Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen half miljoen vluchtelingen die op weg zijn van Libië naar Italië Vlaams Parlementslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) postte onlangs een video waarin een groep van een half miljoen vluchtelingen te zien zou zijn die zich een weg banen van Libië naar Europa. Dat klopt niet. Het gaat om een groep vluchtelingen die vanuit Libië teruggestuurd werden naar Egypte, omdat ze Libië illegaal waren binnengekomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video werd niet gemaakt tijdens de huidige rellen in Frankrijk Online circuleert een video waarin auto’s uit een appartementsgebouw vallen. Volgens socialemediagebruikers zou de video tijdens de recente rellen in Frankrijk gemaakt zijn. Dat klopt niet. De video werd in 2016 in de Amerikaanse stad Cleveland gemaakt en toont de opnames van de film Fast & Furious 8.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gouden parels die uit schelpdier worden gehaald zijn niet echt Online circuleert een video waarin een vrouw een grote schelp opent en er een heleboel gouden parels uithaalt. De video werd meer dan 33,1 miljoen keer bekeken. Video’s waarin schelpdieren worden geopend om parels te oogsten, zijn erg populair op internet. Maar de parels zijn niet echt, zeggen experts.
Factcheck Factcheck Factcheck: zittend of staand plassen maakt amper verschil ‘Makkelijk is (staand plassen) zeker, maar het is veel gezonder om even te gaan zitten’, zo lazen we in De Telegraaf. Volgens experts heeft staand plassen geen impact op de gezondheid, tenzij bij bepaalde aandoeningen. We beoordelen de stelling dus als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen leger dat vanuit Libië Europa wil binnenvallen Online circuleert een compilatievideo waarin volgens socialemediagebruikers een ‘leger van 500.000 man’ te zien is. De groep zou vanuit Libië Italië willen binnenvallen. Dat klopt niet. Het gaat om video’s waarin vluchtelingen te zien zijn die de Egyptisch-Libische grens waren overgestoken en in Libië door de Libische autoriteiten werden tegengehouden. Ze werden naar Egypte teruggestuurd. …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat apart slapen relatie bevordert ‘Apart slapen is goed voor je relatie’, zo lazen we in Metro. Volgens experts is er weinig onderzoek en heeft apart slapen voor- en nadelen. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, zonnepanelen vallen niet uit door hitte Een artikel op de website Dissident One claimt dat het Verenigd Koninkrijk recent zijn kolencentrales moest herstarten omdat de zonnepanelen het lieten afweten door de hitte. Dat klopt niet. Zonnepanelen kunnen niet uitvallen door de warmte, zeggen experts. De kolencentrales werden herstart omdat andere energiebronnen zoals gas, wind en zon tijdelijk niet genoeg energie opleverden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Italië heeft Pride-maand niet ingewisseld voor een maand voor het traditionele gezin Op sociale media circuleert de stelling dat de Italiaanse regering onder leiding van eerste minister Giorgia Meloni de Pride-maand zou hebben ingeruild voor een maand waarin het traditionele gezin gevierd zou worden. Dat klopt niet. De regering heeft de Pride-maand niet afgeschaft, noch heeft ze een maand ter ere van het traditionele gezin ingevoerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze koeien stierven niet door coronavaccins Op Twitter en Facebook circuleert een video van dode koeien die gestorven zouden zijn door toediening van een coronavaccin. Dat klopt niet. De video uit Noord-Italië toont dieren die stierven door een giftige plant, zo blijkt uit wetenschappelijke analyse.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gigantische meubels werden niet geplaatst om een geweigerde vergunning te omzeilen Online circuleert een foto van enkele paarden die onder enkele gigantische houten meubels voor de zon lijken te schuilen. De eigenaars van de dieren zouden de meubels in de paardenweide hebben geplaatst omdat ze geen vergunning voor de bouw van een beschutting zouden hebben gekregen. Dat klopt niet. De Duitse eigenaars hebben nooit een vergunning aangevraagd omdat ze daar niet toe verplicht waren. De aanvraag werd dus ook nooit geweigerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: er zijn indicaties dat schaaldieren pijn kunnen voelen ‘Kreeften en krabben kunnen pijn voelen’, zo lazen we in een GAIA-publicatie. Volgens onderzoek en experts zijn er inderdaad indicaties dat schaaldieren mogelijk pijn ervaren. