Abonneer

Knacks alternatieve canon

Terwijl de regering-Jambon een Vlaamse canon voorbereidt, kijkt Knack weg van de alom bekende ankerpunten. Welke feiten en gebeurtenissen zijn onbekend maar onontbeerlijk voor wie de geschiedenis van Vlaanderen écht wil kennen?

Nieuws

1945: De Waalse krijgsgevangenen kwamen pas vijf jaar na de Vlaamse vrij

Nieuws

De Excellente Cronike van Vlaenderen: een middeleeuwse poging tot historische canon

Nieuws

Adolf Daens: een priester maar geen heilige

Nieuws

Dracula inspireerde Belgische medici en beleidsmakers in 1897 voor aanpak outsiders

Nieuws

Ook plattelands verzet in middeleeuwen: 'Er kwam een alternatief maatschappijmodel in de Kempen'

Nieuws

Nieuws

De loonkloof tussen man en vrouw wordt al sinds 1926 bestreden Dat Internationale Vrouwendag op 8 maart wordt gevierd, heeft alles te maken met een vrouwenstaking. Op 8 maart 1902 legden in New York tientallen meisjes en vrouwen uit de kledingindustrie het werk neer. Ze protesteerden tegen de kinderarbeid, de lage lonen, de lange werkdagen en de ongezonde en gevaarlijke werkomstandigheden. Sindsdien is hun slogan 'Brood en Rozen' een klassieker in het socialistische jargon. Ook in eigen land voeren vrouwen al bijna honderd jaar lang hun eigen strijd voor gelijk loon en gelijke rechten.

Nieuws

Nieuws

Ongeziene algemene staking in 1936: 'Eerst een moord, dan sociaal overleg' Het begon met een staking. Of nee, eigenlijk begon het met een moord. Een dubbele moord, zelfs, op Albert Pot en Theofiel Grijp. Het was vrijdagavond en in Antwerpen heerste hoogspanning in de aanloop van de wetgevende verkiezingen van zondag 24 mei 1936. Het eindigde met de geboorte van het sociaal overleg zoals het nog altijd bestaat.

Nieuws

Nieuws

Historische canon? 'Vlaanderen is bovenal een kruispunt van invloeden uit vier windrichtingen' Wat is Vlaanderen? Een speldenprik op de wereldkaart, amper 0,009 procent van het aardoppervlak. Leen Van Molle vraagt zich af: 'Waarom en hoe moet je daarvoor een canon construeren?'

Nieuws

Nieuws

De Vlaamse ambities tijdens de kolonisatie in Centraal-Afrika: 'Hier spreekt men Nederlands' Zeker in de jaren veertig en vijftig van vorige eeuw drong de Vlaamse Beweging er almaar nadrukkelijker op aan om Congo te besturen zoals België, met een volwaardige plaats voor het Nederlands. Een strategisch plan bestond erin om, als het even kon, de hele kolonie op te splitsen in een Franstalig en een Nederlandstalig gebied. De basis daarvan was het Vlaamse territorialisme, de fixatie op een onlosmakelijke band tussen taal en grond.

Nieuws

Nieuws

Hoe één CVP-politicus verantwoordelijk is voor de wildgroei van lintbebouwing in Vlaanderen Na de Tweede Wereldoorlog hadden de Verenigde Staten met hun Marshallplan miljarden veil voor de wederopbouw van West-Europa. Een Vlaamse christendemocraat wist hoe dat Amerikaanse geld te gebruiken: iedereen moest een huisje met een tuintje kunnen bezitten, op een plek naar keuze.

Nieuws

Nieuws

In de 17e eeuw zagen Vlamingen de hele wereld als hun eigen land In de Noordelijke Nederlanden geldt de zeventiende eeuw toch nog altijd als hun Gouden Eeuw. Het zelfbeeld in het Zuiden is totaal anders. Bij ons staat diezelfde eeuw bekend als een 'rampeeuw', met oorlogen, invasies vanuit de Republiek en vooral Frankrijk, de sluiting van de Schelde en industriële stagnatie. Merkwaardig, maar destijds keken de Zuid-Nederlanders zelf veel rooskleuriger naar het leven.

