Geschiedenis Geschiedenis Feiten verdraaien Wie zich verbaast over Trumps alternative facts, kan zich vergapen aan de grootmeester in zulke feitengoochelarij, keizer Augustus. In 19 v.Chr. haalde hij een huzarenstukje uit door een kleine 35 jaar oude schandvlek weg te poetsen. Generaal Crassus werd toen door de Parthen in de Slag bij Carrhae vernietigend verslagen. Traumatisch was het kwijtraken van …
Geschiedenis Geschiedenis Kijken in de wereld van Bruegel Dit jaar is het 450 jaar geleden dat Pieter Bruegel de Oude (±1525/1530-1569) in Brussel overleed. Zijn nalatenschap is groots: als geen ander wist hij het aardse leven in verstilde taferelen en miniaturen vast te leggen. Bruegels toon is lieflijk, humoristisch, realistisch en gruwelijk en getuigt van een groot inlevingsvermogen. Bruegel werd beïnvloed door het humanisme, dat in zijn tijd opgang maakte in de Vlaamse steden. De geest van de meester wordt opgeroepen met tal van grote en kleine tentoonstellingen, kunstmanifestaties en wandelingen in België - en ook een beetje in Frankrijk.
Geschiedenis Geschiedenis Trinitariërs verlossen christenslaven 'Op 14 december kwamen hier elf slaven aan, vooral Oostendenaars. Het waren de laatsten vanop het schip van kapitein Geselle, die in 1724 door twee Algerijnse zeerovers gevangen genomen werden en sedertdien in slavernij geweest waren. Velen van hun metgezellen waren al in 1731 verlost geworden en naar huis gekomen. Ze zijn allen afgekocht door het Broederschap van de Allerheiligste Drievuldigheid,' noteerde de Oostendse kroniekschrijver Jacob Bowens in 1735.
Geschiedenis Geschiedenis Piraten of vrijheidsstrijders? De watergeuzen Iedereen weet hoe vreselijk IS-strijders in Syrië en Irak huishielden. Of hoe wetteloos en gevaarlijk het optreden van Somalische piraten is, die tot op de huidige dag de handelsvaart ernstige schade toebrengen. Zijn de geuzen uit de Tachtigjarige Oorlog met hen te vergelijken? In ieder geval waren zij betrokken bij een bloedige burgeroorlog die door de Nederlanden raasde in het begin van de Tachtigjarige Oorlog.
Geschiedenis Geschiedenis De VOC in India In de Zuid-Indiase deelstaat Kerala weet ieder schoolkind wie de roemruchte VOC-bevelhebber Eustache de Lannoy was. Er staat niet voor niks een gedenkzuil voor hem. In zijn moederland kent niemand hem. De zuil is een van de vele 'aandenkens' aan de VOC, die eeuwenlang talrijke handelsvestigingen in India bezat.
Geschiedenis Geschiedenis Militaire stadsplattegronden Lodewijk XIV (1638-1715) was een Franse vorst die met het adagium 'l'Etat, c'est Moi' het verlicht despotisme als politiek systeem vorm gaf. De Zonnekoning tekende niet alleen een strak centralistisch beleid in Frankrijk uit maar was ook quasi permanent betrokken in internationale diplomatieke activiteiten. Dat mondde uit in talrijke militaire campagnes tegenover al zijn buurlanden, met een grote voorkeur voor de Nederlanden.
Geschiedenis Geschiedenis Het bruidsboeket Bloemen houden van mensen, zo willen de fleuristen ons graag doen geloven. Naar de letter onzin natuurlijk, maar het omgekeerde is zeker waar. Bloemen zijn in alle tijden gewaardeerd en gekoesterd en vervullen een rol bij alle belangrijke rituelen en ceremoniën van de mens. De koningin onder de boeketten is ongetwijfeld het bruidsboeket. Hoe is dat zo gekomen?
