Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen groep Palestijnen die de Iraanse aanval op Israël vieren Online circuleert een video van een groep uitgelaten Palestijnen voor de Al-Aqsamoskee in Jeruzalem. Volgens socialemediagebruikers zouden de Palestijnen de Iraanse droneaanval op Israël vieren. Dat klopt niet. De video circuleert al sinds 6 april online.
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt dat de N-VA niet heeft gedesinvesteerd in sociale woningen In een interview met Humo zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever dat er van desinvesteringen in sociale woningen onder de N-VA geen sprake is. Uit de cijfers blijkt inderdaad dat Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) tijdens de voorbije legislatuur een groter bedrag heeft geïnvesteerd in sociale woningen dan zijn voorgangers Liesbeth Homans (N-VA) en Freya Van den Bossche (Vooruit), al is er bij de vergelijking van de cijfers geen rekening gehouden met de inflatie en de sterk gestegen bouwkosten.
Factcheck Factcheck Factcheck: knoflook kan helpen tegen slakken, maar is geen wondermiddel ‘Verjaag slakken met knoflook’, zo lazen we in The Mirror. In laboratoriumomstandigheden werkt knoflook inderdaad om slakken af te stoten en te doden, maar voor de tuin is het geen wondermiddel. We beoordelen de stelling als eerder waar.
factcheck Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto heeft niets te maken met de recente instorting van de brug in Baltimore Op sociale media gaat een foto viraal van een in water ondergedompelde auto. Het zou gaan om een voertuig dat in het water terechtkwam na de recente instorting van de Francis Scott Key Bridge in Baltimore. Dat klopt niet: op de foto zien we een auto die in een rivier drijft in Noord-Ierland.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video toont niet de ‘explosie’ van de ingestorte brug in Baltimore, maar wel de ontploffing van de brug die Rusland met de Krim verbindt in 2022 Op sociale media gaat een filmpje viraal waarin we de explosie van een brug zien. Volgens de bijschriften zou het gaan om de Francis Scott Key Bridge in Baltimore die op 26 maart is ingestort. Dat klopt niet: de video toont de ontploffing van de Krim-brug in oktober 2022.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de kapitein van het schip dat de brug in Baltimore deed instorten was geen Oekraïner Op sociale media wordt gezegd dat de kapitein van het containerschip dat op 26 maart een grote brug in het Amerikaanse Baltimore deed instorten, Oekraïens was. Dat klopt niet. Volgens het bedrijf dat het containerschip exploiteert, waren alle bemanningsleden uit India afkomstig. Bovendien werd het schip op het moment van het ongeval bestuurd door twee loodsen uit Baltimore.
Verkiezingen 2024: Knack en 6 andere nieuwsredacties houden allereerste Factcheck-marathon van de Lage Landen
Factcheck Factcheck Factcheck: veel infecties kunnen al besmettelijk zijn voor koorts optreedt ‘Het is vooral voordat er koorts optreedt dat er al besmettelijkheid is’, zo stelde Freya Saeys (Open VLD) in het Vlaams Parlement. Volgens experts zijn veel infecties inderdaad al besmettelijk voor je koorts krijgt, al is die besmettelijkheid doorgaans het grootst wanneer de symptomen zich voordoen. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de vrouw op deze foto met Adolf Hitler is niet de grootmoeder van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen Op sociale media gaat een foto viraal waarop Adolf Hiter een jonge vrouw de hand schudt. De vrouw zou volgens de bijschriften de grootmoeder zijn van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Dat klopt niet. De jonge vrouw op de foto heet Hildegard Zantop en is geen grootmoeder van Von der Leyen. Voor zover bekend is ze ook geen familie van de Commissievoorzitter.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto werd niet genomen in de Zweedse trein Online circuleert een foto waarin een vrouw met losse haren te zien is in een coupé vol gesluierde vrouwen. Volgens socialemediagebruikers is de foto genomen in Zweden. Dat klopt niet. De foto werd genomen in een Egyptische trein.