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, helikopter die Canadees bos in brand steekt is geen bewijs van ‘klimaathysterie’ Volgens een virale video op TikTok zou een helikopter brand stichten in Canada. Dat klopt, maar dat de brandweer het als methode toepast om een grotere bosbrand beter te kunnen controleren, werd buiten beschouwing gelaten. Op 7 juni deelt een Nederlandstalige Twittergebruiker een video van een andere account met als bijschrift #klimaathysterie (hier gearchiveerd). Op …
Factcheck Factcheck Factcheck: niet zeker of Q10-suppletie tot betere sportprestaties leidt ‘Q10-suppletie verbetert sportprestaties’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Volgens experts biedt onderzoek geen eenduidig antwoord, er kan zelfs een omgekeerd effect zijn. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Angolezen die zonnepanelen kapotslaan Op sociale media circuleert een video waarin een groep Angolezen zonnepanelen zou kapotslaan omdat ze ‘zich de klimaatwaanzin niet laten opdringen’. Dat klopt niet, de video is uit zijn originele context getrokken. De video werd in 2018 gemaakt en toont een groep Indiase arbeiders die geen verloning kreeg voor de bouw van een zonnenpanelenpark.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, school in Florida verbood geen boek van Amanda Gorman Volgens verschillende Vlaamse media zou een school in Florida een boek van dichteres Amanda Gorman, beroemd van de inauguratie van Joe Biden, hebben verboden. Dat klopt niet. De school ontving een klacht over het boek, maar reageerde daarop met de weigering om het te verbieden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, buikslapen kan nek- en rugpijn veroorzaken * Wie zei het? De Telegraaf * Is het waar? Volgens experts kan buikslapen leiden tot nek- en rugpijn, al heeft dat eerder te maken met de gewrichten, ligamenten en zenuwen dan de spieren. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, stress kan leiden tot gewichtstoename ‘Uit onderzoek blijkt dat vrouwen minder vet verbranden wanneer ze gestrest zijn’, zo lazen we in Goed Gevoel. Volgens experts kan stress inderdaad tot gewichtstoename leiden, maar nuance is nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, audio bij video van groep Genkse scholieren die Allahoe Akbar roepen is echt Online circuleert een video van een recent incident dat plaatsvond op het Genkse Atlascollege. Tijdens een LGBTQI+-actie jouwde een groep van zo’n honderdtal leerlingen de medewerkers van de actie uit en riepen enkele scholieren de Arabische kreet ‘Allahoe Akbar’ (‘God is de grootste’). Sommige socialemediagebruikers menen dat de audio gemanipuleerd was, maar dat klopt niet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, retinol zal je haar niet helpen groeien ‘Retinol kan helpen met de groei van het haar’, zo lazen we in Metro. Maar volgens experts klopt dit niet. We beoordelen de stelling als onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van Biden met kind werd gemanipuleerd Op sociale media circuleert een foto van de Amerikaanse president Joe Biden, die een klein jongetje lijkt te betasten. De foto werd gemanipuleerd. Op de originele foto zien we hoe Biden alleen naar een afbeelding op het T-shirt van het kind wijst.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, verkiezingsrally Erdogan in Istanboel telde geen 1,7 miljoen aanwezigen Zondag zijn er presidentsverkiezingen in Turkije. De AK-partij van zittend president Recep Tayyip Erdogan heeft op sociale media in België verspreid dat op een recente verkiezingsbijeenkomst in Istanboel 1,7 miljoen Turken aanwezig waren. Dat klopt niet. Het terrein waar de meeting werd gehouden, biedt volgens een aannemelijke schatting plaats aan maximaal 280.000 personen.
