Factcheck: deze beelden van Afghanen uit de jaren 1970 zijn gemaakt met behulp van AI

Op sociale media circuleert een montage van beelden die dansende Afghanen uit de jaren 1970 zouden voorstellen. Dat klopt niet. De beelden zijn gegenereerd met behulp van artificiële intelligentie. De clip werd in 2024 voor het eerst op TikTok gepost met het bijschrift: ‘Het nachtleven in Kabul, heruitgevonden met behulp van AI.’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een montage van foto’s die Afghanen uit de jaren 1970 zouden tonen. Op de beelden is te zien hoe mannen en vrouwen samen dansen en geen enkele vrouw gesluierd is. 

‘Afghanistan voor de islam’, plaatst iemand in het Duits bij de beelden op X. ‘Afghanistan in de jaren 1970. Veel kleinkinderen van deze mensen zijn nu waarschijnlijk terroristen van de Taliban. Dit is hoe drastisch islamisme een land in enkele generaties kan veranderen’, schrijft een Engelstalig account op datzelfde platform. 

De beelden werden ook op X gedeeld met bijschriften in het Nederlands, Spaans, Frans, Portugees, Hebreeuws, Italiaans, Thais en Grieks. Sommige van de posts werden door meer dan 2,8 miljoen mensen bekeken. 

De beelden circuleren ook op Instagram, Facebook, Threads, TikTok en LinkedIn.

In de reacties trekken sommige socialemediagebruikers de authenticiteit van de beelden in twijfel. ‘Dit ziet er uit als AI’, schrijft iemand bijvoorbeeld op X. Ook in voorgestelde Community Notes – commentaren die X-gebruikers kunnen toevoegen aan berichten van andere gebruikers – geven mensen aan zeker te zijn dat de montage uit AI-beelden bestaat. Iemand beweert zelfs de maker van de originele AI-beelden te zijn.

In de jaren 1960 en 1970 zag Kabul er inderdaad een tijd uit als een Europese hoofdstad en een verwesterde elite. Dat veranderde toen in 1979 de Sovjet-Unie Afghanistan binnentrok en een deel van de Afghanen opriep tot Jihad tegen de Sovjet-troepen, lezen we bij VRT NWS.

Tonen de beelden echt Afghanen uit de jaren 1970?

Is er sprake van AI?

Op de beelden is inderdaad een soort gloed te zien, die vaak wordt geassocieerd met AI-tools zoals Midjourney. Iemand wijst erop dat sommige mensen in de video verdacht veel op elkaar lijken. Dat klopt inderdaad (0:14).

Iemand anders wijst erop dat sommige handen meer dan vijf vingers hebben. AI-tools zoals Midjourney hebben het notoir moeilijk om elke menselijke hand vijf vingers te geven. Op 0:12 zijn een dansende man en vrouw te zien. De man heeft de hand vast van de vrouw. Op het beeld zouden dus slechts vier vingers zichtbaar mogen zijn, aangezien de duim van de man rond de hand van de vrouw zou moeten zitten. Dat klopt niet. Er zijn vijf vingers van gelijke lengte zichtbaar.

Via de Community Notes komen we bij de Afghaanse factchecker Qais Alamdar terecht, die eerder al soortgelijke beelden onderzocht. We vragen hem of de beelden inderdaad met AI zijn gegenereerd. ‘Deze foto’s zijn volledig met behulp van AI gegenereerd. De beelden werden in 2024 voor het eerst op TikTok gepost met het bijschrift  “Het nachtleven in Kabul, heruitgevonden met behulp van AI”. Er stond ook een label bij dat de beelden met AI zijn gemaakt. Het TikTok-account bestaat niet meer, maar socialemediagebruikers blijven de beelden delen zonder de juiste context’, vertelt hij.