Factcheck: bananen kunnen flavonoïden in smoothie doen dalen

‘Je gooit beter geen banaan in je smoothie’, zo lazen we op Metronieuws.nl. Bananen kunnen inderdaad de hoeveelheid flavonoïden in een smoothie doen dalen, maar voor de gemiddelde consument is dat niet zo relevant. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de Nederlandse website Metronieuws.nl lazen we een artikel met als kop: ‘Je gooit beter geen banaan in je smoothie’. Bananen ‘stelen’ de krachten van ander fruit, zo klinkt het. Er wordt verwezen naar onderzoek van de University of California, waarvoor proefpersonen verschillende smoothies moesten drinken: een met banaan en een met bessen.

Beide bevatten ook flavonoïden, antioxidanten die aanwezig zijn in groenten en fruit, maar bijvoorbeeld ook in groene thee en chocola. Ze kregen, bij wijze van controle, ook flavonoïden in capsulevorm. Nadien werd hun bloed getest. Zowel na inname van de capsules als van de bessensmoothie hadden ze hoge concentraties flavonoïden in het bloed, terwijl die na de bananensmoothie opvallend lager waren.

‘Dit is een degelijke en interessante studie’, vindt professor nutritionele biologie Renger Witkamp (Wageningen University). ‘In rijp fruit – dat kunnen bananen zijn, maar bijvoorbeeld ook appelen – zit een bepaald enzym (polyfenoloxidase) dat gunstige stoffen, zoals flavonoïden, afbreekt. Als je een hele rijpe banaan in een smoothie gooit, zul je minder flavonoïden binnenkrijgen. Maar dat bananen de krachten van ander fruit zouden “stelen”, vind ik nogal dramatisch verwoord. Er is geen reden tot paniek. Je kunt bijvoorbeeld al minder rijpe bananen gebruiken.

‘Bovendien blijven heel wat andere voedingsstoffen, zoals vitamines, wél behouden. En smoothies zijn ook niet de enige bron van flavonoïden: de meeste mensen krijgen die vooral binnen via chocolade en thee. We mogen bananen zeker niet gaan “demoniseren”. Helemaal onderaan in het artikel staat – zeer terecht – dat ze rijk zijn aan vezels, vitamine B6, magnesium, vitamine C en kalium.’

Daar is professor klinische en experimentele endocrinologie Christophe Matthys (KU Leuven) het mee eens. ‘Voorlopig worden flavonoïden nog niet beschouwd als “essentiële voedingsmiddelen”. Dat geldt bijvoorbeeld wel voor ijzer en vitamine D: als je die te weinig consumeert, kan dat leiden tot lichamelijke klachten.

‘Maar er komt steeds meer onderzoek waaruit blijkt dat bioactieve elementen zoals flavonoïden het risico op chronische aandoeningen – denk aan hart- en vaatziekten – verkleinen. Het is dus best mogelijk dat ze in de nabije toekomst wel worden beschouwd als “essentieel”.

‘In dat geval worden er aanbevelingen ontwikkeld: bepaalde hoeveelheden die je dagelijks moet innemen. Om die te bepalen, moet je meer weten over hun “biobeschikbaarheid” in het lichaam. Uit deze studie blijkt nu dat bananen die biobeschikbaarheid kunnen verlagen. Dat weten we bijvoorbeeld ook over de opname van ijzer: dat wordt beter opgenomen met vitamine C en slechter met calcium.

‘Je eet een steak dus beter met een glas sinaasappelsap dan met bechamelsaus. Maar die kennis is vooral relevant in specifieke situaties. Denk aan patiënten op pediatrie: zij kunnen geen grote volumes eten, dus we moeten goed afwegen welke voeding we hen wanneer geven. Voor de gemiddelde consument maakt dit niet zoveel uit.’