Factcheck: betere ventilatie in de klas levert geen 1,5 punt extra op voor rekenen

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Verbeterde ventilatie kan voor leerlingen het verschil betekenen tussen een 6,5 en een 8 voor rekenen.’ Dat stelde Danny Van Assche, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), onlangs in De Standaard. Maar het is overdreven.

Er moet een zevende gouden regel komen in de strijd tegen corona: goede ventilatie. Dat zei Danny Van Assche, voorzitter van de SERV, het Vlaamse overlegorgaan voor werkgevers- en werknemersorganisaties, in De Standaard. En niet alleen om het besmettingsrisico te doen dalen. ‘Verbeterde ventilatie kan voor leerlingen het verschil betekenen tussen een 6,5 en een 8 voor rekenen op het rapport.’ Als we contact opnemen met de SERV, worden we doorverwezen naar een van hun rapporten: Klimaat- en energiebeleid 2019-2024. Daarin keert het citaat bijna letterlijk terug, met verwijzing naar een Nederlandse paper: Prestatie-eisen ventilatie in klaslokalen. Daar vinden we de oorspronkelijke bron, een rapport van de Nederlandse Organisatie voor Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) uit 2007.

Dat beschrijft een onderzoek waarbij een 50-tal leerlingen taal- en rekentests moesten oplossen in twee omgevingen: standaard ventilatieomstandigheden (de CO2-concentratie in het klaslokaal stijgt naarmate de dag vordert) versus vraaggestuurde ventilatie (de CO2-concentratie blijft op een aanvaardbaar niveau). Conclusie: gemiddeld maken leerlingen 1,98 rekenfouten bij vraaggestuurde ventilatie, tegenover 2,44 bij de standaardconditie. Het aantal fouten neemt dus toe met 23 procent. In de paper Prestatie-eisen ventilatie in klaslokalenwordt dat herleid tot een rapportcijfer van 6,5 versus 8 op 10: ook een stijging met 23 procent.

Maar die studie is te kleinschalig om zo’n conclusie te trekken, vindt Lode Godderis, professor Omgeving en Gezondheid (KU Leuven). ‘Er verscheen onlangs een goede review waarin de resultaten van allerlei studies werden vergeleken. Daaruit blijkt inderdaad dat de CO2-concentratie in een klaslokaal een belangrijke invloed kan hebben op schoolresultaten. Als die concentratie bijvoorbeeld wordt gereduceerd van 2100 ppm (parts per million) tot 900 ppm, dan worden schooltaken 12 procent sneller uitgevoerd, met 2 procent minder fouten. In andere studies, waarbij de CO2-concentratie werd gereduceerd van 2300 ppm tot 900 ppm, werd een leerverbetering van 5 procent vastgesteld. Logisch, want als de hoeveelheid CO2 toeneemt, stijgen ook de vermoeidheid en de concentratieproblemen. Betere ventilatie van klaslokalen is dus zeker nodig, maar de uitspraak van de SERV lijkt me overdreven.’

Dat beaamt hoogleraar Piet Eichholtz (Maastricht University). ‘Dat onderzoek is inderdaad gebaseerd op een te kleine steekproef en een te beperkte meetperiode. Oudere, soortgelijke studies schieten eigenlijk allemaal tekort. De resultaten moeten dus met een korreltje zout genomen worden. Met mijn onderzoeksgroep ben ik nu bezig aan het eerste grootschalige onderzoek: wij meten het binnenklimaat in 280 klaslokalen, gedurende drie schooljaren. Niet enkel het CO2-gehalte, maar ook de hoeveelheid fijnstof, de temperatuur, de luchtvochtigheid, licht en geluid. Dat kunnen we doen omdat de sensoren de voorbije jaren enorm zijn verbeterd. Ons onderzoek is nu anderhalf jaar bezig en sinds vorige week hebben we enkele voorlopige resultaten. Die wijzen erop dat vooral de hoeveelheid fijnstof een impact heeft: kinderen die in de klas worden blootgesteld aan hoge concentraties fijnstof, hebben scores die 3 tot 6 procent lager liggen dan gemiddeld. Er zijn dus verschillen, maar die zijn niet zo groot als wat bovenstaande uitspraak doet vermoeden.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.