Factcheck: de CO2-uitstoot van gascentrales vergelijken met die van auto’s zegt weinig over de klimaatimpact

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Onze kerncentrales vervangen door gascentrales heeft dezelfde impact op het klimaat als een half miljoen extra fossiele wagens.’ Dat stelde N-VA-Kamerlid Bert Wollants in De Tijd. Puur theoretisch klopt de berekening, maar er is nuance nodig.

In een opiniestuk in De Tijd trok N-VA-Kamerlid Bert Wollants onlangs van leer tegen minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen). ‘Elke groene minister zou zich verzetten tegen een half miljoen extra fossiele wagens – laat staan bedrijfswagens – op onze wegen. Onze kerncentrales vervangen door gascentrales heeft nochtans dezelfde impact op het klimaat.’

Als we contact opnemen met Wollants verwijst hij naar een opiniestuk van filosoof Maarten Boudry. ‘We hebben daar zelf een factcheck op toegepast om na te gaan of dat zeker geen overschatting zou zijn. Volgens onze gegevens was het toen al een onderschatting.’

Per mail geeft hij heel wat bronnen mee. In een publicatie berekende onderzoeksinstituut EnergyVille dat het tien jaar langer openhouden van twee kerncentrales – waardoor er minder behoefte zou zijn aan gascentrales – zou leiden tot een CO2-emissiereductie van 2,5 megaton per jaar. Daartegenover plaatst Wollants cijfers van beroepsfederatie Febiac over het gemiddelde aantal kilometers die wagens per jaar rijden (15.000 km) en de gemiddelde CO2-uitstoot per kilometer (128,5 gram). Conclusie: de gemiddelde uitstoot van een wagen bedraagt 1,93 ton CO2 per jaar. Als we de 2,5 megaton (van de centrales) delen door de 1,93 ton (van de wagens), kom je op een uitstoot van ruim 1,2 miljoen wagens. Die 500.000 auto’s zijn dus een onderschatting, aldus Wollants. ‘We hebben dat cijfer behouden als zeer conservatieve schatting.’

We leggen de cijfers voor aan professor Erik Delarue en onderzoeker Kenneth Bruninx (KU Leuven/Energyville). ‘Dit lijkt ons zeker een realistisch resultaat. Maar je kunt de waarden niet zomaar vergelijken. Onze elektriciteitssector valt onder het Europese emissiehandelsysteem. Eenvoudig gesteld houdt dat in dat er jaarlijks een limiet staat op de Europese uitstoot van CO2. Als de ene lidstaat een gascentrale opent, wordt dat gecompenseerd door de andere lidstaat die bijvoorbeeld een steenkoolcentrale sluit. Daardoor heeft zo’n gascentrale geen extra impact op de Europese CO2-uitstoot en dus ook niet op het klimaat.’

In zijn opiniestuk wijst Wollants nog op het volgende: ‘Onder andere door overschotten in het systeem is het duidelijk dat de bouw van CO2 -uitstotende gascentrales in België de eerstvolgende jaren op geen enkele manier elders zal worden gecompenseerd.’ Het klopt dat er momenteel een overschot aan emissierechten is, aldus Bruninx. ‘Daarom heeft Europa in 2018 beslist om in te grijpen. Als er te veel emissierechten in omloop zijn, gaan die naar een reserve en kunnen ze op termijn vernietigd worden. Het zou kunnen dat beslissingen van lidstaten voortaan dus wél gaan wegen op de totale uitstoot. Maar een vergelijking tussen de klimaatimpact van een nieuwe gascentrale en auto’s – die niet onder het emissiehandelsysteem vallen – is nog steeds moeilijk.’

Erwin Cornelis van Bond Beter Leefmilieu beaamt. ‘Puur cijfermatig klopt de stelling. Voor de uitstoot van personenwagens raadpleegde ik Eurostat: op basis van hun cijfers blijkt dat in België in 2019 gemiddeld zelfs 2,44 ton CO2 per auto werd uitgestoten. Maar de vergelijking met gascentrales is inderdaad nietszeggend als we kijken naar de impact op het klimaat, die je op Europees niveau moet bekijken.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.