Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze Tesla-gebruiker kan een brandstofgenerator gebruiken voor noodgevallen Op sociale media circuleert een foto van een Tesla met een brandstofgenerator als aanhangsel. De foto is echt en toont een particulier geval in de Verenigde Staten. Experten hebben bedenkingen over het nut van deze ‘hybride’ Tesla: zo’n generator laadt traag, is niet ecologisch en kan niet laden tijdens het rijden.
Factcheck Factcheck Factcheck: Zwitserse affiche die oproept tot verklikken van medeburgers is niet echt maar gefotoshopt Op sociale media circuleert een poster die van de Zwitserse overheid zou zijn, waarin wordt opgeroepen om Zwitserse burgers te verklikken die hun huis boven de negentien graden verwarmen. De afbeelding is gemanipuleerd. Het Zwitserse federale departement voor Energie zegt dat de overheid nooit zulke posters heeft verspreid. Op 12 september verspreidt een Nederlandstalige Twitteraccount …
Factcheck Factcheck Factcheck: één ‘rondje’ van een windmolen kan een huishouden een dag doen draaien ‘Eén rondje van de wieken van een windmolen op zee levert evenveel stroom als een huishouden per dag nodig heeft’, zo schreef Vlaams Parlementslid Els Ampe (Open VLD) op Twitter. En het klopt, al is enige nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen vluchtelingenstroom van Turkije naar Duitsland in 2022 Online circuleert een video van wat een karavaan met Syrische vluchtelingen zou zijn die op dit moment vanuit Turkije op weg zou zijn naar Duitsland. Het gaat echter om oude beelden. De video werd gemaakt in oktober 2015 aan de Sloveens-Kroatische grens.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is niet de Queen die kinderen voert alsof het dieren zijn Op sociale media circuleert een video van de recent overleden Britse koningin Elizabeth II die kinderen zou voederen alsof het dieren zijn. Dat klopt niet. Het gaat over een video uit 1899 of 1900 waarin Franse vrouwen muntjes werpen naar kinderen in het huidige Vietnam. De Queen was toen nog niet geboren.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze runderen stierven niet na vaccinatie, maar door virusziekte nodulaire dermatose Op sociale media doet een video met kadavers van koeien de ronde. De dode dieren worden in verband gebracht met vaccinatie. Volgens journalisten die ter plaatste waren, zijn de runderen echter gestorven door een ziekte veroorzaakt door een virus.
Factcheck Factcheck Factcheck: roodharigen hebben een andere perceptie van pijn ‘Roodharigen hebben een lagere pijngrens’, zo lazen we in AD. Daar zijn wetenschappelijke aanwijzingen voor, al is het geen eenduidig verhaal.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het covid safe ticket is niet opnieuw verplicht vanaf 1 november Op Telegram circuleert een screenshot van de website van het Belgische restaurant Zuster Agnes. Daarop staat vermeld dat het vanaf 1 november verplicht zou zijn om een Covid Safe Ticket te tonen wanneer je een horecazaak binnengaat. Dat klopt niet. Het gaat om een screenshot van vorig jaar, toen het CST op 1 november 2021 werd ingevoerd. Dat bevestigen de restaurantuitbaters. Horeca Vlaanderen ontkent dat de herinvoering van het CST op tafel ligt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont niet hoe EU-politici uitbundig hun loon vieren Op Twitter circuleert een video waarin EU-politici uitbundig hun loon aan het vieren zouden zijn. Dat klopt niet. De beelden zijn gemaakt tijdens de laatste dag van het World Forum of Democracy 2021 en tonen EU-parlementsleden die dansen tijdens een concert van de Bosnische band Dubioza Kolektiv. Op sociale media wordt een video gedeeld van …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, vaccinscepticus Robert F. Kennedy won geen rechtszaak bij het Amerikaanse Hooggerechtshof Online circuleert de bewering dat de Amerikaanse vaccinscepticus Robert F. Kennedy een rechtszaak bij het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten heeft gewonnen tegen ‘alle farmaceutische lobbyisten’. Het Hof zou hebben geoordeeld dat de mRNA-vaccins tegen covid-19 onherstelbare schade veroorzaken. Dat klopt niet. Zo’n rechtszaak heeft nooit plaatsgevonden. Het gaat om een vals bericht, dat Kennedy …