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opname van een Pallywoodfilm Op sociale media circuleert een video die de opnames zou tonen van een zogenaamde Pallywoodfilm, een volledig in scène gezette Palestijnse propagandafilm die Israël in diskrediet moet brengen. Dat klopt niet. Het gaat om een opname van een reclamefilm voor een Palestijns telecombedrijf. De video werd opgenomen in Jordanië.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van Joelija Navalnaja in de armen van 'haar nieuwe vriend' is gemanipuleerd Online circuleert een foto van Joelija Navalnaja, de weduwe van de recent overleden Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Op de foto zou te zien zijn hoe Navalnaja haar nieuwe vriend omhelst. Dat klopt niet, de foto werd gemanipuleerd. De originele foto, die in 2013 werd genomen, toont Navalnaja in omhelzing met Navalny.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen schip dat door de Houthi's tot zinken werd gebracht Op sociale media circuleren beelden van een zinkend schip. Het voertuig zou volgens socialemediagebruikers tot zinken zijn gebracht door de Houthi’s, een Jemenitische rebellengroepering. Maar het zijn oude beelden van een Zuid-Koreaans schip dat in 2020 voor de Braziliaanse kust gecontroleerd tot zinken werd gebracht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Laziofans met hakenkruisvlag Online circuleert een video van wat een groep supporters van de Italiaanse voetbalploeg Lazio zou zijn. In de video is te zien hoe de groep zwaait met hakenkruisvlaggen. Maar dat klopt niet. Het gaat om een groep Amerikaanse neonazi’s die in februari een manifestatie organiseerden in de Amerikaanse stad Nashville, Tennessee.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze helikopter sproeit geen chemische middelen op een bevroren windturbine in Duitsland Op Facebook circuleert een foto waarop een helikopter te zien is die in Duitsland een windturbine zou besproeien met chemicaliën, om de wieken ijsvrij te maken. Dat klopt niet. Het gaat om een oude foto die is gemaakt in Zweden, tijdens een experiment waarbij een ontdooi-oplossing voor windturbines met een helikopter werd uitgetest. Daarbij werden echter geen chemicaliën gebruikt, enkel warm water. In Duitsland wordt deze methode niet toegepast. Daar wachten exploitanten van windturbines tot het ijs vanzelf is ontdooid.
factcheck Factcheck Factcheck Factcheck: nee, windturbines worden in Zweden niet ontdooid met een giftige chemische stof Op sociale media worden beelden gedeeld waarop te zien zou zijn hoe een windturbine in Zweden wordt ontdooid met behulp van het milieuonvriendelijke antivriesmiddel glycol. De beelden zijn inderdaad in Zweden gemaakt, tijdens een experiment waarbij een ontdooioplossing voor windturbines met een helikopter werd uitgetest. Daarbij werd echter alleen heet water gebruikt en geen enkele chemische stof.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, een vierde van de bij de VDAB ingeschreven werkzoekenden is na een jaar nog altijd werkloos Volgens Open VLD-voorzitter Tom Ongena is een vierde van de werkzoekenden die ingeschreven staan bij de arbeidsbemiddelingsdienst VDAB na een jaar nog altijd werkloos. Dat zei Ongena tijdens het Grote Voorzittersdebat, georganiseerd door Knack en Trends-Kanaal Z. De cijfers blijken te kloppen. Wel zijn ze al 5 jaar oud. In 2023 ging het om 42 procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de beelden van deze steekpartij werden niet in Barcelona gemaakt Online circuleert een video van een brutale steekpartij. Volgens socialemediagebruikers zou het gaan om een aanval door een migrant in Barcelona. Dat klopt niet. De beelden werden in februari 2023 in de Turkse stad Aydin gemaakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: magnesiumolie is geen wondermiddel tegen slaapproblemen Volgens experts kan het ontspannend zijn om ’s avonds je voeten te masseren, maar magnesiumolie is geen mirakeloplossing tegen slaapproblemen. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, neuspeuteren veroorzaakt geen alzheimer Op sociale media en op verschillende mediakanalen wordt de stelling gedeeld dat neuspeuteren de ziekte van Alzheimer kan veroorzaken. Daar is geen wetenschappelijk bewijs voor, zeggen experts. Alzheimer is een ziekte die vooral genetisch bepaald is.