Nieuws

Nieuws

Doden bij Oostendse vissersopstand in 1887: de vergeten strijd voor algemeen enkelvoudig stemrecht Ze staan met rode hoofdletters geschreven in de geschiedenis van de arbeidersstrijd in dit land: de doden bij de herdenking van de Parijse Commune van Luik (1886), aan Den Bougie in Borgerhout (1893) of in de Bloednacht van Leuven (1902), telkens waren betogingen voor het algemeen enkelvoudig stemrecht de aanleiding voor het bloedvergieten. En er waren ook protesten met even dodelijke afloop bij minder klassieke werklieden - zoals de vissers van Oostende, in 1887.

Nieuws

Nieuws

1885: 'Overal openbaar vervoer, overal ruimtelijke verrommeling' De tram was een zegen voor de economie: haast de klok rond werden steden en fabrieken bereikbaar vanuit iedere wijk en uithoek. Maar de invoering ervan draaide uit op een ramp voor onze ruimtelijke ordening.

Nieuws

Nieuws

Hoe een marginaal Kempisch groepje Franken in de vijfde eeuw Gallië veroverde Het was ooit vaste prik in alle leerboeken geschiedenis: 'de inval van de Franken', die een einde zou maken aan het Romeinse Rijk. Dat is eigenlijk Hineininterpretierung: in werkelijkheid hadden de Romeinen de Franken zelf de toestemming gegeven om zich in hun rijk te vestigen. Nooit hadden ze kunnen vermoeden dat tweehonderd jaar later een marginale Frankische subgroep zou uitgroeien tot de eerste post-Romeinse wereldmacht in westelijk Europa.

Nieuws

Nieuws

'Vlaming meester in eigen huis': hoe Gaston Eyskens de aanzet gaf tot federalisme Elke politieke geschiedenis van België situeert de fase van de staatshervormingen in de decennia na 1970. Toch, zegt Olivier Boehme, dateert het idee al van voor de Eerste Wereldoorlog. En in 1935 gaf de jonge CVP'er Gaston Eyskens het concreet gestalte.

Nieuws

Nieuws

Kindermisbruik door priesters was een wijdverbreid fenomeen in negentiende-eeuws Vlaanderen 'Een relatietje', zo vergoelijkte Roger Vangheluwe, de gevallen bisschop van Brugge, in 2011 het seksuele misbruik van een minderjarig neefje. Hij kwam er niet weg mee en bleef bisschop-af. Amper bekend is dat Vangheluwe in de negentiende eeuw voorgangers had: katholieke geestelijken die na jarenlang kindermisbruik tegen de lamp liepen.

Nieuws

Nieuws

Na de val van Utrecht (1672): 'Bijna spraken we allemaal Frans van Halle tot Groningen' De val van Utrecht (1672) en de aankomst van Willem I in Schevingen (1813) lijken veeleer thuis te horen in een Nederlandse historische canon. Toch tonen die gebeurtenissen aan hoe binnenlandse ontwikkelingen ooit afhankelijk waren van buitenlandse krachtsverhoudingen.

Nieuws

Nieuws

De aardappelcrisis: 'Vroeger waren ook Vlamingen economische migranten' In 1845-'46 teisterde een aardappelcrisis grote delen van West-Europa. Ook in Vlaanderen leidde een combinatie van hongersnood en economische crisis tot een uittocht.

Nieuws

Nieuws

Ook Brussel, Brugge, Gent en Antwerpen waren ooit protestantse stadsrepublieken De splitsing der Nederlanden staat ook bekend als 'de scheiding tussen het katholieke Zuiden en het protestantse Noorden'. Dat klopt niet: in de zestiende eeuw waren de zuidelijke provincies minstens zo calvinistisch als de noordelijke.

