Koude Oorlog Koude Oorlog De race om de atoombom : een verbijsterend verhaal Op 16 juli 1945 brachten Amerikaanse wetenschappers in New Mexico de eerste atoombom tot ontploffing. Trinity, zoals de bom heette, deed het voortreffelijk: ze was viermaal zo krachtig als gepland. De succesvolle test maakte van de Verenigde Staten de eerste kernmacht op aarde.
Geschiedenis Geschiedenis Op naar Moskou Ondanks een gebrekkige uitrusting overvalt de Wehrmacht in de zomer van 1941 de Sovjet-Unie. ‘Operatie Barbarossa’ is aanvankelijk een groot succes – een overwinning lijkt mogelijk.
Geschiedenis Geschiedenis Geboren heersers en onderworpenen Antisemitisme en minachting voor de Slaven brengen Duitsland tot de overval op de Sovjet-Unie. Na het verlies van Stalingrad slaat deze haat om in een offercultus.
Geschiedenis Geschiedenis Stervenskoud strijdtoneel Honger, angst, dood. Eind 1942 dreigt voor de Duitse soldaten bij Stalingrad de ondergang. Een uitbraak zou redding kunnen brengen, maar die heeft Hitler botweg verboden.
Geschiedenis Geschiedenis Vrolijke frans uit de Nederlanden ‘Je me fais étranger partout’ (’Ik vind het fijn overal een vreemdeling te zijn’): het is een van de talloze rake observaties die prins Charles-Joseph de Ligne (1735-1814) heeft nagelaten. Deze kosmopoliet voelde zich thuis in ‘zes of zeven vaderlanden’ en beschouwde het hele continent als zijn habitat omdat hij voortdurend op reis was van het ene paleis naar het andere, nieuwsgierig naar andere streken en volkeren.
Geschiedenis Geschiedenis Robrecht De Friese graaf met de Baard Graaf Robrecht I de Fries werd in de 19de en 20ste eeuw als een voorvechter van de Vlaamse zaak opgevoerd. Een volwaardige biografie verscheen in 1935 (in het Frans). Over die Held van Vlaanderen verscheen tijdens de Duitse bezetting in de jaren 1940 bij Lannoo zowel een roman als een voor het lager onderwijs zwaar communautair getint leerboekje, beide in het Nederlands.
Geschiedenis Geschiedenis Klimaat en oorlog Een boek lezen van Geoffrey Parker is steeds een uitdagende, maar bijzonder verrijkende ervaring. Dat is bij de nieuwste publicatie van de gerenommeerde Britse historicus niet anders. In de ingekorte versie van het oorspronkelijk Global Crisis uit 2013, nog steeds een vuistdik boek, legt Parker de link tussen de zogenoemde Kleine Ijstijd en de gewelddadige 17de eeuw. Op die manier schreef hij een nieuw standaardwerk over een historisch thema dat vandaag bijzonder actueel is: de impact van de klimaatverandering.
Geschiedenis Geschiedenis Opmars naar de Wolga In april 1942 geeft Hitler opdracht tot ‘Fall Blau’, een operatie die het Rode Leger de genadeslag moet geven.
Geschiedenis Geschiedenis In de straten van Stalingrad De stad móet in Russische handen blijven, zo beveelt Stalin. Generaal Tsjoejkov geeft rigoureus uitvoering aan dat bevel. Zijn motto luidt ‘bloed is tijd’. Een nietsontziende strijd van huis tot huis ontbrandt.
Geschiedenis Geschiedenis Blijven om te sterven De inwoners van Stalingrad hebben niet alleen te lijden van de Duitsers. Hun eigen regering gebruikt hen als kanonnenvoer. De evacuatie begint veel te laat.
Geschiedenis Geschiedenis Rusland slaat terug Voor Stalin en Hitler gaat het in de strijd om Stalingrad om alles of niets. De Russen hopen met een ongekende samenballing van krachten het duel der dictators te beslechten.
Geschiedenis Geschiedenis Mijmeringen over de Krul Waarom hebben zo veel mensen een zekere affectie met de krul? Waarom vinden wij een biggetje met een zwiepend krulstaartje aandoenlijk, waarom zetten veel wiskundedocenten een krul bij een juist opgeloste som, waarom wekken jongetjes en meisjes met een krullenkop vertedering op?
Geschiedenis Geschiedenis De laatste koning van Amerika Koning George III is de derde langst tronende Britse monarch na koningin Victoria (1837-1901) en koningin Elisabeth II (1952-2022). Toch is zijn status een pak kleiner dan die van beide dames. Nochtans diende hij als vorst tussen 1760 en 1820 het hoofd te bieden aan verschillende belangrijke gebeurtenissen in Engeland en in de wereld.
Geschiedenis Geschiedenis Huur eens een kerk af Zinvolle invulling Verenigingen en inwoners van het Vlaams-Brabantse Zemst kunnen sinds september één van de zes parochiekerken afhuren. Het is een zoveelste voorstel om het kerkelijke materiële erfgoed in Vlaanderen een zinvolle invulling te geven. Door de complexiteit van de dossiers en de vele betrokken instanties lijkt de herbestemming van kerkelijk erfgoed op de processie van Echternach. Drie stappen vooruit en twee achteruit dus.