Factcheck Factcheck Factcheck: onvoldoende eenduidigheid over de evolutie van de gemiddelde leeftijd van kankerpatiënten ‘De gemiddelde leeftijd van kankerpatiënten wordt almaar lager’, zo stelde Ann Van den Broeck in Het Laatste nieuws. Maar die stelling moet stevig genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een blikje Coca-Cola is niet echt Online circuleert een foto van een blikje Coca-Cola waarop de boodschap ‘Probeer minder wit te zijn’ te lezen valt. De foto is echter getrukeerd. Het frisdrankbedrijf dat Coca-Cola produceert, heeft nooit blikjes met dergelijke boodschap op de markt gebracht. Op 4 augustus wordt een foto van een blikje Coca-Cola gepost in de Telegramgroep ‘De Gulden …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen echte foto van societyfiguur Ghislaine Maxwell met de rechter die de huiszoeking bij Trump goedkeurde Op Telegram circuleert een foto waarop te zien is hoe societyfiguur Ghislaine Maxwell, de ex-vriendin van zedendelinquent en miljardair Jeffrey Epstein, schijnbaar de voeten masseert van de Amerikaanse rechter Bruce Reinhart. Dat is de man die de huiszoeking goedkeurde die begin augustus plaatsvond in het buitenverblijf van voormalig Amerikaans president Donald Trump. De afbeelding blijkt …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, je slaapplaats heeft geen invloed op je slaapkwaliteit Volgens een artikel in de Nederlandse krant De Telegraaf zou je slaapplaats in bed invloed hebben op je slaapkwaliteit. Dat is kletskoek, zeggen wetenschappers.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Henry Kissinger deze uitspraak deed Online circuleert een vermeende uitspraak van voormalig Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger over verplichte vaccinatie. De man zou de uitspraak gedaan hebben tijdens een toespraak voor de ‘Raad voor Eugenetica van de Wereldgezondheidsorganisatie’. Zo’n raad bestaat echter niet. Woordvoerders van Kissinger ontkennen ook formeel dat de man ooit zo’n uitspraak zou hebben gedaan. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto's bewijzen niet dat chemtrails echt bestaan Op Telegram circuleren foto’s van piloten die poseren met stoffen badges waarop boodschappen zoals #TeamChemtrail en ‘Spray and Pray’ te lezen vallen. Verschillende socialemediagebruikers zien de foto’s als bewijs dat ‘chemtrails’ echt bestaan. Dat klopt niet. De foto’s werden uit hun humoristische context getrokken. Wat sommigen ‘chemtrails’ noemen zijn in realiteit condensatiesporen van vliegtuigen. Op …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, alcohol versterkt de schadelijke effecten van zonlicht ‘Wanneer je alcohol drinkt, verbrand je sneller’, zo lazen we in Het Laatste Nieuws. En het klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 18 gram paddenstoelen per dag halveert de kans op kanker niet ‘Het eten van 18 gram paddenstoelen per dag is al voldoende om het kankerrisico met bijna de helft te verlagen’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar die conclusie is overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze dansvoorstelling vond niet plaats tijdens een NAVO-zitting Online circuleert een video van een experimentele dansvoorstelling die tijdens een bijeenkomst van de NAVO zou hebben plaatsgevonden. Dat klopt niet. Het gaat om een dansvoorstelling die plaatsvond tijdens de opening van het academiejaar 2017-2018 aan de Universiteit Gent. Op 27 juli tweet een man een korte video van een experimentele dansvoorstelling in een formele …
Factcheck Factcheck Factcheck: bepaalde geuren en kleuren kunnen wespen aantrekken, maar maken hen daarom nog niet agressief ‘Draag geen parfum of felle kleuren. Daar kunnen wespen agressief van worden’, zo lazen we in Metro. Maar er is nuancering nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze pantservoertuigen werden niet ingezet tegen het boerenprotest in Nederland Een virale video van pantservoertuigen op een autosnelweg wekte bij veel mensen het vermoeden dat die voertuigen werden ingezet tegen het boerenprotest in Nederland. Dat klopt niet. De pantservoertuigen namen deel aan een oefening en werden tot op heden niet gebruikt tegen protesterende boeren.
