Magazine Magazine Zaïre: een land in het teken van zijn dictator Meer dan dertig jaar lang was Congo in de greep van Mobutu Sese Seko. Zijn regime zou het land danig veranderen - en niet ten goede. Autoritair bestuur, wanbeleid en corruptie wortelden zich in de samenleving.
Geschiedenis Geschiedenis De vergeten geschiedenis van de Congolese ménagères, gevangen tussen bed en keuken Seksuele contacten tussen veroveraars en veroverden waren schering en inslag in de geschiedenis van de koloniale overheersing wereldwijd. In de Belgische kolonie hielden heel wat kolonialen er een zwarte 'huishoudster' op na. Was zij een volwaardige partner of een prostituee? Een slachtoffer of een verleidster?
Magazine Magazine Kolonie zonder grenzen In 1885 verkreeg Leopold II zijn Kongo-Vrijstaat. Pas na tien jaar nam Congo zijn herkenbare vorm aan. Het afbakenen van territorium leidde tot conflicten met buren. Grenzen bestonden enkel op papier. Smokkel en illegale migratie tierden welig.
Geschiedenis Geschiedenis Congokenner Peter Verlinden: 'De Congolezen zijn hun zelfrespect verloren' Wie Congo wil begrijpen, kan niet zonder basiskennis over de koloniale geschiedenis of een cursus internationale politiek. Dat vraagt om veel studiewerk of jarenlange ervaring. Aan dat laatste heeft Congokenner Peter Verlinden geen gebrek. Een gesprek over verleden, heden en toekomst.
Geschiedenis Geschiedenis Een wandeling door de Matongewijk, Congo in de Brusselse bovenstad De Brusselse Naamsepoort, of de 'Porte de l'amour', zoals de bewoners van de wijk haar noemen, vormt de toegang tot de Matongewijk. Een verslag van een wandeling door de wijk, op zoek naar haar geschiedenis en met een oog op haar toekomst.
Magazine Magazine Dromen van dipenda Vóór de onafhankelijkheid vormden lokale burgers, Congolese politici en Belgen uit de administratie zich elk een eigen idee over hoe een onafhankelijk Congo eruit moest zien. Van die wensdromen bleef na de onafhankelijkheid weinig overeind.
Magazine Magazine Hengelen voor Congo Via missiefilms, het verzamelen van zilverpapier en de verhalen van nonkel pater voelden heel wat Belgen zich tot op zekere hoogte verbonden met de kolonie. Hoewel fysiek ver van hen verwijderd, drong Congo via het missiewerk tot hun leefwereld door.
Geschiedenis Geschiedenis Leopolds schulden Het is een mythe dat Leopold II stinkend rijk werd door Congo te plunderen. Kongo-Vrijstaat was eerder een bodemloze put die de vorst bijna ruïneerde. Pas toen de rubberprijzen stegen, kon de koning zijn fortuin heropbouwen, veelal met geleend geld.
Geschiedenis Geschiedenis Dekoloniseren voor dummies: 'Het lijden van de (groot)ouders van Afrikaanse Belgen moet erkend worden' Je leest het steeds vaker in de media: België worstelt met een onverwerkt koloniaal verleden. 'Onze geesten moeten nog dekoloniseren', klinkt het op debatten en in opiniestukken. Maar wat is dat eigenlijk, 'dekoloniseren'? En hoe verwerk je een collectief verleden? De meningen zijn verdeeld.
Magazine Magazine De Coburgs op zoek naar land Leopold II had de koloniale ambities van zijn vader geërfd. De verwerving van Congo was dus geen plotse ingeving. Voor het vorstenhuis van de Coburgs was het de bekroning van een vijftigjarige zoektocht naar een kolonie.
Magazine Magazine Met de olifant door het oerwoud Transport was een van de belangrijkste hindernissen voor het kolonisatieproject van Leopold II. Wanhopig zocht de koloniale administratie haar heil in olifanten. Uiteindelijk bleek stoomkracht de oplossing voor het Congolese transportprobleem.
Geschiedenis Geschiedenis Het verhaal van Santo Tomás, de mislukte Belgische kolonie in Guatemala In Guatemala kan je al eens een Vandenberg of een Haegendoren ontmoeten. Het zijn afstammelingen van Belgische kolonisten die het fiasco van Santo Tomás overleefden. Dat was Leopold I's meest ambitieuze en tegelijkertijd meest desastreuze koloniale project.
