Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen pop, maar een Palestijnse jongen die omkwam bij de Israëlische bombardementen in Gaza Volgens het officiële X-account van de staat Israël heeft Hamas een video gedeeld waarin we een pop zouden zien die zou moeten doorgaan voor een Palestijns kindslachtoffer van de Israëlische luchtaanvallen op Gaza. Er is echter voldoende bewijs dat in de bewuste video geen pop te zien is, maar wel het lichaam van een vierjarige Palestijnse jongen die omkwam bij een Israëlisch bombardement in Gaza op 12 oktober.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Israëlische vlag werd niet geprojecteerd op een evenementenhal in Las Vegas Online gaat een video viraal waarin de Israëlische vlag te zien is op een projectiescherm van de evenementenhal Las Vegas Sphere. Die vlag werd daar nooit geprojecteerd. Het filmpje is gemanipuleerd, zo blijkt uit reacties van de Las Vegas Sphere en de maker van de video.
Factcheck Factcheck Factcheck: dit zijn geen Palestijnse slachtoffers van het recente conflict tussen Israël en Hamas maar kinderen die omkwamen in Syrië in 2013 Op sociale media gaat een foto viraal van overleden kinderen die, volgens de bijschriften, slachtoffers zouden zijn van de Israëlische luchtaanvallen in Gaza. Dat klopt niet: de foto werd in 2013 in Syrië gemaakt, na een aanval met chemische wapens door het Syrische leger.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze baby is niet onlangs in Gaza gedood maar werd het slachtoffer van een Israëlische aanval in Libanon in 2006 Op het internet gaat een foto viraal van een overleden baby, met de claim erbij dat het zou gaan om een Palestijns kind dat onlangs in Gaza door het Israëlische leger is gedood. Dat klopt niet: het gaat om een foto van een baby die omkwam tijdens een luchtaanval door Israël in Beiroet in 2006.
Factcheck Factcheck Factcheck: video die meisje toont dat levend wordt verbrand heeft niets te maken met conflict tussen Israël en Hamas, maar werd in 2015 in Guatemala gemaakt In een gruwelijke video die de ronde doet op sociale media, zien we een jonge vrouw die in brand wordt gestoken. Volgens de bijschriften zou het gaan om een Israëlisch meisje dat door terreurgroep Hamas werd gegijzeld en daarna levend verbrand. Dat klopt niet: de video werd acht jaar geleden gemaakt tijdens een lynchpartij in Guatemala.
Factcheck Factcheck Factcheck: productie kattenvoer stoot meer CO2 uit dan Nieuw-Zeeland ‘Alleen al de productie van kattenvoer stoot meer CO2 uit dan Nieuw-Zeeland’, zo lazen we in Trouw. En dat blijkt inderdaad uit onderzoek. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit filmpje toont geen Joodse kinderen in Palestijnse kooien Op sociale media circuleert een video waarin Israëlische kinderen te zien zouden zijn die opgesloten zijn in Palestijnse kooien. Dat klopt niet. De video werd enkele dagen voor het uitbreken van het huidige conflict online gepost. Het gaat ook niet om Joodse kinderen, verduidelijkte de man die de video uploadde in een opvolgende video.
Factcheck Factcheck Factcheck: nergens bewijs dat Belgisch ontwikkelingsgeld voor Gaza bij Hamas terechtkomt Op sociale media wordt geopperd dat België Hamas steunt door zijn ontwikkelingshulp aan Palestina niet op te schorten. Dat klopt niet. Volgens een expert zijn de controles streng en er is geen bewijs dat Hamas kan delen in de buit. Hamas krijgt zijn financiering via andere kanalen.
Factcheck Factcheck Factcheck: video van 'verloren meisje' werd al vóór het recente conflict tussen Hamas en Israël gemaakt Op sociale media circuleert een video met een man en een klein meisje. Volgens socialemediagebruikers is de man in de video lid van de Palestijnse extremistische organisatie Hamas en werd het kind ontvoerd tijdens de terreuractie van Hamas op zaterdag 7 oktober. Dat klopt niet. De video verscheen op 8 augustus al op TikTok en dateert dus al van voor de Hamasaanval.
Factcheck Factcheck Factcheck: video toont pro-Palestijnse manifestatie in 2021, niet 2023 Op sociale media circuleert een video die een recente pro-Palestijnse massamanifestatie in Chicago zou tonen. Dat klopt niet. De manifestatie vond in mei 2021 plaats in de Amerikaanse stad, en toont een pro-Palestijnse manifestatie die georganiseerd werd na een heropleving van het conflict tussen Israël en Hamas.