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Macron vlucht op deze foto niet van boze landbouwers Op sociale media circuleert een foto van de Franse president Emmanuel Macron die op de vlucht lijkt te slaan voor boze boeren. Dat klopt niet. De foto is echt, maar toont Macron die zich naar enkele mensen haast om hen te begroeten. Het beeld werd genomen tijdens een Franse landbouwbeurs vorig jaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: koelkast is niet de ideale plek om aardappelen te bewaren ‘Je bewaart aardappelen het best in de koelkast’, zo lazen we in The Mirror. Experts vinden de kelder een betere locatie. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze expliciete tekst wordt niet gebruikt in Nederlandse voorlichtingslessen Op sociale media circuleert een kindertekening met een seksueel expliciete tekst. Volgens socialemediagebruikers zou de afbeelding gebruikt worden als educatief materiaal tijdens de Week van de Lentekriebels in Nederland. Tijdens die week krijgen Nederlandse kinderen les over seksualiteit. Maar de tekst is niet afkomstig van de organisatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont niet de zinkende Rubymar Volgens de alternatieve nieuwssite FrontNieuws zouden Jemenitische Houthi’s het Britse bulkschip Rubymar in de Rode Zee hebben aangevallen. Het schip zou daarop gezonken zijn. Dat klopt, maar het schip zonk niet onmiddellijk. De video die Frontnieuws publiceerde als bewijs van het zinken van het schip zijn oude beelden van een ander zinkend schip.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, onder de regering-Michel werden acht gezinnen vastgehouden in een gesloten centrum voor illegalen Tijdens het Grote Voorzittersdebat van Knack en Trends-Kanaal Z op 27 februari stelde CD&V-voorzitter Sammy Mahdi dat de regering-Michel I (2014-2018) acht gezinnen met kinderen zou hebben vastgehouden in een gesloten centrum voor illegalen. Dat klopt, zo blijkt uit cijfers van de Dienst Vreemdelingenzaken.
Factcheck Factcheck Factcheck: cacao kan hersenveroudering tegengaan ‘Al met twee theelepels pure cacao per dag ga je veroudering in de hersenen tegen’, zo lazen we in Goed Gevoel. Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat dit kan kloppen, al is nuance nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het budget van De Lijn is tijdens de voorbije regeerperiode gestegen, maar volgens specialisten is het werkingsbudget de facto gekrompen Tijdens het Grote Voorzittersdebat van Knack en Trends-Kanaal Z stelde Open VLD-voorzitter Tom Ongena dat het budget van De Lijn tijdens deze regeerperiode is gestegen. In absolute cijfers klopt dat: het jaarbudget ging van 860 miljoen euro in 2019 naar 1,2 miljard euro in 2023. Maar specialisten stellen dat het werkingsbudget de facto is gekrompen door de extra taken en kosten die de vervoersmaatschappij erbij kreeg.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het aantal plaatsen in de Vlaamse kinderopvang is tijdens de voorbije legislatuur gedaald Tijdens het Grote Voorzittersdebat van Knack en Trends-Kanaal Z op 27 februari stelde Vooruit-voorzitter Melissa Depraetere dat het aantal plaatsen in de Vlaamse kinderopvang tijdens de voorbije legislatuur is gedaald. Dat klopt. Bij het aantreden van de huidige Vlaamse regering, eind 2019, bedroeg het totale aantal plaatsen 95.027. Volgens de meest recente cijfers, van eind 2023, was dat nog 93.192.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, als De Lijn haar volledige vloot wil elektrificeren, dan is daarvoor ongeveer drie keer het jaarlijkse budget nodig Tijdens het Grote Voorzittersdebat van Knack en Trends-Kanaal Z stelde Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken dat, om alle bussen van De Lijn te vervangen door elektrische voertuigen, drie keer het totale jaarbudget van De Lijn nodig zou zijn. Dat klopt ongeveer: die elektrificatie zou 3,2 miljard euro kosten, het jaarbudget bedraagt 1,2 à 1,3 miljard euro.
Factcheck Factcheck Factcheck: tandpasta met muntsmaak verstoort slaap niet ‘De verkeerde tandpasta kan je wakker houden’, zo lazen we in The Sun. Volgens slaapexperts is dat vergezocht. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video van een slapend meisje is niet opgenomen in Gaza Online circuleren beelden van wat een slapend Gazaans meisje in Rafah zou zijn. Het kind zou een wees zijn. Dat klopt niet. De beelden zijn gemaakt voordat de oorlog in Gaza uitbrak. Een Iraanse influencer postte de video op 23 mei 2023.
