Factcheck: boottocht voor de kust van Gaza werd niet door Israël, maar door extremistische kolonisten georganiseerd

Op sociale media circuleert een video van mensen op een boot. Volgens socialemediagebruikers zou het gaan om boottochten die Israël organiseert voor de kust van de door bombardementen geteisterde Gazastrook. Dat klopt niet helemaal. De beelden werden inderdaad genomen in januari 2024 voor de kust van de Gazastrook maar de boottocht werd niet georganiseerd door Israël. Het initiatief kwam van een extremistische kolonistengroepering die Gaza wil bezetten.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een video van mensen in traditionele joodse klederdracht op een boot. Op een bepaald moment is een Israëlische vlag te zien. Volgens de verspreiders van de beelden zou het gaan om Israëli’s die langs de kust van Gaza varen.

Sinds de aanval van de Palestijnse extremistische groepering Hamas op tal van doelwitten in Israël op 7 oktober voert Israël een bloedige oorlog uit met die groepering. De Gazastrook die door Hamas gecontroleerd wordt, is sindsdien onderhevig aan bombardementen die grote delen van het gebied in as hebben gelegd.

‘Israël biedt boottochten langs de kust van Gaza aan om de bombardementen te bekijken en nieuwe nederzettigen te plannen wanneer alles plat ligt’, schrijft een X-gebruiker. ‘Israël biedt Joden “boottochten” aan om de verwoesting in Gaza te zien. Het is nu duidelijker dan ooit, deze mensen zijn slechter dan wie ook’, schrijft iemand anders op datzelfde platform. ‘Israël biedt boottochten aan’, schrijft nog iemand anders in het Duits. De video werd ook gedeeld door Nederlandstalige accounts. Sommige van die posts worden bijna 20 miljoen keer bekeken.

Maar waar werden de beelden genomen en worden de uitstappen effectief door Israël georganiseerd?

Deel van conferentie voor extremistische kolonisten

De meeste video’s bevatten een watermerk van TRT World of TRT Français. De Turkse Radio en Televisie (TRT) is een Turkse omroep en mediabedrijf. Het internationale deel van de organisatie is lid van de Associatie voor Internationaal Uitzenden (AIB) waar ook de Britse BBC deel van uitmaakt, maar is niet onomstreden. De omroep neemt volgens sommigen namelijk een uitgesproken pro-overheidsstandpunt in. Via Google Lens komen we bij de documentaire Holy Redemption, die op 18 september werd gepost op het YouTube-kanaal van TRT World. In de beschrijving van de video lezen we dat de documentaire het ‘gewelddadige fanatisme van bewapende illegale joodse kolonisten toont met als doel Palestijnen weg te jagen op de bezette Westelijke Jordaanoever’.

Het fragment dat gedeeld wordt op sociale media komt aan bod op het einde van de documentaire (50:10). Eerst worden beelden getoond van een conferentie van Joods-extremistische kolonistengroeperingen in Yavne. Op de conferentie zou worden beslist welke familie welk deel van Gaza krijgt om te bezetten nadat de huidige oorlog er is afgelopen. ‘Ik zal ze niet in vrede laten slapen in Gaza! Gaza is van ons’, roept Daniella Weiss, de leider van een van de aanwezige kolonistengroeperingen (51:22). Het fragment waarin mensen op een boot te zien zijn, werd volgens de documentaire diezelfde dag gefilmd.

De factcheckorganisatie Snopes onderzocht eerder al claims over de video. Snopes stelt dat de beelden genomen zijn in januari 2024. Ze verwijzen daarvoor naar een artikel van de Amerikaanse omroep NBC News over de conferentie van kolonistengroeperingen. Daar lezen we dat verschillende leden van de Israëlische regering aanwezig waren op die conferentie, onder wie Itamar Ben-Gvir, minister van Nationale Veiligheid en partijleider van de extreemrechtse partij Otzma Yehudit. Het is onduidelijk of deze regeringsleden op de hoogte waren van de boottocht.

De boottocht was bovendien geen reguliere commerciële tocht, maar was enkel beschikbaar voor mensen uit de extremistische organisaties die aanwezig waren op de conferentie, lezen we bij Snopes. De boottocht werd dus niet georganiseerd door Israël, maar door extremistische groeperingen in Israël die wel de steun genieten van leden van de Israëlische regering.