Geschiedenis Geschiedenis Piratenzenders Het deed me goed om te lezen over Radio Veronica. Het is nu moeilijk voor te stellen hoe populair de 'piratenzenders' toen waren. Dat zal ook te maken met de omstandigheid dat er maar weinig radiozenders waren, en dat de 'officiële' zenders geen of nauwelijks popmuziek draaiden. En waar geen vlotte dj's bij hoorden, maar …
Geschiedenis Geschiedenis Slaven Het zal u zijn opgevallen dat het slavernijverleden, meer algemeen onze 'koloniale erfenis' in steeds kritischer daglicht komt te staan. Ik was daarom blij met het artikel over Tula, in G/Geschiedenis editie 3, zeker omdat de bron van dat verhaal het Nationaal Archief van Nederland is. Betrouwbare bron dus. Maar de discussie rond de bijschriften …
Geschiedenis Geschiedenis Eeuwenoud Eigentijds; begijnhoven Het bezoek aan grootjuffrouw Marcella van Hoecke op het Klein Begijnhof in Gent dateert van 1998. Het complex met barokke kerk, kapellen, huizen en conventen lag er verwaarloosd bij.
Geschiedenis Geschiedenis Riddertoernooien Begonnen als training voor de slag, werden riddertoernooien meer en meer een dagenlang spektakel waarbij geregeld ernstige ongelukken gebeurden. Geen wonder dat de kerk er mordicus tegen was. Later kwamen er regels en rituelen. Maar de kans op grote roem was vaak even groot als het risico van een smadelijke dood.
Geschiedenis Geschiedenis Jaren zestig De Maagdenhuisbezetting ( G/Geschiedenis mei) is inderdaad, zoals u schrijft, symbolisch voor de breuk met de dorre na-oorlogse jaren. Het was een tijd waarin je wel brutaal moest zijn, met bezettingen en zo, om de vastgeroeste maatschappij wakker te schudden. Ik deed daar enthousiast aan mee, al ging het geweld waarmee bijvoorbeeld studenten (en relschoppers …
Geschiedenis Geschiedenis Jo-ho-ho en een fles rum Jack Sparrow, Blackbeard of Long John Silver - piraten zijn cult. Sinds 1883 prikkelt Robert Louis Stevensons roman Schateiland de fantasie van alle generaties lezers. Al decennia zeilen Hollywoodpiraten als Errol Flynn en Johnny Depp met groot succes over het scherm. En geen carnaval of kinderoptocht of er lopen wel piraten mee. Zelfs Lord Byron …
Geschiedenis Geschiedenis België bekaaid bedeeld Het Verdrag van Versailles 1919 Nadat op 11 november 1918 in een treinwagon in Compiègne de wapenstilstand werd getekend, zwegen eindelijk de kanonnen. Maar vrede was het nog lang niet. Die kwam er pas na lange en moeizame onderhandelingen die de kaart van Europa hertekenden en een volledig nieuw politiek landschap creëerden. Hoewel België vol hoop naar de conferentie trok, moest het met vrijwel lege handen weer naar huis keren.
Geschiedenis Geschiedenis Operatie Columba Britse duiven en inlichtingenwerk in WO II Ondanks de gemotoriseerde en steeds technologischer oorlogvoering speelden duiven ook in de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol als koerier. Radioberichtgeving werd gepeild en veel agenten, die als telegrafist werden gedropt, werden snel opgepakt.