Factcheck Factcheck Factcheck: baby’s mogen rijst eten, in beperkte mate ‘Rijst niet goed voor baby’s’, zo kopte ABC Gezondheid. Het klopt dat rijst hoge concentraties arseen kan bevatten. De Europese regelgeving is erg streng, dus ook baby’s mogen rijst eten, maar in beperkte mate. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: video over 'neppe' duiven maakt deel uit van satirische complottheorie Op sociale media gaat een video rond waarin een man beweert dat duiven niet echt zouden zijn. Het gaat om satire, maar dat heeft niet iedereen door. De bewering gaat terug op een satirische complottheorie uit 2017 die stelt dat 'vogels niet echt zijn', maar 'alle vogels vervangen zijn door drones'.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen anti-WEF-demonstratie in Warschau Online circuleren beelden van wat, volgens sommigen, een demonstratie tegen het Wereld Economisch Forum (WEF) in Warschau zou zijn. Dat klopt niet: het gaat om een massale betoging tegen de Poolse regering, in de aanloop naar de Poolse verkiezingen nu zondag. Met het WEF had de demonstratie niets te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Amerikaanse militaire vliegtuigen die naar Israël vertrekken Online circuleert een video van militaire vliegtuigen. Socialemediagebruikers denken dat het om Amerikaanse vliegtuigen vol met militair materieel gaat. De toestellen zouden intussen in Israël zijn aangekomen. Dat klopt niet. Het gaat om een oude video, die in 2019 op een Californische legerbasis werd gemaakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het huilende jongetje in deze video is niet Palestijns, maar Syrisch Online circuleert een video van wat een huilend jongetje uit Gaza zou zijn. Maar het gaat om een oude video uit 2014 die een Syrisch jongetje toont wiens zus net is omgekomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: video van Turks president Erdogan heeft valse ondertitels Vlaams Parlementslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) tweette een video waarin de Turkse president de Verenigde Staten waarschuwde om zich niet te bemoeien met het huidige conflict tussen Israël en Palestina. Maar de ondertiteling bij de video is gemanipuleerd. De video werd al in juli 2023 gemaakt, naar aanleiding van een bezoek van de Palestijnse president Mahmoud Abbas aan Turkije.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, eeuwenoude kerk in Gaza werd niet vernietigd door Israëlische bombardementen Online circuleert de bewering dat de op twee na oudste kerk ter wereld, de Sint-Porphyriuskerk in de Gazastrook, vernietigd zou zijn door Israëlische bombardementen. Dat klopt niet. De kerk ontkende het nieuws op haar Facebookpagina.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet officieel bevestigd dat Hamasleden 40 Israëlische baby's hebben onthoofd Op sociale media circuleren verschillende berichten die stellen dat leden van Hamas veertig baby’s zouden hebben onthoofd in de Israëlische nederzetting Kfar Aza. Israëlische militairen melden wel aan journalisten dat er baby’s onthoofd zouden zijn. Een officiële bevestiging daarvoor, of van het precieze aantal, is er nog niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Indiase econoom Amartya Sen is niet overleden Een Twitteraccount met de naam van econome Claudia Goldin kondigt aan dat de Indiase econoom Amartya Sen overleden is. Dat klopt niet. Het nieuws werd ontkend door de dochter van Sen. Het profiel werd aangemaakt door meesterhoaxer Tomasso Debenedetti.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, vrouwen hebben het sneller koud dan mannen ‘Onderzoek toonde aan dat vrouwen het, door een verschil in hormoonhuishouding, wel degelijk sneller koud hebben dan mannen’, zo lazen we in De Telegraaf. Dat klopt, al spelen nog meer factoren mee. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: Oekraïense postzegel met oud-SS'er is vervalst Op sociale media circuleert een afbeelding van een Oekraïense postzegel, met daarop de afbeelding van Yaroslavl Hunka, een oud-SS’er. Maar de afbeelding is vervalst.