Nieuws Nieuws Factcheck: nee, fastfoodketen KFC maakt geen reclame die ‘kippetjes uit Oekraïne’ verwelkomt Op sociale media wordt een vermeende advertentie van restaurantketen KFC gedeeld waarin vrouwelijke vluchtelingen uit Oekraïne welkom worden geheten als ‘chicks’. Dat klopt niet. Het gaat om een internetgrap op basis van beeldmanipulatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïens meisje dat volkslied zingt werd niet verwond door Russische bommen Op de sites van Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg verscheen een video van een meisje dat het Oekraïense volkslied zingt terwijl ze een gips krijgt. Haar verwonding zou veroorzaakt zijn door een ‘Russisch bombardement’. Dat laatste klopt niet. Ze viel met de fiets.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, video toont geen schreeuwende politicus in het Europees Parlement Een video op Facebook en Telegram zou een schreeuwende politicus tonen tijdens een debat in het Europees Parlement over ‘energievoorbereidingen voor de winterperiode’. Dat klopt niet. We zien een filmprijsuitreiking in 2021 waarbij een acteur een lange schreeuw liet horen om zijn steun te betuigen aan de toenmalige burgerprotesten in Belarus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er ligt geen twintig jaar tussen deze twee Franse weerkaarten Online circuleert een collage van twee Franse weerkaarten: een uiterst recente en een die schijnbaar al van 2002 dateert. Beide kaarten tonen hoge temperaturen maar de kaart uit 2022 is veel donkerder ingekleurd. Volgens het bijschrift toont dat aan dat er twintig jaar geleden minder zwaar getild werd aan hoge temperaturen dan vandaag. Maar de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen tractortransport richting Nederlandse landbouwprotesten Online circuleert een foto van een vrachtschip vol met tractors. Nederlandse socialemediagebruikers claimen dat die tractors een ‘versterking’ vormen voor de huidige Nederlandse boerenprotesten. Dat klopt niet. De foto toont een vrachtvervoer van John Deere-tractoren en werd voor het eerst online gepost in augustus 2020. De afbeelding heeft niets te maken met de huidige landbouwprotesten …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen brand in Vaticaanstad, maar in Romeinse autosloperij Volgens video’s op sociale media zou er recent een grote brand hebben gewoed in Vaticaanstad. Dat klopt niet. De beelden tonen een brand in een autosloperij op een tiental kilometer van Vaticaanstad op 9 juli.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, foto toont Servische minister naast gendarme met Russische “Z” op de helm Een virale foto zou de minister van Binnenlandse Zaken van Servië tonen naast iemand met een helm waarop het Z-teken van de Russische troepen staat. Dat klopt. De helmdrager blijkt een Servische gendarme. Het gaat om een echte foto genomen op 2 juli vlak bij de Servisch-Hongaarse grens.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Oekraïners in Wenen betrokken bij agressie tegen taxichauffeurs Een video van een gewelddadig incident in de straten van Wenen, waarbij inzittenden van een Oekraïense auto betrokken waren, wordt veelvuldig gedeeld op sociale media. Knack onderzocht de beelden, de context en de manier waarop ze werden verspreid.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen Russische generaal-majoor Eind vorige maand brachten verschillende Britse tabloids het verhaal van de Russische generaal-majoor Pavel. De man zou door Poetin uit zijn pensioen zijn teruggeroepen om te vechten in Oekraïne. De stukken werden steevast geïllustreerd met een foto van een zwaarlijvige Russische militair. Maar de man op de foto is niet generaal-majoor Pavel, blijkt uit onderzoek …