Geschiedenis Geschiedenis ... vijftig jaar geleden: 21 mei 1969 Maagdenhuisbezetting... Een met gummiknuppels bewapende politiemacht dringt het monumentale Maagdenhuis aan het Amsterdamse Spui binnen om honderden studenten en jongeren, die dit bestuurscentrum van de Universiteit van Amsterdam (UvA) hadden bezet, eruit te slepen. Ze hadden een compromis van burgemeester Yvo Samkalden verworpen en nu had die er genoeg van. De studenten eisten meebeslissingsrecht en openbaarmaking …
Geschiedenis Geschiedenis De eerste Toscaners Dansers, drinkers, liefkozenden - de fresco's in de Etruskische graven tonen ons een levenslustig volk. De Etruskische adel wist van het leven te genieten: uit Afrika kwamen exotisch ivoorsnijwerk en struisvogeleieren, uit Attica exquise vazen met afbeeldingen van Homerische helden en goden. Uit de Griekse poleis in Zuid-Italië namen de Etrusken de liefde voor sport …
Geschiedenis Geschiedenis Schetsen en legenden Couperus in Japan Het is een monumentale uitgave met veel Japanse prenten, het boek dat onlangs verscheen naar aanleiding van het laatste werk van Louis Couperus: Het snoer der ontferming, dat in 1924 postuum werd uitgegeven.
Geschiedenis Geschiedenis Het witte goud Brussels lof Ooit bracht de van origine Zwitserse woordkunstenaar drs. P met het lied Knolraap en lof, schorseneren en prei een ode aan de laaglandse groente. Was hij een Vlaming geweest, dan zou hij zeker de witlof een eigen couplet hebben gegeven.
Geschiedenis Geschiedenis Portret van een Homo Academia Herman Boerhaave (1668-1738) was een typische 18de-eeuwse intellectueel en daarmee een van de grondleggers van de moderne wetenschap. Een tentoonstelling vanwege zijn 350ste geboortedag laat zien dat hij een begaafd multitasker was.
Geschiedenis Geschiedenis De Etruskische koningen van Rome Omstreeks 509 v. Chr. verdrijven de Romeinen de tiran Tarquinius Superbus. Daarmee komt er een einde aan de heerschappij van de Etrusken over de stad. Maar hun cultuur blijft. En daar draagt Rome nog altijd sporen van.
Geschiedenis Geschiedenis Vechten voor het beloofde land Nederlanders in de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865)
Geschiedenis Geschiedenis De Holocaust gekwantificeerd Hyperintensief, snel en geruisloos De Holocaust is Auschwitz en Auschwitz is de Holocaust. Het zijn, zo is het gangbare beeld, uitwisselbare begrippen. In elk zichzelf respecterend schoolboek voor geschiedenis staat wel een afbeelding van het hekwerk (Arbeit macht Frei), de eindeloze stapel koffers met namen of het enorme barakkenterrein.
Geschiedenis Geschiedenis Elegantie De artikelen over Casanova las ik graag. Zijn faam is natuurlijk bekend, maar zijn beeld blijkt veel genuanceerder dan de rokkenjager waarvoor hij meestal wordt gehouden. Hij stelde zoveel prijs op goede conversatie met dames, dat hij verdere omgang afwees als ze, kortgezegd, onnozel waren. Wat me daarnaast opviel was de brede geleerdheid die in …
Geschiedenis Geschiedenis Mars op Rome Het is lastig om de daden van Mussolini tot zijn ontsporingen in Abessinië (Ethiopië) op hun merites te beoordelen. Altijd schemeren de verschrikkingen vanaf 1935 erdoorheen. En als je al eens een poging doet (onlangs legde iemand Hitler tot de Kristallnacht langs de morele meetlat), word je onmiddellijk zelf voor crypto-fascist uitgemaakt. De kroniek in …
Geschiedenis Geschiedenis Nieuwe elites, nieuwe rijkdom Aan het begin van de 8ste eeuw v. Chr. beleefde Italië een industriële revolutie. De ijzerertswinning floreerde. En met de rijkdom kwam de luxe, zij het niet voor iedereen.
Geschiedenis Geschiedenis De Etrusken veroveren de zee Voor Grieken en Carthagers leek de Middellandse Zee al te klein. Op Etruskische concurrentie zaten ze dan ook helemaal niet te wachten.