Factcheck Factcheck Factcheck: Video die moet bewijzen dat maanlanding in scène is gezet, toont filmopname en oude NASA-video Op sociale media circuleert een video waaruit zou moeten blijken dat de maanlanding in scène is gezet. De compilatievideo toont echter de opnames van de film ‘First Man’, en een ruimtewandeling van 2 astronauten in 1972.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen valse maanlanding, het is een simulatie Online circuleert een video waarvan sommige socialemediagebruikers denken dat het een valse ruimtewandeling voorstelt die gepresenteerd werd als een echte ruimtewandeling. Dat klopt niet. De video is een enscenering van een ruimtewandeling uit 1966, uitgezonden door de Amerikaanse zender CBS. Maar in tegenstelling tot wat de socialemediagebruikers stellen, werd in de uitzending ook verduidelijkt dat het om een enscenering ging.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, foto toont Franse zendmast die in brand is gestoken, maar niet duidelijk of die diende voor 5G Online circuleert een foto van wat een vernielde 5G-zendmast in Frankrijk zou zijn. Socialemediagebruikers stellen dat de toren werd vernietigd door tegenstanders van 5G. Ons onderzoek wijst uit dat de zendmast op 2 november inderdaad in brand werd gestoken door relschoppers, maar of de zendmast diende voor 5G is niet duidelijk.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video waarin Joe Biden wordt uitgejouwd is gemanipuleerd Op sociale media circuleert een video waarin de Amerikaanse president tijdens een persconferentie wordt uitgejouwd. Maar het geluid van de video is gemanipuleerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: het is overdreven dat onze landbouw wereldwijd de meest duurzame zou zijn ‘Onze landbouw is de meest duurzame wereldwijd’, zo stelde Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) in Krant van West-Vlaanderen. Dat klopt deels, maar het is overdreven. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze autobestuurder werd niet beticht van kinder- en orgaanhandel Op sociale media circuleert een video waarin te zien is hoe Oezbeekse politieagenten 25 kinderen uit een kleine auto halen. Volgens socialemediagebruikers was het de bedoeling van de bestuurder om de kinderen seksueel te misbruiken en hun organen te verhandelen. Dat klopt niet. De vrouw die de auto bestuurde, was een lokale leerkracht die de kinderen van en naar school voerde.
Factcheck Factcheck Factcheck: bericht over rechtszaak Jamie Oliver tegen McDonald’s is oude hoax Online wordt het bericht gedeeld dat de Britse tv-kok Jamie Oliver een rechtszaak zou hebben aangespannen tegen fastfoodketen McDonald’s en die zou hebben gewonnen. Het blijkt te gaan om een onjuist bericht dat al jaren rondgaat en nu opnieuw circuleert.
Factcheck Factcheck Factcheck: video met boodschap ‘Glory to Urine’ is vervalst Op het internet circuleren beelden die een videoprojectie in New York zouden tonen waarin de woorden ‘Glory to Urine’ te zien zijn. Het gaat om een bewerkte video.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, aanrijding van twee politieauto's is geen protest tegen lage-emissiezone Op sociale media circuleert een video van een Britse man die met een militair voertuig twee politiewagens zou aanrijden, als protest tegen de ultralage-emissiezones. Dat klopt niet. De man reed enkele voertuigen aan na een hoogoplopende ruzie met zijn vriendin.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen niet de recente overstromingen in Libië, maar een tsunami in Indonesië Op sociale media wordt een video gedeeld die gemaakt zou zijn in Libië, waar recent zware overstromingen een ravage aanrichtten. Dat klopt niet: het gaat om beelden gemaakt tijdens een tsunami in Indonesië in 2018.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze videobeelden zijn niet in Libië gemaakt Op sociale media gaat een filmpje rond waarin de verwoestende storm te zien zou zijn die Libië onlangs trof. Maar de beelden zijn zeker niet allemaal in Libië gemaakt: het gaat om een compilatie van filmpjes waarin natuurrampen te zien zijn die eerder en elders gebeurden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, ‘kikkerlogo’ betekent niet dat een voedingsmiddel onkruidverdelger bevat Op sociale media wordt gewaarschuwd voor een logo met een kikker: het zou betekenen dat een voedingsmiddel de onkruidverdelger atrazine bevat. Dat klopt niet: het bewuste logo is dat van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat een voedingsmiddel op een duurzame manier is geproduceerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïense oud-minister van Defensie niet aan de Côte d’Azur gespot Online circuleert een foto van de ontslagen Oekraïense minister van Defensie Oleksij Rezkinov op een jacht. Sommige socialemediagebruikers zien er een bewijs in dat de oud-minister een luxueus leventje aan de Côte d’Azur leidt. Het gaat echter om een oude foto, die in het Turkse Istanbul is genomen en die in 2020 op Facebook werd geplaatst.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen verband tussen vloeken en intelligentie ‘Vloeken is een teken van intelligentie’, zo lazen we in Metro. Maar dit is een verkeerde interpretatie van wetenschappelijk onderzoek. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat vogels die op een lithiumveld landen binnen enkele minuten sterven Volgens een populair bericht op sociale media zouden vogels die landen op een lithiumveld, binnen enkele minuten sterven. Studies tonen aan dat de lithiumwinning een negatieve invloed heeft op het leefmilieu, maar voor de claim over vogels bestaat geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet alleen Belgen mogen gemeenteambtenaar zijn In een folder die de lokale afdeling van Vlaams Belang heeft verspreid in de gemeente Puurs-Sint-Amands wordt gesteld dat, volgens de Grondwet, alleen Belgen gemeenteambtenaar mogen zijn. Dat klopt niet. EU-onderdanen hebben altijd toegang tot betrekkingen in overheidsdienst. Voor niet-Belgen die van buiten de EU komen stelt de Grondwet dat de wetgever uitzonderingen kan vastleggen.