Magazine Magazine Een catalogus van rassen De koloniale overheid wilde precies weten welke mensen er in Belgisch-Congo woonden. Dat was voer voor antropologen en etnografen die de bevolking bestudeerden. Soms deden ze dat van thuis uit, soms trokken ze met een fototoestel de uitgestrekte kolonie in. Steeds werd hun blik gekleurd door de heersende wetenschappelijke opvattingen over rassen en stammen.
Magazine Magazine Uranium voor de atoombom Het Belgische mijnbedrijf Union Minière leverde het leeuwendeel van de splijtstof voor de Amerikaanse atoombommen die op Hiroshima en Nagasaki werden gedropt. Het uranium was afkomstig uit de Congolese bodem.
Magazine Magazine Koen Vlassenroot over het aanhoudende geweld in Congo 'Geweld is een legitiem middel geworden om een politieke strijd te voeren.'
Magazine Magazine Een instabiele toverwereld In oktober 1955 ging Bwana Kitoko in première. Regisseur André Cauvin filmde Boudewijns zegetocht door Belgisch-Congo eerder dat jaar. Zijn documentaire toonde het koloniale project als een succesvol avontuur waarvan het einde niet in zicht was. Twee maanden later stuurde Congokenner Jef Van Bilsen een compleet ander verhaal de wereld in.
Magazine Magazine Dominer pour servir: Het Belgische koloniale bestuur Ruim vijftig jaar lang oefende het Belgische koloniale bewind rechtstreeks gezag uit over Belgisch-Congo. De Belgen richtten zich daarbij op de economische ontsluiting van het gebied, maar zagen voor zichzelf ook een 'beschavingsmissie' weggelegd. Ambitieuze doelen, die een ingrijpend koloniaal bestuur vereisten.
Magazine Magazine Het meesterplan van Leopold II Halverwege de jaren 1870 richtte Leopold II zijn blik op Centraal-Afrika. Daar lag zijn laatste kans om een kolonie te verwerven. Tenminste als hij het listig zou aanpakken. Stapje voor stapje leidde hij heel de wereld om de tuin.
Magazine Magazine Slaven, ivoor, geweren en nieuwe koninkrijken Vanaf 1850 ontwrichtte de handel in vuurwapens, ivoor en slaven de machtsevenwichten in Congo. Oude koningen moesten wijken voor nieuwe leiders. Het is dat snel veranderende Congobekken dat Europeanen zouden verkennen en koloniseren.
Geschiedenis Geschiedenis Directeur AfricaMuseum: 'Vandaag veroordelen we het kolonialisme ondubbelzinnig' Het AfricaMuseum in Tervuren, dat nauw verbonden was met de Congopolitiek van Leopold II, werpt na een grote vernieuwingsoperatie zijn koloniale gewaden af. Kan een voormalig koloniaal museum onbevangen naar Afrika kijken? Directeur Guido Gryseels gelooft rotsvast van wel.
Magazine Magazine Moreel verantwoordelijk voor moord In 2001 besloot een parlementaire onderzoekscommissie dat de toenmalige Belgische regering morele verantwoordelijkheid droeg voor de moord op Patrice Lumumba, de eerste premier van het onafhankelijke Congo.
Geschiedenis Geschiedenis 'Verboden de zwarten eten te geven': waarom België ooit Congolezen heeft tentoongesteld Op de wereldtentoonstellingen van 1885 en 1894 in Antwerpen werden Congolezen tentoongesteld in namaakhutten. De toeschouwers wierpen hen nootjes toe. In 1897 hing er bij de Koloniale Tentoonstelling in Tervuren daarom een bordje met de vraag dat niet te doen. Het idee om mensen tentoon te stellen - een zoo van mensen - vervult ons vandaag met afschuw. Waarom toen niet?
Geschiedenis Geschiedenis 'Belgen zijn nog veel kolonialer dan ze denken' Antropologe Bambi Ceuppens over het onderzoek naar het koloniale verleden van België, de omgang met dat verleden en de Congolese aanwezigheid in België. 'Ons land loopt achter op buurlanden met een koloniaal verleden.'
Geschiedenis Geschiedenis De gruwel van Leopold II in Congo, van economische tot fysieke verminking Het regime van Leopold II was extreem gewelddadig. Onnoemelijk veel Congolezen verloren het leven of ontvluchtten de koloniale terreur. Kunnen we de gruwel verklaren? Wat was de impact op de Congolese bevolking?