Factcheck Factcheck Factcheck: in 1948 kon het aantal gletsjers nog niet worden gemeten Op de geboortedag van Al Gore zouden er 130.000 gletsjers geweest zijn op aarde, evenveel als vandaag. Dat klopt niet. In 1948 kon het aantal gletsjers niet gemeten worden. Anno 2023 wordt het aantal gletsjers geschat op meer dan 300.000. Al verliezen ze aan ijsmassa door de klimaatopwarming.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is niet Donald Trump met een pruik op de kroning van Charles III Op Twitter circuleert een screenshot van een artikel van de Britse tabloid The Mirror over de kroning van de Britse koning Charles III. Op de foto is een man te zien met lang grijs haar en een snor. De man lijkt een medaille te dragen met de letter Q, wat sommige socialemediagebruikers doet besluiten dat de man voormalig Amerikaans president Donald J. Trump in vermomming is. Maar dat klopt niet. Het screenshot en de foto zijn vervalst.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen Oekraïens kind op zoek naar zijn moeder Op sociale media circuleert een foto van een jongetje uit de Oekraïense separatistische regio Donetsk. Volgens socialemediagebruikers is het jongetje op zoek naar zijn dode moeder. Dat klopt niet. De foto is een beeld uit een Russische muziekvideo, die in 2015 werd opgenomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het WEF wil geen waterrantsoeneringen opleggen Op sociale media circuleert een screenshot waarin te lezen is dat het internationale overlegorgaan World Economic Forum stelt dat water geen basisrecht is en aandringt op waterrantsoeneringen. Dat klopt niet. De stelling is uit de lucht gegrepen, en is afkomstig van een Amerikaanse fakenewssite.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze meisjespop met plassertje werd niet echt verkocht Op sociale media circuleert de foto van een meisjespop met plassertje. Deze pop werd niet in die vorm verkocht, zo blijkt uit analyse van verschillende webshops. De foto of de pop werd mogelijk bewerkt om de meisjespop een plassertje te geven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen Indiase 5G-mast die in brand werd gestoken Op Telegram en Twitter wordt een video gedeeld waarin een brandende 5G-mast in India te zien zou zijn. De mast zou met opzet in brand gestoken zijn. Dat klopt niet. Het gaat om een gewone gsm-mast die vuur heeft gevat. De video dateert van 2018.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat Limburg slechts 1 procent van de NMBS-investering kreeg, is onderschatting ‘Maar 1 procent van alle investeringen (bij de NMBS) is de voorbije decennia naar Limburg gegaan’, zei Gaby Colebunders (PVDA) in de Kamer. Volgens experts een onderschatting, maar concrete cijfers zijn niet beschikbaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: angstige mensen worden niet sneller gebeten door muggen ‘Mensen die angstig zijn en zich onzeker voelen, zullen sneller gestoken worden’, zo stelde holistisch huisarts Jutta Borms in Goed Gevoel. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen protest van ‘miljoenen mensen’ in Parijs maar een massafeest in Valencia Op Facebook en Twitter circuleert een foto die een protesterende mensenmassa in Parijs zou voorstellen. Dat klopt niet. We zien een feestende massa in Valencia op Las Fallas, een traditioneel feest ter ere van Sint-Jozef.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het archief van het Spaanse ministerie van Volksgezondheid brandde niet af Online circuleren berichten dat het archief van het Spaanse ministerie van Volksgezondheid afgebrand zou zijn. Veel socialemediagebruikers vinden dat merkwaardig of ‘toevallig’ omdat er volgens hen momenteel een onderzoek zou lopen naar het Spaanse coronabeleid. Maar het archief brandde niet af, het gaat over een ander gebouw. Voor de stelling dat er een onderzoek gaande zou zijn naar het Spaanse coronabeleid, vinden we geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: een kiwi helpt niet tegen slaapproblemen ‘Moeite om in slaap te komen? Eet een kiwi’, zo lazen we in De Telegraaf. Maar volgens experts is het verband minimaal en eet je voor het slapengaan best zo weinig mogelijk.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video van een windturbine die in tweeën kraakt door een storm is niet echt Socialemediagebruikers delen een video van een windturbine die verwoest wordt door een storm. Ze vrezen dat de Noordzee in de toekomst vol brokstukken van turbines zal komen te liggen. Maar de video is niet echt. Het gaat om een computeranimatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze voor doodslag gearresteerde man is niet de broer van George Floyd Online circuleert een foto van Dejywan Floyd, een Amerikaan die een vrouw doodschoot omdat die zijn auto bijna had aangereden. Volgens socialemediagebruikers zou Dejywan Floyd de broer zijn van George Floyd. Maar dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het WEF legt geen voedselbeperking op Volgens een artikel op Frontnieuws zou het Wereld Economisch Forum ‘regeringen bevelen te beginnen met voedselbeperking om klimaatverandering te bestrijden’. Dat klopt niet. Het WEF werkt samen met een organisatie die steden verbindt die strijden tegen de klimaatverandering, maar van bindende maatregelen is geen sprake.