Factcheck Factcheck Factcheck: 'nee' zeggen is voor vrouwen soms moeilijker ‘Vrouwen hebben meer moeite met “nee” zeggen’, zo lazen we in Goed Gevoel. Daar zijn aanwijzingen voor, al is wel nuance nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ‘UFO-filmpje’ is geen gelekte militaire video, maar een 3D-simulatie Een video van een metalen buisvormige structuur die in de lucht zweeft, blijkt afkomstig van een TikTok-account dat 3D-simulaties post. Het toont geen gelekte militaire video van een UFO die boven Alaska zou zijn neergeschoten, zoals berichten op sociale media ons willen doen geloven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit ‘kikkerlogo’ betekent niet dat een voedingsmiddel mRNA bevat Op sociale media wordt gewaarschuwd voor een logo met een kikker: het zou betekenen dat een voedingsmiddel messenger-RNA (mRNA) bevat. Dat klopt niet: het bewuste logo is dat van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat een voedingsmiddel op een duurzame manier is geproduceerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat je bloeddrukverlagers beter ‘s avonds inneemt Een online artikel titelt dat het beter is om bloeddrukverlagende medicijnen ‘s avonds in te nemen. Het stuk baseert die conclusie op de resultaten van één onderzoek, waarvan de bevindingen door een recentere studie zijn weerlegd. Volgens cardiologen is er tot nu toe geen reden om aan te nemen dat het een verschil maakt op welk moment bloeddrukverlagers worden ingenomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: tussen de 10 en 100 plasticdeeltjes per liter flessenwater ‘Een liter water, verpakt in plastic flessen, bevat gemiddeld tussen de 2 en 44 plasticdeeltjes’, zo lazen we in De Telegraaf. Een onderschatting, zo blijkt uit recent onderzoek. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Gezondheid Gezondheid Factcheck: geen bewezen causaal verband tussen paracetamol en astma ‘Paracetamol verhoogt risico op astma’, zo kopte ABC Gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat er een associatie is tussen de twee, maar een causaal verband werd niet aangetoond. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Zweden heeft zich niet teruggetrokken uit de Europese Green Deal Op alternatieve media circuleert het bericht dat Zweden zich uit de Europese Green Deal heeft teruggetrokken. Dat klopt niet. De Zweedse regering veranderde recent haar energiebeleid maar van een terugtrekking uit de Green Deal is geen sprake. Dat bevestigen zowel de Europese Commissie als de Zweedse regering.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet alle bacteriën groeien beter op synthetische stoffen ‘Bacteriën groeien 2000 keer sneller in synthetisch textiel dan op katoen’, zo lazen we in Het Nieuwsblad. Maar uit onderzoek blijkt dat enkel bepaalde bacteriën, die storende geuren veroorzaken, beter groeien op synthetische stoffen. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck, ja, mensen die actiever zijn hebben een hogere pijngrens * Wie zei het? Metro* Is het waar? Volgens Noorse onderzoekers heeft fysieke activiteit invloed op je pijntolerantie. En dat klopt, zeggen experts. Beweging helpt bij het verdragen van pijn en kan pijn zelfs tegengaan. We beoordelen de stelling dan ook als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het helpt tegen vermoeidheid om je hoofd in de vriezer te stoppen * Wie zei het? De Telegraaf * Is het waar? Volgens experts klopt het dat je je wakkerder voelt als je jouw hoofd even in een diepvriezer stopt. Maar van een langdurig effect is geen sprake. We beoordelen de stelling daarom als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: grapje van Joe Biden over verkoop van staatsgeheimen wordt uit zijn context getrokken Op sociale media circuleert een videofragment waarin de Amerikaanse president Joe Biden lijkt te zeggen dat hij staatsgeheimen heeft verkocht. Dat klopt niet. De video werd geknipt. Biden maakte een grapje.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze beelden tonen een protest tegen vijfde ambtstermijn van Algerijnse president Online circuleert een video van een protest op de Place de la République in Parijs. Volgens socialemediagebruikers zou het gaan om een protest in navolging van de dood van de Franse jongen Nahel M., maar dat klopt niet. De video werd in 2019 gemaakt en toont een manifestatie tegen de presidentskandidatuur van de toenmalige Algerijnse president Abdelaziz Bouteflika.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, internet wordt niet afgesloten in bepaalde Franse wijken Online circuleert een persbericht dat van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken afkomstig zou zijn. Daarin valt te lezen dat in bepaalde Franse wijken de toegang tot internet zal beperkt worden. Dat klopt niet, het gaat om een vervalst document. Dat meldden het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken en de Franse nationale politie op sociale media.
