Factcheck: crematie kan bijna evenveel CO2 uitstoten als twee retourvluchten Londen

‘Je crematie stoot meer uit dan twee keer naar Londen vliegen’, zo lazen we in Trouw. Op basis van verouderde bronnen kan dat kloppen, maar als we naar recentere gegevens kijken, lijkt het overdreven. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Trouw pleitte Mariette Schönfeld, lid van de Nationale Denktank 2023 ‘Betekenisvol Ouder worden’, voor resomatie, een uitvaarttechniek waarbij het lichaam wordt opgelost in een sterk basische vloeistof. Die zou een stuk duurzamer zijn dan traditionele uitvaarttechnieken zoals crematie. ‘Als je twee keer op en neer vliegt naar Londen, en dan nog een enkeltje Eurostar pakt, heb je minder CO₂ uitgestoten dan als je je laat cremeren’, zo klinkt het.

Wanneer we contact opnemen met Schönfeld, verwijst ze naar een artikel van de NOS uit 2018, waarin wordt gesteld ‘dat een enkele reis Londen-Amsterdam met het vliegtuig een uitstoot van 50 kilo CO₂ betekent. De uitstoot van dezelfde reis met de Eurostar is zo’n 6 kilo CO₂.’ Daarnaast verwijst ze naar een rapport van de Nederlandse onderzoeksorganisatie TNO uit 2014. De organisatie bracht op basis van levenscyclusanalyse de milieueffecten van drie verschillende uitvaarttechnieken in kaart: begraven, cremeren en resomeren. Het rapport concludeert dat bij het cremeren van één overledene in Nederland gemiddeld 208 kg CO₂-equivalenten wordt uitgestoten, tegenover 95 bij begraven en 28 bij resomeren. De auteurs wijzen er wel op dat de klimaatvoetafdruk bij een crematie nauw samenhangt met de hoeveelheid aardgasverbruik, die sterk kan variëren per crematie: het is afhankelijk van meerdere factoren, zoals het aantal crematies per dag en het oventype.

Volgens Karolien Peeters, onderzoeker bij VITO, gaat het om een degelijk uitgevoerd onderzoek. ‘Mijn collega’s hebben destijds de review van deze studie gedaan. De auteurs gaven inderdaad wel aan dat het gasverbruik een onzekere factor is, die de klimaatvoetafdruk kan beïnvloeden. Bovendien is de studie intussen al verouderd. Zo is er bij crematoria een trend om over te schakelen op elektrische ovens. Afhankelijk van de elektriciteitsmix in een bepaalde regio kan daarmee flink op CO₂-uitstoot worden bespaard. Dat is bijvoorbeeld het geval als veel elektriciteit afkomstig is van zonne- of windenergie.’

Online vinden we verschillende (niet-wetenschappelijke) schattingen van de hoeveelheid CO₂ die bespaard kan worden door over te schakelen van crematieovens op gas naar elektrische crematieovens. Die variëren van 85 kg tot 113 kg.

Wat betreft de CO₂-uitstoot van een vlucht naar Londen, steken we ons licht op bij onderzoeker Inge Mayeres van Transport & Mobility Leuven. Voor een onderzoeksrapport uit 2022 berekende TML dat een heen- en terugvlucht Brussel-Londen met een Airbus A319 132 kg CO₂-equivalenten uitstoot per reiziger, tegenover 16 met een hogesnelheidstrein. Er wordt rekening gehouden met de uitlaatgasemissies en met de emissies ‘van bron tot tank’, die optreden tijdens de productie, transmissie en distributie van de brandstoffen of elektriciteit, gebruikt door de vervoermiddelen. Als we ons daarop baseren, wordt bij twee retourvluchten Brussel-Londen (een afstand die vrijwel gelijk is aan Amsterdam-Londen) per reiziger 264 kg CO₂-equivalenten uitgestoten.