Factcheck Factcheck Factcheck: van 100 euro bonus houd je 40 euro over, al betaalt werkgever stuk meer ‘Als een bedrijf een bonus uitreikt, dan houdt een werknemer daar weinig van over. Als de bonus 100 euro bedraagt, dan houdt hij misschien 30 euro over’, zo zei premier Alexander De Croo (Open VLD) in Krant van West-Vlaanderen. Volgens experts houd je iets meer over, maar inderdaad slechts 30 procent van de reële kost van zo’n bonus. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de media verzwijgen het protest van Spaanse boeren in León niet Op sociale media wordt een filmpje gedeeld waarin een boerenbetoging in de Spaanse stad León te zien is. Volgens de bijschriften zouden die manifestaties worden verzwegen door de media. Dat klopt niet: verschillende Spaanse media berichtten over het boerenprotest in León.
Factcheck Factcheck Factcheck: minstens 749 onderaannemers op Gentse werf Leopoldskazerne In een huis-aan-huisfolder stelt de extreemlinkse partij PVDA dat hoofdaannemer Democo voor de bouw van een nieuwe stadsbuurt aan de Gentse Leopoldskazerne met meer dan duizend onderaannemers werkt. Uit een intern document blijkt dat er inderdaad 1004 onderaannemers geregistreerd staan voor de werf. ‘Exuberant veel’, zegt professor bouwrecht Jelle Laverge (UGent). Volgens Democo gaat het om slechts 749 onderaannemers.
Factcheck Factcheck Factcheck: groene bananen kunnen de kans op bepaalde kankers verkleinen ‘Groene bananen verkleinen risico op kanker’, zo lazen we in The Sun. Uit onderzoek blijkt dat resistent zetmeel, dat onder meer in groene bananen voorkomt, de kans op bepaalde kankers kan verkleinen bij patiënten met een verhoogd risico. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) heeft meer bespaard op De Lijn dan haar voorgangers, maar cijfers vergelijken is zo goed als onmogelijk Volgens ondervoorzitter van De Lijn Marc Descheemaecker (N-VA) heeft Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) dubbel zoveel bespaard op De Lijn als de twee ministers voor haar samen. Specialisten beamen dat De Lijn het in de praktijk met minder werkingsbudget moet doen dan vroeger, maar niemand waagt zich aan een vergelijking van de cijfers.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de EU is niet in oorlog met Rusland als Oekraïne lid wordt van de Europese Unie Sommige socialemediagebruikers beweren dat als Oekraïne officieel lid van de Europese Unie wordt, de Unie in zijn geheel in staat van oorlog met Rusland zal zijn. Daarvoor verwijzen ze naar artikel 42, lid 7 van het Verdrag van Lissabon. Maar volgens experten klopt die bewering niet en wordt het artikel verkeerd geïnterpreteerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video van Michael Moore waarin hij Trump lijkt te steunen werd gemanipuleerd Op sociale media circuleert een video met de Amerikaanse filmmaker Michael Moore. Daarin lijkt Moore zijn steun uit te spreken voor Donald Trump, de gewezen Amerikaanse president die opnieuw een gooi doet naar het hoogste regeringsambt. Dat is opmerkelijk, vinden sommige socialemediagebruikers, omdat Moore zich tijdens de presidentsverkiezingen van 2016 en 2020 sterk tegen Trump heeft uitgesproken. Het blijkt om een gemanipuleerde video te gaan. In de originele beelden spreekt Moore zijn steun niet uit voor Trump.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen protest aan de Amerikaanse grens, maar een mars richting Washington uit 2022 Op sociale media delen gebruikers foto’s en video’s van wat een recent Amerikaans protest tegen het migratiebeleid zou zijn. Dat klopt niet. De beelden tonen een protest uit 2022 tegen de toen geldende coronamaatregelen. Wat wel klopt, is dat er recent een vergelijkbaar konvooi naar de Mexicaanse grens is gereden dat zich inderdaad tegen het Amerikaanse migratiebeleid kant.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit was vroeger geen vruchtbare landbouwgrond Online circuleert een foto van een Grieks zonnepark. Volgens socialemediagebruikers zou het park vroeger landbouwgrond geweest zijn. Dat klopt niet. Uit satellietbeelden blijkt dat de grond waarop het zonnepark zich bevindt, nauwelijks begroeid en niet gecultiveerd was.
