Factcheck: cacao kan hersenveroudering tegengaan

‘Al met twee theelepels pure cacao per dag ga je veroudering in de hersenen tegen’, zo lazen we in Goed Gevoel. Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat dit kan kloppen, al is nuance nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Goed Gevoel lazen we over de gezondheidsvoordelen van cacao: ‘Al met twee theelepels pure cacao per dag ga je veroudering in de hersenen tegen.’ Wanneer we contact opnemen met journalist Claudia Coenen, die het artikel schreef, wijst ze op het belang van flavonolen, antioxidanten die in hoge concentraties aanwezig zijn in pure cacao. Ze bezorgt ons verschillende studies, zoals een Italiaans onderzoek waarvoor 90 oudere proefpersonen werden onderverdeeld in drie groepen. Acht weken lang kregen ze dagelijks een drankje met een hoge, matige of lage dosis cacaoflavonolen. Nadien bleek dat de groep die hoge dosissen kreeg, beter scoorde op bepaalde cognitieve testen.

Verder is er een reviewstudie uit 2022 die, op basis van een twintigtal eerdere onderzoeken, concludeert dat de biomolecules in cacao mogelijk veelbelovend zijn om cognitieve achteruitgang tegen te gaan, zolang ze in adequate dosissen en lang genoeg worden toegediend.

Professor ouderenpsychiatrie Mathieu Vandenbulcke (UZ Leuven) kent de review. ‘Daarin wordt een onderscheid gemaakt tussen observationele en interventionele studies. Bij die eerste worden data van groepen mensen vergeleken, en ziet men vrij vaak een associatie tussen cacao-opname en beter cognitief functioneren. Maar daarmee kun je geen causaal verband aantonen: er kunnen altijd andere factoren meespelen. Bij de interventionele studies wordt gewerkt met proefpersonen die ofwel cacao, ofwel een placebo kregen. Daar zijn de effecten wisselend: bij iets meer dan de helft zie je een positief effect, meestal op de executieve hersenfuncties, zoals het werkgeheugen.

‘De meeste studies zijn vrij goed uitgevoerd, al zijn er wel wat nuances. Zo zijn het doorgaans relatief kleine groepen proefpersonen. Ook wordt vaak alleen over de “geslaagde” testen gerapporteerd. Bovendien zijn flink wat studies gesponsord door chocoladefabrikanten. Ik durf te zeggen dat flavonolen in cacao mogelijk positieve effecten hebben. Ze staan inderdaad bekend als antioxidanten, die toxische stoffen opruimen in de hersenen. Maar om daar van zeker te zijn, is een grootschalig, kwalitatief interventioneel onderzoek nodig. En wat betreft die theelepels: uit de studies blijkt dat je positieve effecten kunt zien vanaf 500 à 900 mg flavonolen. Het is dus belangrijk dat de concentratie flavonolen in het cacaopoeder voldoende hoog is, en die kan variëren.’

Professor neurologie Steven Laureys (ULiège), die het boek Breinbreker schreef, beaamt dat flavonolen beschermen tegen oxidatieve stress. ‘Ze kunnen helpen om hart en bloedvaten gezond te houden en zijn dus ook goed voor het brein. Het directe effect op cognitief functioneren is nog niet helemaal hardgemaakt, maar het kan zeker geen kwaad. Al mogen we het niet promoten als quick fix. Je moet vooral gezond eten – flavonolen zitten trouwens ook in appelen, peren en thee. En verder je brein actief houden, voldoende bewegen en slapen. Wie een goed functionerend brein wil, komt er niet met twee theelepels cacao per dag.’