Nieuws

Nieuws

Koen Aerts (UGent): 'Een canon is misbruik van de geschiedenis in het kwadraat' Verzet tegen de plannen om een canon van de Vlaamse geschiedenis op te stellen, zegt Koen Aerts, heeft niets te maken met identitaire zelfhaat. Ook een canon van een linkse Vlaamse regering of een Belgische regering zouden niet op bijval kunnen rekenen. Ik zeg nee tegen een canon, uit liefde voor het metier.

Nieuws

Nieuws

Van collaborateur tot CVP-politicus: de intrede van Victor Leemans in de Senaat Victor Leemans was een nationaalsocialistisch propagandist in de jaren dertig, leidend ambtenaar tijdens de Tweede Wereldoorlog, en werd na zijn vrijspraak voor collaboratie een belangrijk christendemocratisch politicus.

Nieuws

Nieuws

De fiscale politiek van de hertog van Alva: wie meer had droeg meer bij Als één historisch personage in onze contreien eeuwenlang beschouwd werd 'het gezicht van het kwaad', dan wel Fernando Alvarez de Toledo, beter bekend als de hertog van Alva (1507-1582). Hij blijft berucht om zijn bloederige schrikbewind, maar vooral zijn - in se niet onrechtvaardige - fiscale politiek veroorzaakte groot ongenoegen bij adel en rijke burgerij.

Nieuws

Nieuws

Met invoering van identiteitskaart in 1919 eindigt beleid van 'open grenzen' definitief Het einde van de Eerste Wereldoorlog was méér dan zomaar een wapenstilstand. De gewijzigde machtsverhoudingen, ook binnen België, en de machtsgreep van de Sovjets noopten koning en regering tot belangrijke democratische maatregelen. Die gingen hand in hand met de invoering van - al dan niet subtiele - vormen van repressie en politionele controle.

Nieuws

Nieuws

Waarom 'de Romeinse tijd' in onze streken niet met Caesar begon Nog altijd leeft het idee dat Caesar rond 50 voor Christus 'de Oude Belgen' versloeg, en zo onze gewesten onder Romeinse controle bracht. In werkelijkheid brak het 'Romeinse tijdvak' pas aan veertig jaar ná zijn De Bello Gallico.

Nieuws

Nieuws

Waarom zelfs een schilder als Jan van Eyck ooit Brugge is moeten ontvluchten Als op 1 februari 2020 de aan hem gewijde grote tentoonstelling opent in het Museum voor Schone Kunsten Gent, zal Vlaanderen Jan van Eyck opnieuw omarmen als een van zijn grootste kunstenaars. Maar dat is hij niet altijd geweest. Rond 1437 moest de schilder van Het Lam Gods zelfs Brugge ontvluchten, uit lijfsbehoud.

Nieuws

Nieuws

Zo werd het graafschap Vlaanderen gesticht Niet alleen sociaal-economische en politieke ontwikkelingen bepalen de geschiedenis. Ook het kleinmenselijke kan een beslissende rol spelen, zoals de worsteling tussen een prinses en haar koninklijke vader.

Nieuws

Nieuws

16e eeuw: Vlaamse vrouw maakte furore als hofschilder bij de Tudors Vlaanderen is een land van beeldende kunstenaars, en daar moet nadrukkelijk '(m/v)' aan toegevoegd worden. Naast Luc Tuymans staat bijvoorbeeld Berlinde de Bruyckere. Net zoals in de zestiende eeuw Pieter Bruegel en Levina Teerlinc in één adem werden genoemd.

Uitdagingen klimaatopwarming niet nieuw: grote stormvloed veranderde onze kuststreek in 1134 Al in de middeleeuwen waren zware investeringen nodig om de effecten van het veranderende milieu het hoofd te bieden.

Nieuws

Nieuws

De alternatieve Vlaamse canon: de geschiedenis die u niet op school leert Terwijl de Vlaamse regering een canon voorbereidt - en daarbij tegenwind krijgt van historici - kijkt Knack weg van de bekende ankerpunten. Welke feiten en gebeurtenissen zijn onbekend maar onontbeerlijk voor wie de geschiedenis van Vlaanderen écht wil kennen? Dat vroegen we aan vooraanstaande historici. Het leverde fascinerende verhalen op over ons vergeten verleden.