Factcheck: dat 13 procent van de mannen ooit verkracht werd, is een overschatting

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

’13 procent van de mannen wordt in zijn leven ooit verkracht.’ Dat beweerde N-VA-parlementslid Valerie Van Peel in het federaal parlement. Maar het is een overschatting.

In de plenaire zitting van het federaal parlement werd premier Alexander De Croo (Open VLD) begin juni bevraagd over de aanpak van seksueel geweld. Valerie Van Peel (N-VA) vroeg om niet enkel over vrouwen te praten. ‘Ook 13 procent van de mannen wordt in zijn leven ooit verkracht. U maakt het taboe voor die mannen nog groter door alleen maar over vrouwen te praten.’ Wanneer we Van Peel contacteren, verwijst ze naar een peiling van Amnesty International bij 2300 Belgen. Ze wijst erop dat ook Knack Weekend daarover al berichtte. ‘Ik citeerde het zelfs nog iets te laag: het gaat om 14 procent. Er zijn verschillende onderzoeken naar het dark number, seksueel geweld dat niet wordt aangegeven bij de politie. Ik koos het cijfer van Amnesty omdat ik iedereen wakker wilde schudden.’

‘De cijfers van Amnesty wijzen op een belangrijk probleem’, zegt Liesbet Stevens, professor seksueel strafrecht (KU Leuven) en adjunct-directeur van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. ‘Maar ze zijn niet gebaseerd op een wetenschappelijke studie. Uit onderzoek naar seksueel geweld bij jongvolwassenen (18-27 jaar) uit tien Europese landen blijkt dat 10 procent van de Belgische mannen al fysiek seksueel geweld heeft meegemaakt.’ Opvallend: uit die studie blijkt ook dat België het laagste percentage heeft. Het Europese gemiddelde ligt op 27 procent. ‘Maar de percentages bij vrouwen zijn nog hoger’, vult Stevens aan. ‘Seksueel geweld is dus een gendergerelateerd probleem, maar het komt ook veel voor bij mannen, vooral tijdens hun jeugd.’

Wettelijk gezien is er wel een onderscheid tussen ‘verkrachting’, en ‘seksueel geweld’, legt Stevens uit. ‘Er wordt enkel van verkrachting gesproken bij een penetratie van de vagina, anus of mond. Wanneer een man gedwongen wordt om met zijn penis een vrouw of man te penetreren, wordt dat puur wettelijk nog niet als verkrachting gezien, maar de regering werkt nu aan een verbreding van het seksueel strafrecht, waarin het “penetrerende slachtoffer” ook zou worden opgenomen. Met een exact cijfer over verkrachting bij mannen moeten we voorzichtig zijn, maar als het over seksueel geweld gaat, kunnen we zeker stellen dat het ook zeer veel mannen treft en dat de negatieve impact erg zwaar is.’

‘De peiling van Amnesty is inderdaad niet volledig representatief’, beaamt professor Ines Keygnaert (UGent), die gespecialiseerd is in seksueel geweld. ‘Er werd met een panel gewerkt: mensen die bereid zijn om aan verschillende onderzoeken deel te nemen, waardoor je altijd een vertekend beeld krijgt. In dit soort onderzoeken is de vraagstelling ook cruciaal, zo blijkt uit eerder onderzoek. Als je mensen vraagt of ze aan bepaald gedrag blootgesteld werden (“werd je gedwongen om je lippen rond iemands penis te zetten”, bijvoorbeeld) in plaats van de woorden “geweld” of “verkrachting” te gebruiken, merk je dat de percentages bij mannen en vrouwen veel dichter bij elkaar liggen. Uit zeer recent eigen onderzoek blijkt dat 5 procent van de mannen in België een verkrachting heeft meegemaakt. Maar als het over de bredere categorie “fysiek seksueel geweld” gaat, stijgt dat naar 19 procent.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.