Factcheck Factcheck Factcheck: crematie kan bijna evenveel CO2 uitstoten als twee retourvluchten Londen ‘Je crematie stoot meer uit dan twee keer naar Londen vliegen’, zo lazen we in Trouw. Op basis van verouderde bronnen kan dat kloppen, maar als we naar recentere gegevens kijken, lijkt het overdreven. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen festiviteiten na verkiezingsoverwinning in El Salvador Online circuleert een video waarin een groot vuurwerk te zien is. Dat vuurwerk zou hebben plaatsgevonden in El Salvador, na de herverkiezing van president Nayib Bukele afgelopen zondag. Dat klopt niet. Het gaat om oude beelden van een viering van de zeventigste verjaardag van de Kroatische supportersgroep Torcida Split.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Vlaamse koeien stoten minder CO₂ uit dan Braziliaanse koeien In De Afspraak stelde Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) dat Vlaamse koeien minder CO₂ uitstoten dan Braziliaanse. Volgens specialisten klopt dat.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Vlaamse landbouw de duurzaamste ter wereld is In De Afspraak zei Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) dat de Vlaamse landbouw ‘de meest duurzame ter wereld’ zou zijn. De studie waarnaar CD&V verwijst, bewijst dat punt evenwel niet. Duurzaamheid behelst meer dan klimaat alleen. Aspecten als biodiversiteit en hoe intensief landbouw is, moeten ook meegenomen worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Duitse media gebruikten geen gemanipuleerde foto’s bij verslaggeving over demonstratie tegen extreemrechts in Hamburg Op sociale media wordt gesteld dat de Duitse pers foto’s van een demonstratie tegen extreemrechts in Hamburg zou hebben gemanipuleerd om de opkomst groter te doen lijken. Dat klopt niet. De twee beelden die dat zouden moeten bewijzen, zijn authentiek. Op de ene foto is meer volk te zien dan op de andere, om de eenvoudige reden dat die laatste op een ander tijdstip werd gemaakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen voedselhulp aan Gaza die wordt weggegooid Op sociale media circuleert een video waarin te zien zou zijn hoe voedselhulp voor Gaza zou weggegooid worden, omdat de houdbaarheidsdatum van het voedsel overschreden is. Dat klopt niet. De beelden werden niet in Gaza maar in Saudi-Arabië gemaakt. De plaatselijke overheid zette ze al in 2016 online. Rot kippenvlees uit 25 vrachtwagens werd toen in de woestijn begraven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Palestijnse pop wordt niet officieel verkocht, maar is een protest tegen de oorlog in Gaza Online circuleren video’s en afbeeldingen van wat een gewonde Palestijnse pop lijkt te zijn. Veel socialemediagebruikers zijn verbolgen over het speelgoed, maar de pop blijkt een creatie van een Mexicaanse kunstenaar die ermee de oorlog in Gaza wil aanklagen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, mannen die lange werkdagen kloppen worden niet sneller kaal Volgens een online artikel zouden mannen die lange werkweken maken, twee keer sneller kaal worden. Dat klopt niet. Of en wanneer een man kaal wordt, is vooral genetisch bepaald. Bovendien vertoont de studie waarop het artikel zich voor de claim baseerde nogal wat gebreken.
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt niet dat 85 procent van de vrouwen overbelaste lever heeft ‘Maar liefst 85 procent van alle vrouwen kampt met een overbelaste lever’, zo lazen we in Goed Gevoel. Maar dit klopt niet, zo blijkt uit gesprekken met experts. We beoordelen de stelling als onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van drie astronauten bewijst niet dat maanlanding geënsceneerd werd Op sociale media circuleert een foto van drie astronauten die gefotografeerd zouden zijn op de maan. Het trio draagt echter geen helm. Voor sommige socialemediagebruikers is dat bewijs genoeg dat de maanlanding in scène is gezet. Maar de foto toont een trainingssessie in het Kennedy Space Center in de Amerikaanse staat Florida. Ze bewijst dus niet dat de maanlanding in scène werd gezet.