Geschiedenis Geschiedenis EEN NIEUWE WERELD Is 12 november 1918 de eerste dag van een nieuwe wereld? In het licht van de 'lange termijn' lijkt dat een overdrijving. De oorlog heeft van de planeet aarde geen nieuw huis voor het menselijk leven gemaakt. Het oude huis is wel grondig opgeschud.
Geschiedenis Geschiedenis 11 november Uiteindelijk viel de beslissing sneller dan verwacht. Na het vastlopen van de Duitse voorjaarsoffensieven en de massale inzet van Amerikaanse troepen aan het westfront, wisten de geallieerde generaals wel zeker dat ze de oorlog zouden winnen. Toch verwachtten ze pas in 1919 een Duitse ineenstorting. De Duitse legerleiding kon per slot van rekening nog altijd …
Geschiedenis Geschiedenis De tol van meer dan vier jaar oorlog De cijfers over het aantal doden tijdens de Eerste Wereld oorlog zijn fragmentarisch en dikwijls gebrekkig. Ook over de gewonden is de informatie beperkt. Hen wachtte een moeilijke re-inte gratie in de maat schappij. En wat valt er te zeggen over de vier miljoen doden van de Spaanse griep die tot voor kort tussen de plooien van de geschiedenis vielen?
Geschiedenis Geschiedenis Volg de wegen van de herinnering in Wallonië en herdenk de Eerste Wereldoorlog De Eerste Wereldoorlog liet een spoor van vernieling na in Wallonië. Hier werd strijd geleverd tijdens de allereerste veldslag op Belgische bodem en gaf het laatste Belgische fort zich over. Hier viel het eerste en het laatste Britse oorlogsslachtoffer. Hier werd gedroomd over reddende engelen terwijl dorpen compleet van de kaart geveegd werden. De forten van toen bezorgen je vandaag nog steeds kippenvel.
Geschiedenis Geschiedenis Europa hertekende zichzelf na de Eerste Wereldoorlog, maar vrede leverde dat niet op De wapenstilstand van 11 november 1918 doet de wapens op alle fronten zwijgen. Maar de harde vredesverdragen die daarna worden getekend, bieden geen garantie voor een duurzame vrede. Integendeel, ze bevatten de kiemen voor conflicten die zullen uitmonden in een nieuwe wereldoorlog.
Geschiedenis Geschiedenis Wederopbouw, een zware klus De Eerste Wereldoorlog heeft niet alleen een hoge menselijke tol geëist, maar ook veel materieel leed veroorzaakt. De Westhoek is onherkenbaar verwoest maar ook in de andere landsdelen hebben steden en gemeenten schade opgelopen tijdens de Duitse inval en daaropvolgende bezetting.
Geschiedenis Geschiedenis Hoe een radicaal Vlaams-nationalisme ontsproot aan de Eerste Wereldoorlog Kort na de wapenstilstand die een einde bracht aan de Eerste Wereldoorlog raken veel Belgen even in een patriottische roes. Door het gezamenlijk lijden is een duurzame eenheid tussen Vlamingen en Walen ontstaan, beweert koning Albert. Dat is gezichtsbedrog. Tot de erfenis van de oorlog hoort ook een nieuw, radicaal Vlaams-nationalisme.
Geschiedenis Geschiedenis Loppem en de doorstart van het koninkrijk Loppem is een dorp bezuiden Brugge. In de laatste weken van de oorlog neemt koning Albert er zijn intrek in het kasteel van baron van Caloen. Het wordt het decor voor beslissende gesprekken over de toekomst van België.
Geschiedenis Geschiedenis Een nieuw land 22 november is geen officiële feestdag in België. Toch is dat de verjaardag van het 'nieuwe land' dat op het Belgische grondgebied ontstaat na de Grote 0orlog.
Geschiedenis Geschiedenis Het geallieerde tegenoffensief In juli 1918 liggen de kaarten helemaal anders dan vier maanden eerder. Van een totale Duitse overwinning is geen sprake meer. Toch heerst er twijfel bij de geallieerden. Het Duitse leger biedt nog stevig weerwerk. De honderdduizenden Amerikaanse soldaten worden slechts mondjesmaat in de strijd geworpen. Niets wijst erop dat de oorlog in 1918 beslecht zal worden.
