Geschiedenis Geschiedenis Eigenwijs, vroom, kunstlievend en gul Het bewogen leven van een diepgelovige vrouw, die een bastaardkind kreeg met haar koetsier, lijkt vol tegenstrijdigheden. Ze behoorde tot de Nederlandse koninklijke familie en door haar huwelijk eveneens tot het Pruisische hof, maar werd een royal outcast. Ze liet een kasteel bouwen, maar mocht er niet wonen. Was creatief, zakelijk, wars van maatschappelijke conventies, maar hechtte tegelijkertijd aan sommige tradities.
Geschiedenis Geschiedenis Japanse cultuur In de krant lees ik dat de Formule 1-race-auto's van Red Bull komende seizoen worden uitgerust met motoren van Honda, en niet meer van Renault. Gerefereerd wordt aan eerdere mislukte avonturen met Honda-motoren, vooral bij McLaren. Oorzaak: cultuur- en taalmisverstanden. Die zijn er dus nog altijd, terwijl Japan, zoals in de vorige uitgave van G-Geschiedenis …
Geschiedenis Geschiedenis Ukiyo-e In tegenstelling tot wat de term ukiyo-e oorspronkelijk betekende (kwijnende wereld) werd deze prentkunst na de openstelling van Japan voor de buitenwereld een toonbeeld van vaak creatieve, documentalistische, soms moralistische maar ook wel open kunst. Ik pleit ervoor dat G-Geschiedenis binnen elk nieuw thema één flink artikel aan de schone kunsten wijdt. Alleen al vanwege …
Geschiedenis Geschiedenis Op zoek naar Toetanchamons vrouw Met ingehouden adem volgen Egyptologen de verrichtingen van de immer flamboyante Zahi Hawass, Egypte's bekendste archeoloog, in de Vallei der Koningen bij Thebe. Heeft hij het graf ontdekt van Ankhesenamon, de vrouw van Toetanchamon?
Geschiedenis Geschiedenis Zeelucht maakt vrij De Noordzee kan onbarmhartig zijn. Millennia achtereen verzwelgt ze schepen, vreet hele eilanden op, maar bouwt ook nieuwe. De kustbewoners moesten uit lijfsbehoud voor haar stormvloeden op terpen wonen. Door samen te werken werd de aanleg van zeedijken mogelijk. Wie voortdurend tegen het water vecht om de natuur de baas te blijven, wordt zelden een …
Geschiedenis Geschiedenis Libanezen zijn Kanaänieten De huidige bewoners van Libanon stammen af van de Kanaänieten, concluderen wetenschappers in het American Journal of Human Genetics, op grond van vergelijkend genetisch onderzoek. De Kanaänieten, bekend van het Bijbelse land Kanaän, vestigden een invloedrijke cultuur in de Levant, maar lieten in tegenstelling tot de meeste andere volken van het Nabije Oosten weinig of …
Geschiedenis Geschiedenis Getijden van de geschiedenis Van Friezen, Vikingen en Hanzeaten: beknopte biografie van de Noordzee
Geschiedenis Geschiedenis HOLLANDS ALS HARING MET UITJES Haringvisserij op de Noordzee Op 12 juni is het Nederlandse haringseizoen weer officieel van start gegaan met de inmiddels traditioneel geworden veiling van het eerste vaatje Hollandse Nieuwe in Scheveningen, waarvan de opbrengst naar een goed doel gaat. Viswinkels trekken de uitbundigste versieringen uit de kast om de consument tot koop te verleiden. Wat te denken van de steeds populairder wordende haringparty's en de vele uiteenlopende visserijevenementen die de hele zomer voortduren? Vlaggetjesdag Scheveningen is het meest bekende visserijfeest en heeft de sterkste band met haring. Welke relatie heeft Nederland eigenlijk met deze zilverkleurige vis? En hoe ver gaat die geschiedenis terug?
Geschiedenis Geschiedenis De Hollandstellung Een bunkerlinie tegen Nederland Nederland zat als neutraal land tijdens de Groote Oorlog geprangd tussen Duitsland en Groot-Brittannië. Economisch en diplomatiek werd het door beide oorlogvoerende kampen onder druk gezet. Daarnaast was er nog de Belgische vluchtelingencrisis en de spionage- en smokkelactiviteiten langs de Belgische grens. Om dat onder controle te krijgen hadden de Duitsers in 1915 en 1916 al een elektrische draad gespannen (zie G-Geschiedenis 2015-3).
Geschiedenis Geschiedenis Een doorn in het vlees Gibraltar Ruim 300 jaar geleden veroverde Engeland het schiereiland Gibraltar op de Spanjaarden. Die hebben zich nooit bij dit verlies neer kunnen leggen, terwijl de rots voor de Engelsen een van de laatste brokstukken van het Britse wereldrijk is.