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen enscenering van de oorlog in Oekraïne maar een opname van een Letse kortfilm Online circuleert een video waarin de filmopname van een oorlogsscène te zien is. Volgens socialemediagebruikers zou de video bewijzen dat de Russische inval in Oekraïne in scène is gezet. Dat klopt niet. De video toont de filmopnames van de kortfilm ‘Nadija’, die door de Oekraïense cineast Artem Kocharyan wordt geregisseerd. De opnames vonden plaats in Letland.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen ontploffing van een elektrische auto Op sociale media circuleert een video van wat een ontploffing van een elektrische wagen zou zijn. Dat klopt niet. De auto die in de video ontploft, reed op gas. Opgelet: deze factcheck bevat gruwelijke beelden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen ontploffing van een Tesla Online circuleert een video van verschillende ontploffingen op een autosnelweg. Volgens socialemediagebruikers zouden we de explosie van een elektrische auto van het merk Tesla zien. Dat klopt niet. Het gaat om een voertuig dat 119 gasflessen vervoerde. Die flessen kwamen tot ontploffing na een aanrijding met een passagiersbus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video van achtergelaten afval werd niet in België opgenomen Online circuleert een video waarin rondslingerend afval te zien is, dat door migranten na een voedselbedeling achtergelaten zou zijn. Volgens de socialemediagebruiker die de video postte zouden de beelden in België gemaakt zijn. Dat klopt niet. De video werd drie jaar geleden gemaakt, in de Parijse wijk Porte d’Aubervilliers.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen jeugdfoto van Angela Merkel, Theresa May en Dalia Grybauskaitė Online circuleert een oude jeugdfoto van voormalig Duits bondskanselier Angela Merkel. De meisjes naast haar op de foto zouden de voormalige Britse premier Theresa May en de voormalige Litouwse president Dalia Grybauskaitė zijn. Dat klopt niet. Het gaat om een oude jeugdfoto van Merkel met twee onbekende vriendinnetjes.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Mieke Vogels kreeg geen uittredingsvergoeding van 432.000 euro Op sociale en reguliere media circuleert het bericht dat ex-Vlaams Parlementslid Mieke Vogels (Groen) een uittredingsvergoeding van 432.000 euro kreeg. Dat klopt niet. Een fout van een journalist in 2014 ligt aan de basis van het hardnekkige gerucht. Het juiste bedrag zou 75.000 euro bedragen, maar we kregen voorlopig geen inzage in de exacte cijfers van het Vlaams Parlement.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, strijd tegen fiscale fraude kan 8 tot 12 miljard euro per jaar opleveren * Wie zei het? Jeremie Vaneeckhout (Groen)* Is het waar? Betrouwbare studies bevestigen dat de strijd tegen fiscale fraude 8 tot 12 miljard euro extra per jaar kan opleveren, al gaat het slechts om theoretische schattingen. We beoordelen de uitspraak van Vaneeckhout daarom als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video bewijst niet dat Joe Biden een masker draagt Een Twittervideo waarop we de Amerikaanse president Joe Biden op de rug zien werd 2,3 miljoen keer bekeken. Het beeld zou bewijzen dat de president een masker draagt. Dat klopt niet. We zien huidplooien in zijn nek die door het zeer contrastrijke beeld feller lijken.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat het kruid fenegriek het libido verhoogt ‘Fenegriek verhoogt het libido’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar er is onvoldoende wetenschappelijke evidentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deeltijds werk kan bijdragen tot de productiviteit ‘Deeltijds werk is productiever’, zo lazen we in Plus Magazine. Het klopt deels, al is er nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, door zeespiegelstijging bedreigde Malediven bouwde vier luchthavens Op Twitter circuleren berichten over de eilandengroep Malediven. Hoewel de Maldivische regering in 2009 nog onder water vergaderde als alarmkreet tegen de opwarming van de aarde, zou het land recenter vier nieuwe luchthavens hebben gebouwd. Die info klopt, maar doet sommigen twijfelen aan de opwarming van de aarde en de stijging van de zeespiegel.
Factcheck Factcheck Factcheck: tabak is dubbel zo ongezond als alcohol In het duidingsprogramma De Afspraak zei arts Marleen Finoulst onlangs dat roken ‘honderden keren’ ongezonder is dan alcohol drinken. Dat cijfer is niet hard te maken. Wanneer al het alcoholgebruik in rekening wordt gebracht is het eerder dubbel zo ongezond.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, ontwennen van gsm kan leiden tot lichamelijke stress ‘Studies tonen aan dat iemand wiens gsm wordt afgenomen soortgelijke ontwenningsverschijnselen krijgt als iemand die afkickt van drugs’, zo lazen we in Goed Gevoel. Het klopt deels, al is er nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, een theelepel honing helpt niet tegen een kater ‘Theelepel honing zeer doeltreffend tegen kater’, zo raadde een artikel op Kotplanet aan. Maar het is zwaar overdreven.