Geschiedenis Geschiedenis De belofte van een beter leven 1919 is het jaar van de Grote Vredeskater. Na de uitbundige vreugde om de wapenstilstand vallen veel Belgen weer terug in de doffe ellende van werkloosheid en armoede. Maar aan de einder gloort wat licht.
Geschiedenis Geschiedenis Duitsland valt aan Zowel vriend als vijand beseft dat Duitsland aan zet zal zijn in 1918. Aan het oostelijk front heeft het communistische Rusland de handdoek in de ring gegooid. Aan het westelijk front happen de Britten naar adem na hun campagne bij Ieper, likt het Franse leger zijn wonden na grootschalige muiterijen en zijn de Amerikanen nog te weinig talrijk en onvoldoende getraind om beslissend te zijn.
Geschiedenis Geschiedenis Met vallen en opstaan: de Belgische economie na 1918 Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog liggen bijna alle sectoren van de Belgische economie lam. Een terugkeer naar de vooroorlogse situatie lijkt onmogelijk, een snelle relance utopie. Zeker wanneer de verhoopte en aanzienlijke Duitse herstelbetalingen uitblijven.
Geschiedenis Geschiedenis Bruno De Wever: 'Nooit meer oorlog? Ik denk dat oorlog soms noodzakelijk is' Droeg de Eerste Wereldoorlog de kiemen van een volgende wereldbrand in zich? Begon de Tweede Wereldoorlog eigenlijk met de vrede van Versailles? En hoe zat het ook alweer met die dolkstootlegende? Op hoorcollege bij de Gentse professor Bruno De Wever.
Geschiedenis Geschiedenis 11 november 1918: vrede in Europa? In het najaar van 1918 dringen geallieerde offensieven Duitsland en zijn bondgenoten in het defensief. Een voor een werpen ze de wapens neer. Ook Duitsland vraagt een wapenstilstand aan. Zo komt er na 1.567 dagen van bittere strijd een einde aan de oorlog, althans in het westen...
Belle Epoque Belle Epoque Historicus Antoon Vrints: 'Eind jaren 20 zakte de belangstelling voor WOI ineens in elkaar' Wordt het na alle herdenkingsgedruis van de voorbije vier jaar nu opnieuw stil rond de Groote Oorlog? Heeft het eeuwfeest ook nieuwe inzichten opgeleverd? Historicus Antoon Vrints maakt de balans op.
Geschiedenis Geschiedenis De opvolgers van Petrus Bisschoppen van Rome BISSCHOPPEN VAN ROME 30-67 Petrus
Geschiedenis Geschiedenis Op de stoel van Petrus De geschiedenis van het pausdom is twintig eeuwen lang de weerspiegeling geweest van de lotgevallen van de kerk als geestelijke én wereldlijke macht. In een artikel in L'Express van 22 december 2010 gaf godsdiensthistoricus Yves-Marie Hilaire (bij leven hoogleraar aan de Université Charles De Gaulle-Lille III) een boeiend en gevat overzicht.
Geschiedenis Geschiedenis Kerk werd staat Het Vaticaan heeft een eigen leger: de Zwitserse Garde, opgericht door Julius II, paus en vechtersbaas. Het is ook het kleinste land ter wereld, nauwelijks enkele hectaren groot en met een bewonersaantal dat op wereldschaal absoluut te verwaarlozen is. Die beperktheid is omgekeerd evenredig met zijn diplomatieke invloed en zijn financiële macht. En dan spreken …
Geschiedenis Geschiedenis In de schaduw van de kerk Dat alle wegen naar Rome leiden, weet iedereen. Maar niet iedereen is vertrouwd met de vaak ondoorgrondelijke paden van het Vaticaan, die dit nummer van Knack Historia in kaart wil brengen. Populair werk van Dan Brown en een televisiereeks zoals die over het geslacht Borgia maakten ook een breder publiek nieuwsgierig naar de intrigerende wereld …
Geschiedenis Geschiedenis De macht van de pausen berust op een vervalsing Het Constitutum Constantini is een zogenaamd door keizer Constantijn, verdediger van het christendom, ondertekend document waarmee de pausen in het bezit kwamen van Rome, Italië en het Westen 'tot aan het einde van de wereld'. Eeuwenlang bepaalde deze korte tekst handel en wandel van de pausen.
