Factcheck: nee, een dieet van broccoli en waterkers heeft geen ‘significant antikankerpotentieel’

Volgens de Nederlandse website ABC Gezondheid zouden kruisbloemige groenten zoals broccoli en waterkers antikankerpotentieel hebben. Een stof in broccoli en water­kers zou de groei van kankercellen in het lab af­remmen en tumorgroei bij muizen inderdaad beperken. Specialisten waarschuwen echter dat er nog geen studies op mensen zijn uitgevoerd.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een artikel op de Nederlandse website ABC Gezondheid zet de heilzame eigenschappen van kruisbloemige groenten, zoals broccoli, waterkers, rucola, radijs, Chinese kool, koolrabi, rammenas, enzovoort, in de verf. Ze bevatten veel vitamines en mineralen, en er zouden moleculen in zitten die kunnen helpen bij het opruimen van kankercellen. Het gaat meer bepaald, aldus het artikel, om glucosinolaten, stoffen die in het lichaam worden omgezet in bioactieve isothiocyanaten (ITC), die ‘een ingrijpende invloed hebben op celstofwisseling en gezondheid’.

Dat een waterkers- of broccolidieet kankerpatiënten zou helpen te genezen, is volgens kankerbioloog Eline Menu (VUB) wel erg kort door de bocht. ‘Het is inderdaad zo dat die groenten glucosinolaten bevatten. Maar die worden in het lichaam van de mens niet automatisch omgezet in ITC. Daarvoor is een bepaald enzym nodig, dat in de darmbacteriën aanwezig kan zijn, maar dat is lang niet bij iedereen het geval.

Bovendien worden de glucosinolaten grotendeels vernietigd bij het koken van de groenten, waardoor je in principe slechts lage dosissen binnenkrijgt wanneer je bijvoorbeeld broccoli of waterkers eet.’

Sylvie Rottey, diensthoofd medische oncologie aan het UZ Gent, deelt de analyse van Menu. ‘Uit laboratoriumtesten is gebleken dat een hoge dosis ITC de groei van kankercellen in een proefbuis afremt’, zegt ze, ‘maar bij die testen wordt de opgezuiverde stof gebruikt, niet wat je binnenkrijgt als je broccoli eet.’

‘Er is ook al onderzoek gedaan naar het effect van ITC bij muizen die de stof in pure vorm ingespoten kregen’, vertelt Menu. ‘Uit één studie bleek dat het metabolisme van de kankercellen bij de muizen minder actief was. In een ander onderzoek werd vastgesteld dat de tumorgroei bij de muizen licht werd afgeremd.’

Ook getest op mensen?

Menu en Rottey benadrukken dat noch een succesvolle labtest, noch een succesvol onderzoek bij proefdieren betekent dat de stof ook bij mensen werkt. Rottey: ‘Vooraleer we kunnen besluiten of een bepaalde stof op een significante manier werkt tegen kankercellen in het menselijk lichaam, zijn klinische studies bij de mens, in meerdere fasen, absoluut noodzakelijk.’

Voor zover Menu en Rottey weten, zijn zulke klinische tests naar de impact van ITC bij kankerpatiënten nog niet gebeurd. Menu wijst er nog op dat een  studie bij muizen heeft aangetoond dat ITC in lage dosis mogelijk een omgekeerde werking heeft, namelijk dat het de groei van kankercellen net zou bevorderen. ‘Maar ik zou kankerpatiënten daarom niet afraden om broccoli te eten. Het is in ieder geval voor iedereen een goed idee om te variëren wat groenten en andere voedingsmiddelen betreft.’