Factcheck: dat weinig vakantie nemen hart- en vaatziekten veroorzaakt, is onbewezen

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Goed Gevoel lezen we dat mensen die weinig vakantie nemen meer risico lopen op hart- en vaatziekten. Maar een causaal verband is moeilijk vast te stellen.

In Goed Gevoel stelt arbeidsgeneesheer en burn-outexpert Lode Godderis dat mensen die weinig vakantie nemen meer risico lopen op hart- en vaatziekten. Als we contact opnemen met Godderis stuurt hij ons twee studies door waarop hij zijn uitspraak baseerde.

In de eerste studie, uit het jaar 2000, werd een groep van 12.338 mannen met een verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen negen jaar lang opgevolgd. De conclusie is voorzichtig: hoewel er een link lijkt te zijn tussen minder vakantie en een slechtere gezondheidstoestand, is het niet duidelijk hoe beide factoren met elkaar in verband kunnen worden gebracht.

De tweede studie, die werd opgestart in 1974, onderzocht 26 jaar lang de link tussen het nemen van vakantie en de algemene gezondheidstoestand bij 2741 Finse zakenmannen. Uit de resultaten bleek dat minder vakantie gelinkt kon worden aan meer werk, slechtere voedingsgewoonten en een hogere body mass index.

‘In de lijst van risicofactoren voor hart- en vaatziekten wordt te weinig vakantie nemen niet vermeld’, stelt Stefan Janssens, cardioloog aan het UZ Leuven. Klassieke risicofactoren zijn bijvoorbeeld obesitas, roken en een slecht voedingspatroon.

‘In de eerste studie is er inderdaad een statistisch verband op te merken tussen meer vakantie en minder hart- en vaataandoeningen’, zegt professor en cardioloog Steven Droogmans van het UZ Brussel. ‘Maar een oorzakelijk verband is moeilijk aan te tonen. Of je veel vakantie kunt nemen is vaak gelinkt aan je socio-economische status. Uit onderzoek weten we dat mensen die meer financiële mogelijkheden hebben vaker met vakantie gaan, maar dat ze vaak ook een gezondere levensstijl hebben. Ze roken minder en eten gezonder. Ook als die nuancering statistisch wordt gecorrigeerd in het onderzoek, blijft het verband tussen minder vakantie en meer risico op cardiovasculaire aandoeningen gelden. Maar causaal zou ik het niet noemen’, stelt Droogmans.

Janssens sluit zich bij zijn collega aan: ‘Wie weinig of geen vakantie neemt, beweegt waarschijnlijk minder, heeft meer stress en zou meer kans kunnen hebben op een hogere bloeddruk, wat kan leiden tot een hoger risico op cardiovasculaire aandoeningen.’

Professor Hein Heidbuchel, diensthoofd Cardiologie aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, waarschuwt eveneens voor te snelle conclusies. ‘Men ziet een associatie en interpreteert die al heel snel als oorzakelijk verband. Dat is een klassieke, maar verkeerde gedachtesprong.’

Professor en cardioloog Tine De Backer, verbonden aan het UZ Gent, wijst nog op een ander aspect: ‘Binnen de cardiologie neemt het belang van psychosociale stress als risicofactor wel toe. We weten bijvoorbeeld dat mensen die nooit of chronisch onvoldoende uitrusten onder andere vaker een hoger stresshormonenniveau en een hogere bloeddruk of metabole afwijkingen kunnen hebben, wat de kans op cardiovasculaire aandoeningen doet toenemen.

Als je vakantie definieert als even ontsnappen aan die stress, dan kun je zeker stellen dat vakantie een mens goed doet.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.