Factcheck Factcheck Factcheck: protest in Karakalpakstan bloedig onderdrukt, maar virale video kan rode kleurstof tonen In de Oezbeekse regio Karakalpakstan vonden de afgelopen dagen massaprotesten plaats, gericht tegen een grondwetswijziging die de regio haar autonomie zou ontnemen. In een virale video van dat protest kleurt een straat rood. Veel socialemediagebruikers geloven dat het gaat om bloed. Hoewel de protesten met harde hand werden onderdrukt, is daar geen bewijs voor. Het …
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt niet dat alle plantaardige oliën naast olijfolie slecht zijn voor het metabolisme ‘Gebruik alleen olijfolie. Andere plantaardige oliën zijn een ware ramp voor je metabolisme’, zo beweerde gezondheidscoach Anntje Peeters in Het Laatste Nieuws. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto werd niet genomen op een Madrileens anti-NAVO-protest Online circuleert een foto van wat een recent anti-NAVO-protest zou zijn. Dat klopt niet. De foto werd genomen op 23 maart 2022, tijdens een Madrileense manifestatie tegen de stijgende energieprijzen. Op Twitter en Facebook circuleert een foto die genomen zou zijn tijdens een anti-NAVO-protest in Madrid, afgelopen zondag 26 juni (hier en hier gearchiveerd). Wat …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, collage toont niet dezelfde sporthal voor en na raketinslag Op sociale media circuleert een collage die een zwembad in Oekraïne zou laten zien voor en na een raketinslag. Dat klopt niet helemaal. De foto van na de raketinslag toont een aanpalende polyvalente sporthal. De schade in het zwembad was beperkter.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van een boerenprotest toont een filmscène Online circuleert een foto die op een Nederlands boerenprotest genomen zou zijn. Dat klopt niet. De foto is een screenshot uit de Nederlandse film ‘Leve Boerenliefde’. Op 27 juni post een Nederlandse vrouw een foto die op een Nederlands boerenprotest zou genomen zijn (hier gearchiveerd). Op de foto zien we hoe enkele mannen in maatpak …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze fotocollage bewijst niet dat de Russische president Vladimir Poetin een figurant inhuurde tijdens een ziekenhuisbezoek Online circuleert een fotocollage die zou moeten bewijzen dat de Russische president Vladimir Poetin een figurant inzette tijdens een recent ziekenhuisbezoek. De man zou eerder ook al te zien geweest zijn als arbeider tijdens een fabrieksbezoek van Poetin. Dat klopt niet. Het gaat om twee verschillende mannen. Op 26 mei tweet een Oekraïense man twee …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen wasmachine in een Russische helikopter Online circuleert een foto van een neergestorte Russische helikopter. Volgens socialemediagebruikers zou er op de foto een wasmachine te zien zijn, die Russische soldaten hebben gestolen. Dat klopt niet. Het gaat om een koelingsonderdeel van de helikopter. Online circuleert een foto van wat een neergestorte helikopter zou zijn (hier gearchiveerd). Socialemediagebruikers denken dat er op …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, iemands handschrift vertelt niets over diens persoonlijkheid Die stelling lazen we onlangs in een interview met grafoloog Marie-Thérèse Christians in Het Nieuwsblad. Maar klopt dat wel?