Geschiedenis Geschiedenis Synode Over de Synode van Dordrecht valt veel te vertellen, bezoek aan de tentoonstelling (G-Geschiedenis nr. 2) is een goed begin. Meestal gaat het om de felle strijd over de uitleg van de predestinatie. Maar ook de invoering van de nieuwe kerkorde was van groot belang. Niet alle gewesten namen die aan, bang als ze waren …
Geschiedenis Geschiedenis Buiten de lijntjes Walk like an Egyptian zongen The Bangles in de jaren 1980, verwijzend naar de geheel eigen voorstellingswijze in de Egyptische wandschilderingen en reliëfs, met de schouders frontaal en de aangezichten in profiel; alleen enkele goden als Hathor en Bes werden helemaal frontaal afgebeeld. Daarnaast zijn er nog wel uitzonderingen bekend, vooral in het Nieuwe Rijk. …
Geschiedenis Geschiedenis Wanneer vond in Nederland het laatste heksenproces plaats? Annelore van Broekhuizen Vraagt de redactie:
Geschiedenis Geschiedenis Alles heeft zijn plaats De Etrusken zagen hun tempels, graven en zelfs wegen als deel van een strenge kosmische orde. Ze onderwierpen zich volledig aan de wil van de goden. Die wil openbaarde zich aan hun zieners, die zij in staat achtten de toekomst te voorspellen - en zelfs te veranderen.
Geschiedenis Geschiedenis Het Woord Gods voor iedereen De Statenbijbel Eén van de belangrijkste resultaten van de Nationale Synode in Dordrecht, die 400 jaar geleden werd gehouden en op 29 mei 1619 werd afgesloten, is het besluit om de Bijbel vanuit de bronnen in zijn geheel te vertalen. Een werk van jaren, met als resultaat de Statenbijbel. Een boek dat van enorme invloed is geweest op de Nederlandse taal en cultuur.
Geschiedenis Geschiedenis Hard tegen hard De wereld van de Grieken was doordesemd van competitiegeest. Ook de Etrusken zochten de sportieve krachtmeting, vooral in vuistgevechten en wagenrennen.
Geschiedenis Geschiedenis Gazette de Leyde Krant met wereldfaam Vorig jaar bestond de gedrukte krant in Nederland 400 jaar. Het begon allemaal in Amsterdam, waar door de vele handelscontacten nieuws van heinde en ver samenkwam. Nederlandse kranten waren spoedig zelfs in het buitenland gewild. Door de afwezigheid van strenge overheidscensuur publiceerden ze veel internationaal nieuws dat behoorlijk betrouwbaar was.
Geschiedenis Geschiedenis De executie van Johan van Oldenbarnevelt Van de zwarte bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis is de executie van Johan van Oldenbarnevelt op 13 mei 1619, op last van prins Maurits, een van de zwaarmoedigste. Aan de vooravond van het hervatten van de oorlog tegen Spanje, en in de verscheurende discussies rond de Synode van Dordrecht, offerde een Oranje de wellicht beste bestuurder die het land heeft gehad. Hoe kwam het zover?
Geschiedenis Geschiedenis Struinen door de tijd Zoals vaker leidde de invoering van een nieuwe belasting - grondbelasting in dit geval door de Franse bezetter in 1810 - tot het registreren van bezit in Nederland. Voor het opmeten en op naam stellen van grondbezit werd in 1815 het Topographisch Bureau opgericht. Als Topografische Dienst werd het onderdeel van het Ministerie van Defensie, …
Geschiedenis Geschiedenis Grenzeloos verzet Over spionerende monniken, ontsnappingslijnen en het Hannibalspiel 1940-1943
Geschiedenis Geschiedenis Vrouwen in het scriptorium Serendipiteit is een bijzondere tak van wetenschappelijke sport: bij toeval iets op het spoor komen waar men helemaal niet naar op zoek is. Dat overkwam Christina Warinner en haar onderzoeksteam. Deze Amerikaanse antropologe heeft naam gemaakt met baanbrekend onderzoek naar de relatie tussen omgevingsfactoren, dieet en ziekten in de Prehistorie en Vroege Middeleeuwen. Bij haar …