Geschiedenis Geschiedenis Dr. Oetker en de oorlog Dr. Oetker, wie kent die naam niet? De bakkerszoon die chemie ging studeren en een apotheek begon, waar hij in een achterkamer proeven nam met bakpoeder. Het resultaat was een perfecte mix, die werd verkocht in zakjes die precies voldoende inhoud bevatten om te verwerken met een pond meel. De firma Oetker maakte gebruik van de modernste technieken en een uniek marketingconcept. Het bedrijf groeide uit tot een enorm concern, maar speelde een verdachte rol tijdens de Naziperiode. Om op alle vragen een duidelijk antwoord te geven, heeft het bedrijf deze geschiedenis wetenschappelijk laten onderzoeken. Het resultaat ligt nu op tafel.
Geschiedenis Geschiedenis De droom van het duiken Een combinatie van zon en zee is voor veel mensen de ideale vakantie. In de zomermaanden overspoelen we de stranden en geven ons over aan het goddelijke nietsdoen. Maar de moderne mens is slecht getraind in enkel luieren. En dus grijpt hij tussen de zonnebaden door naar duikbril en snorkel, waagt zich in het onbekende rijk van de zee en waant zich even een omgekeerde kosmonaut.
Geschiedenis Geschiedenis Siebolds erfenis op de brandstapel In de vorige G-Geschiedenis (pagina's 18-21) werd de bijzondere relatie van de Beierse arts Philipp Franz von Siebold met Japan belicht. Als factorijarts op Deshima bezocht hij het voor buitenlanders ontoegankelijke Japan, waarbij hij van alles verzamelde: kunst, fossielen, dieren (levende en opgezette), prenten, topografische kaarten en vooral planten (zowel levende als gedroogde). Tot de …
Geschiedenis Geschiedenis Störtebeker Klaus Störtebeker - een festival, een biermerk en een speelfilm dragen zijn naam en stellen hem voor als drinkebroer en vrijbuiter. Maar voor hetzelfde geld heette hij Claas en kwam hij uit het Groningse Termunten...
Geschiedenis Geschiedenis De wereld van de Victualiënbroeders In de volksoverlevering vormen de piraten één grote, egalitaire gemeenschap. Strookt dat met de historische feiten?
Geschiedenis Geschiedenis Zeeslag bij Sluis Het gevecht van de drijvende forten De middeleeuwers maakten van een zeeslag het liefst een vertrouwde veldslag en pasten de schepen aan voor het aloude gevecht van man tegen man.
Geschiedenis Geschiedenis Bij Rubens om de hoek Antwerpen staat dit jaar in het teken van het eigen barokke erfgoed, met een gevarieerd programma. Middelpunt is de meester van de barokke schilderkunst, Peter Paul Rubens (1577-1640). De twee nieuwe wandelingen Rubens groei en Rubens bloei portretteren hem in zijn eigen stad.
Geschiedenis Geschiedenis De geest van Comenius Dit jaar is het honderd jaar geleden dat Tomáš Masaryk de eerste president werd van de nieuwe staat Tsjechoslowakije, nadat het land sinds 1650 onder katholiek en Weens bestuur was geweest. De tentoonstelling Het erfgoed van Comenius, de geboorte van Tsjechoslowakije belicht de zoektocht naar wortels en eigenheid. Opmerkelijk genoeg liggen die wortels ook in Nederland.
Geschiedenis Geschiedenis 1600 Goed idee om de in Nederland befaamde Slag bij Nieuwpoort (alleszins vooral doordat het jaartal 1600 zo makkelijk te onthouden is) te belichten aan de hand van een kaart ten tijde van de slag. Hoewel zo groot mogelijk afgebeeld, kost het nog moeite om ze in alle details goed te bestuderen. Eigenlijk zou de redactie …
Geschiedenis Geschiedenis DE WERELD VAN DE SAMOERAI Dienen en heersen, levensvreugde en doodsverlangen, schoonheid en oorlog: tussen die uitersten speelde het leven van een Japans krijgsman zich af. Een beeldverhaal.
Geschiedenis Geschiedenis Japan en zijn provincies omstreeks 1860 De eilanden van Japan waren onderverdeeld in 73 provincies. Die waren, behalve in het centraal gelegen Kinai, aaneengesloten tot grotere landsdelen, alle met het Japanse achtervoegsel do ('route'). Deze indeling hing samen met het eeuwenoude postwegenstelsel.
Geschiedenis Geschiedenis EEN BLIK IN DE ZIEL VAN JAPAN Eeuwenlang betoverde Japan met zijn harmonische cultuur, zijn elegante kunst, maar werd de geschiedenis geschreven in bloed - door het zwaard van de samoerai.
Geschiedenis Geschiedenis Van Batavia naar Edo In 1823 vertrekt Philipp Franz von Siebold uit Nederlands-Indië voor een reis die slechts een enkele westerling eerder maakte: door het 'verboden' Japan naar het paleis van de shogun.