Geschiedenis Geschiedenis De Medici van Amerika Net als de Rockefellers, Astors en Vanderbilts brachten de Guggenheims een enorm familiekapitaal bijeen. Van het succes dat ze als ondernemers en beleggers hadden, lieten ze gaandeweg de wereld meeprofiteren: ze werden filantropen en mecenassen.
Geschiedenis Geschiedenis De baron van alle kwaad Star en onvervaard, man op de Olympus. Eduard baron Speyart van Woerden, procureur-generaal in Den Bosch, speelde vóór en ná de Tweede Wereldoorlog een hoofdrol in conflicten met grote gevolgen. Tussendoor, in concentratiekamp Buchenwald, heerste een gewapende vrede.
Geschiedenis Geschiedenis Niet weg te branden De kaars December is bij uitstek de maand van de kaars. Kaarslicht staat voor huiselijkheid en warmte. Vroeger was de kaars vooral een praktisch middel om te verlichten. Maar dat is lang niet het hele verhaal.
Geschiedenis Geschiedenis Verzet in foto’s De tentoonstelling Recaptioning Congo belicht de eeuwige twist tussen waarheid en leugen.
Geschiedenis Geschiedenis Honderd keer de liefde Nu de samenwerking tussen de Hermitages van Amsterdam en Sint Petersburg is beëindigd, is het tijd voor een nieuwe koers. Love Stories is samengesteld in samenwerking met de Londense National Portrait Gallery.
Geschiedenis Geschiedenis Dageraad van de astronomie Hoon was zijn deel toen bleek dat de door de Amerikaanse miljardair Steve Green verworven zestien nog onbekende fragmenten van de Dode Zee-rollen recente vervalsingen waren. Deze waren korte tijd dé blikvanger in het in 2017 geopende Museum of the Bible.
Geschiedenis Geschiedenis De opkomst van Rome Hoe kreeg een dorp uit de IJzertijd het voor elkaar om heel Italië onder controle te krijgen? Zijn het de kracht en het doorzettingsvermogen van de verstotenen die Romulus om zich verzamelde? Slimme politiek? Het succes van de wolvenzonen heeft ook trekken van een selffulfilling prophecy.
Geschiedenis Geschiedenis De stem van de redelijkheid Het vergt grote moed, maar hier en daar proberen juristen en theologen het vuur van de brandstapel uit te trappen.
Geschiedenis Geschiedenis 350 jaren van angst Heksenwaan komt overal ter wereld in verrassend gelijke vorm voor. Toch is Europa een geval apart: alleen hier leidde dit ontmenselijkende denken 350 jaar lang, van ca. 1430 tot 1780, tot legale en systematische vervolging.
Geschiedenis Geschiedenis Blinde bioloog op Ambon Georg Rumphius 'Het is voor ons als het ontdekken van een nieuwe Rembrandt', zo typeert Museum Boerhaave in Leiden enkele teruggevonden bladen met vier gedroogde plantjes van Georg Rumphius (1627-1701). De losse vellen werden gevonden in een herbarium van Paul Hermann, VOC-arts in Ceylon.
Geschiedenis Geschiedenis Drama Meensel-Kiezegem Naast het kerkhof van het parochiekerkje van Meensel ligt een memoriaal voor de 65 slachtoffers van een dubbele razzia die in augustus 1944 het dorp trof. Een nieuw bezoekerscentrum houdt de herinnering levend. Op 30 juli 1944 werd de Meenselse collaborateur Gaston Merckx door verzetsmannen geliquideerd. Merckx' moeder eiste honderd gijzelaars. Het resultaat was dramatisch: …
Geschiedenis Geschiedenis Fatale verzinsels Complottheorieën, ook volkomen absurde, kunnen grote gevolgen hebben. Ze kunnen tot revoluties en zelfs massamoorden leiden. George Washington was er rotsvast van overtuigd dat de Britse regering de Amerikaanse kolonisten in de slavernij wilden dwingen, reden om een jaar later de Onafhankelijkheidsoorlog te beginnen. Recenter zijn de aantijgingen dat kindervaccinatie wordt afgedwongen door kwaadwillende gifmengers. …
Geschiedenis Geschiedenis Kroniek van verschrikkingen Ruim drie eeuwen vervolging, marteling en brandstapels in Europaen nog altijd kost 'hekserij' vele onschuldigen de kop.
Geschiedenis Geschiedenis Het duivelse veen de witte wieven van bourtange Het uitgestrekte Bourtangermoor in het noordoosten van Nederland werd in vroeger eeuwen zoveel mogelijk gemeden. Het was een duivelsland, waar heksen rondvlogen en witte wieven boven het moeras zweefden. Deze duistere wereld is vastgelegd in talloze volksverhalen.
Geschiedenis Geschiedenis De humane kant van de Inquisitie In 1614 verbood de Spaanse Inquisitie alle heksenprocessen. Dat is de verdienste van een moedige priester: Alonso de Salazar y Frías.
Geschiedenis Geschiedenis Wegbereiders In een serie worden acht 'peetvaders van de mondialisering' behandeld, in deze tijdvakken:
Geschiedenis Geschiedenis Stoned aan de rookstoof Historici hebben lang hun hoofd gebroken of ze een verhaal van Herodotus over de Scythen af moesten doen als 'feit' of als 'fictie'. In boek IV, 75, beschrijft hij hoe leden van dit steppevolk, dat in de buurt van de Kaspische Zee rondtrok, in een tent de zaden van hennep op hete stenen legden. Direct …
