gedood of verwond. 

Het Israëlische offensief is een reactie op de verrassingsaanval die de Palestijnse extremistische groepering Hamas uitvoerde op Israëlische doelwitten op 7 oktober. De organisatie vuurde toen duizenden raketten af vanuit de Gazastrook. Tegelijk trokken  Hamasstrijders ook kibboetsen binnen, waarbij ze massale slachtpartijen aanrichtten. Ze vielen ook binnen op een Israëlisch muziekfestival, Nature Party, in de Negev-woestijn, dicht bij Gaza. Dat lezen we in een artikel van het persagentschap Reuters. 

Tijdens het Suikerfeest, dat dit jaar op 9 april begon, heeft Israël inderdaad aanvallen gepleegd in Gaza. Daarbij zouden volgens NRC minstens veertien doden zijn gevallen.

Syrië

Maar met die aanvallen, of met de oorlog tussen Israël en Hamas heeft deze foto niets te maken, zo leert een omgekeerde zoekopdracht met Google Afbeeldingen, zoals ook de Community Notes op X al aangeven. 

De afbeelding verscheen al op X en op Instagram op 1 januari 2024, en toont de gevolgen van een bloedbad dat op 1 januari plaatsvond in de Syrische stad Daret Azza, in de provincie Aleppo. De naam van die stad stond trouwens ook op de foto die de activiste deelde, en die dus ook al een indicatie was dat het beeld niet in Gaza was gemaakt. 

De Syrian Emergency Task Force plaatste de afbeelding nog diezelfde dag op Instagram en verklaarde dat ze gemaakt was in Darat Azza in de ochtend van 1 januari 2024, nadat die stad het doelwit was geworden van Syrische regeringstroepen en Rusland. Daarbij werden 5 burgers gedood en 10 raakten gewond, vermeldt de post.

Op nieuwjaarsdag viel het Syrische regime de door de rebellen bezette stad Darat Azza en de dorpen Kabashin en Burj Heidar in het westen van de provincie Aleppo aan met artillerie en raketten. 

Volgens de Syrische Civiele Bescherming waren de beschietingen in Darat Azza gericht op een elektriciteitsvoorziening, een bakkerij, een moskee, een markt en burgerwoningen. 

Zes burgers werden gedood en elf raakten daarbij gewond, zo lezen we ook bij de factcheckers van Misbar, Zij toonden al aan op 15 april 2024 aan dat de bewuste foto niet in Gaza was gemaakt.