Geschiedenis Geschiedenis Kantelpunten in Japans geschiedenis Het tijdperk van de krijgers brak aan nadat de Japanse keizer zijn heerschappij was kwijtgeraakt en machtige clans zoals de Taira en de Minamoto het vacuüm in heftige onderlinge oorlogen probeerden te vullen. Wie het pleit wil beslechten, doet dat niet met halfslachtig vechtende boeren, maar met hondstrouwe beroepssoldaten. De naam 'samoerai', van het werkwoord …
Geschiedenis Geschiedenis Tijgermug rukt op Het European Environment Agency meet al enkele jaren de oprukkende verspreiding van tropische insectensoorten zoals de tijgermug. Deze soort kan gevaarlijke ziekten zoals dengue overbrengen. Bij die tropische ziekten hoort ook de bekendere malaria. Malaria was begin vorige eeuw nog endemisch in delen van Europa. In het Interbellum werd het in opdracht van de Rockefeller …
Geschiedenis Geschiedenis Chronologie van Nippon Van de overwinning van de Minamoto tot de Meiji-restauratie: zeven eeuwen Japanse geschiedenis in het teken van de samoerai.
Geschiedenis Geschiedenis Hoe wordt iemand shogun? Een allesbeslissende zeeslag leidde tot een breuk in de Japanse geschiedenis: de Taira-clan dolf het onderspit en de tijd van de samoerai was aangebroken.
Geschiedenis Geschiedenis BUSHIDO De 'Weg van de Krijger' omvatte de ongeschreven wetten waar de samoerai aan had te voldoen. Opperste gebod: onvoorwaardelijke trouw aan de leenheer en zelfopoffering. In 'Hagakure', een samoeraihandboek, staat: 'De weg van de krijger is de dood.'
Geschiedenis Geschiedenis HIJ WIST HET NIET Zo'n kilometer ten noorden van de Rijksdag in Berlijn ligt langs het Berlin-Spandau Schifffahrtskanal het door oorlog en Duitse deling deerlijk gehavende Invalidenfriedhof. In deze buurt wilde op 24 augustus 1961 Günter Liftin van Oost- naar West-Berlijn. Elke dag trokken zo'n 62.000 mensen de grens over, vooral voor werk. Maar omdat steeds minder mensen terugkwamen …
Geschiedenis Geschiedenis HET WOONHUIS van een samoerai stond meestal niet ver van het kasteel van zijn heer. De grootte ervan diende in overeenstemming te zijn met de rang van de samoerai. Onroerendgoedbelasting hoefde deze niet te betalen. Overigens woonden de belangrijkste vazallen in het kasteel zelf.
Geschiedenis Geschiedenis OPVOEDING Samoeraikinderen bezochten meestal boeddhistische tempelscholen, waar ze werden onderwezen in lezen, schrijven en klassieke literatuur. Wiskunde werd beschouwd als kennis voor verachtelijke kooplieden. Meisjes werden op hun twaalfde naar een huishoudschool gestuurd.
Geschiedenis Geschiedenis DE WORTELS VAN DE SAMOERAIKLASSE liggen in de late 8ste eeuw n.Chr., toen plaatselijke machthebbers in afgelegen provincies zich met een klein huurlingenleger omgaven. De taak van deze soldaten was het verdrijven van de zogeheten emishi, een 'barbaars' volk in het oosten van het keizerrijk.
Geschiedenis Geschiedenis Stadscultuur In het Edo-tijdperk krijgt de Japanse standenmaatschappij een ander aanzien. Zo ontstaat een voedingsboden voor nieuwe kunstvormen.
Geschiedenis Geschiedenis Gevangen na de oorlog Het Stadsmuseum te Lokeren wijdt een tentoonstelling aan het Interneringscentrum Lokeren. Na de Tweede Wereldoorlog zaten hier meer dan 20.000 personen die beschuldigd waren van collaboratie of ervoor veroordeeld waren korte of langere tijd vast.
Geschiedenis Geschiedenis Salmonella Mexico's massaslachting Hoe was het toch mogelijk, zo vroeg de Amerikaanse historicus William H. McNeill zich in Plagues and Peoples (1976) verwonderd af, dat de Spaanse conquistador Hernando Cortez met een troepenmacht van oorspronkelijk nog geen zeshonderd man het Aztekenrijk, dat miljoenen onderdanen telde, zonder veel moeite onder de voet kon lopen? Hoe kon een handvol naar de Nieuwe Wereld overgestoken Spanjaarden hun cultuur opleggen aan een eindeloos veel groter aantal Amerikaanse Indianen? De tot op dat moment gangbare verklaringen waren voor hem ontoereikend.
Geschiedenis Geschiedenis JEAN CAPART, PIONIER VAN DE BELGISCHE EGYPTOLOGIE Bij het grote publiek onbekend, heeft Jean Capart toch een stevige plaats veroverd in de galerij van cultuur-historische wetenschappers, als grondlegger van de Egyptologie in België. Met dank aan koningin Elisabeth en farao Toetanchamon.