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, video toont geweld met dildo tegen ‘etnische Indiërs’ in Kiev uit 2021 Een video van een aanval op ‘etnische Indiërs met een dildo in Kiev’ wordt gretig gedeeld in India. Het bijschrift bij de video klopt ongeveer: het gaat inderdaad om een extreemrechtse amokmaker die geweld pleegt in de Oekraïense hoofdstad Kiev in oktober 2021. De slachtoffers zijn Roma. ‘Etnische Indiërs’ is dus een wat vreemde omschrijving. Maar het Romavolk is historisch wel afkomstig uit Noord-India.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze monoloog over 5G en corona komt niet van een ex-ceo van telecombedrijf Vodafone Een monoloog van een ‘ex-ceo van Vodafone’ over de vermeende link tussen 5G en het coronavirus duikt opnieuw op. De man in kwestie is echter geen ex-ceo van het telecombedrijf. Hij is een priester uit Luton die korte tijd een lage verkoopfunctie had bij het bedrijf. Zijn uitspraken missen bovendien wetenschappelijke fundering.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een festivalweide vol afval werd niet genomen na een speech van milieuactiviste Greta Thunberg Online circuleert een foto van het terrein van het Britse festival Glastonbury, dat vol ligt met afval. De foto zou genomen zijn vlak na de speech van milieuactiviste Greta Thunberg. Dat klopt niet. Het gaat om een foto die in 2015 werd genomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Zwitserland trekt zich niet terug uit de Wereldgezondheidsorganisatie Op Twitter stelt een ondernemer dat ‘steeds meer en meer landen zich terugtrekken uit de WHO, nu ook Zwitserland’. Dat klopt niet. We vinden geen indicatie dat Zwitserland of andere landen zich terugtrekken uit de Wereldgezondheidsorganisatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen bewerkte foto van een ‘5G-zuil’ of ‘UFO-landingsbaan’ Op Twitter wordt gespeculeerd over een opvallend object in het straatbeeld in het Nederlandse Vianen. Het blijkt om een aanplakzuil te gaan. De geruchten dat het zou gaan om een ‘5G-zuil’ of een ‘stikstofmeetinstrument’ kloppen niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat een Vlaamse leerling 5000 toetsen aflegt ‘Een leerling in Vlaanderen legt gemiddeld 5000 toetsen af tijdens zijn schoolloopbaan’, zo tweette Vlaams Parlementslid Kim De Witte (PVDA). Maar daar is geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze munitie komt niet uit Nederland Een foto van een raket met daarop de boodschap ‘Wraak voor MH-17’ circuleert online. Sociale mediagebruikers geloven dat de boodschap door een Nederlander op het projectiel werd geschreven en zo werd geleverd aan Oekraïne. Dat klopt niet. Het gaat om een echte foto, maar de munitie op de foto is niet afkomstig uit Nederland. Ze …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze virale strandvideo toont geen Oekraïense aanval op gebied bezet door Russen 11,6 miljoen mensen hebben op TikTok een ontploffing gezien in de haven van de zuidoostelijke Oekraïense stad Berdjansk. Verschillende socialemediagebruikers denken dat het gaat om een aanval van Oekraïense verzetsstrijders. Dat klopt niet. Alles wijst erop dat de ontploffing een ontmijningsoperatie van het Russische leger was, dat sinds 27 februari de stad in handen heeft. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit artikel is nooit op de Amerikaanse nieuwssite Vox verschenen Online circuleert een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse nieuwswebsite Vox, met de titel ‘Beste witte vrouwen, witte baby’s zijn witte suprematie’. Maar het screenshot is vervalst. Dergelijk artikel is nooit op Vox verschenen. Op 8 juni tweet een man een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, aspartaam is niet ‘onweerlegbaar’ een toxische stof ‘Aspartaam is onweerlegbaar een toxische stof’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar dat klopt niet, op enkele uitzonderingen na.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zit geen foetusweefsel in smaakversterkers Verschillende berichten op sociale media stellen dat cellen van geaborteerde foetussen als smaakversterkers in voedingsproducten worden gebruikt. Dat klopt niet. Een Amerikaans bedrijf dat smaakversterkers produceerde, testte zijn producten op een cellijn die zijn oorsprong vindt in de niercellen van een foetus die in de jaren zeventig in Nederland werd geaborteerd. Maar in zo’n cellijn is geen foetusweefsel meer te vinden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ‘Slapen zonder tut bevordert nachtrust? Niet bewezen’ ‘Slapen zonder tut bevordert nachtrust’, zo beweerde Valerie Taeldeman (CD&V) in De Krant van West-Vlaanderen. Maar er is geen bewijs voor.
