Factcheck Factcheck Factcheck: twee jongste kerncentrales leveren niet meer dan 4 procent van onze energie, maar wel 17 procent van onze elektriciteit Volgens minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) leveren de twee jongste kerncentrales van ons land niet meer dan 2 of 3 procent van de energie die we verbruiken. Specialisten houden het op maximaal 4 procent. Het aandeel van die twee kerncentrales in de elektriciteit die we verbruiken, bedraagt wel 14 tot 17 procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze man is geen Amerikaanse journalist die in Oekraïne werd gedood Online circuleert een collage van twee tweets met het logo van de Amerikaanse nieuwszender CNN. In de tweets wordt dezelfde Amerikaanse man op twee verschillende momenten dood verklaard. De collage suggereert dat de berichtgeving van CNN niet betrouwbaar is. De tweets zijn echter afkomstig van nepaccounts, en de man op de foto is ook niet omgekomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, protest van taxichauffeurs in Barcelona is geen steun aan Canadese truckchauffeurs Op sociale media circuleert een video die een colonne Barcelonese taxichauffeurs toont. Is die colonne een blijk van steun aan het Canadese truckersprotest, zoals in de video wordt beweerd? Neen, daarmee heeft het niets te maken. De Barcelonese taxisector organiseerde het protest naar aanleiding van een dispuut met Uber.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat 'Belgische politici in het parlement 70 à 80 procent van hun tijd gsm gebruiken' Volgens een viraal Twitterbericht zouden Belgische politici tijdens parlementszittingen 70 tot 80 procent van de tijd op hun gsm bezig zijn. Het aangedragen bewijs daarvoor klopt niet. De vermelde percentages, die onderdeel uitmaken van een kunstproject met artificiële intelligentie, geven alleen aan hoe zeker het computermodel is dat het een gsm herkent. Niet hoeveel procent van de tijd een politicus die gsm gebruikt. Dat bevestigt ook de kunstenaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: Oekraïens leger haalt Russisch vliegtuig neer, maar gebruikt oude foto ter illustratie De officiële Twitteraccount van het Oekraïense leger gebruikt een foto om aan te kondigen dat het een Russisch gevechtsvliegtuig heeft neergehaald. Uit OSINT-analyse blijkt dat de Oekraïners effectief een Russische vliegtuig neerhaalden op 6 maart, maar de foto blijkt uit 2015.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, we gebruiken in rust maar een beperkt deel van onze ademcapaciteit '90 procent van de mensen gebruikt slechts 30 procent van hun ademcapaciteit', zo lazen we in De Zondag. En het klopt, met enige nuance.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Bild toonde beelden uit China bij berichtgeving over Oekraïne Volgens socialemediagebruikers heeft het Duitse Bild TV bij de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne beelden gebruikt van een gasexplosie die in 2015 in China plaatsvond. Dat klopt. Bild heeft de fout ondertussen rechtgezet en heeft zich ervoor verontschuldigd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïners verkopen geen Russische tanks op eBay Volgens berichten op sociale media zouden Oekraïners een Russische legertank te koop aanbieden op de tweedehandssite eBay. Dat klopt niet. De advertentie waarvan screenshots worden gedeeld, blijkt een vervalsing.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze radar kan geen stormen of tsunami's veroorzaken Op Telegram en Twitter gaat een foto van een Amerikaanse radarinstallatie viraal. Volgens sommige socialemediagebruikers kan de radar het weer beïnvloeden, volgens andere kan ze zelfs branden en tsunami's veroorzaken. Dat klopt niet. De radar detecteert raketaanvallen en maakt deel uit van een Amerikaans afweersysteem.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, RTL Nieuws plaatste geen oud filmbeeld bij bericht over de oorlog in Oekraïne Op sociale media wordt een vermeende Facebookpost van RTL Nieuws gedeeld. In dat bericht gebruikt de nieuwszender schijnbaar een twaalf jaar oud filmbeeld als illustratie bij een nieuwsbericht over de oorlog in Oekraïne. Maar de Facebookpost blijkt vervalst.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze foto toont recent oorlogsgeweld in Charkov Op sociale media circuleren volop foto's van het oorlogsgeweld in Oekraïne. Soms duiken echter ook oude beelden op uit andere, eerdere conflicten. Knack onderzocht een foto van een inslag in Charkov waarbij een projectiel een deel van de benen van een vrouw afrukte. Die foto blijkt correct en recent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, migratie naar België bestaat niet voor 60 procent uit gezinshereniging '60 procent van de migratiestroom is gezinshereniging', zo stelde Theo Francken in Het Laatste Nieuws. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze Duitse winkel bood zijn klanten kortingen aan per vaccinatie Een foto van een Duits reclamebord waarop wordt uitgepakt met tien procent korting per vaccinatie wordt online gretig gedeeld. De foto is echt, net als de actie.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, in Vlaanderen is een ruime meerderheid voorstander van het openhouden van kerncentrales In een radio-interview zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever dat in Vlaanderen 'een massale meerderheid' voorstander is van het openhouden van kerncentrales. Uit een peiling van 2021 blijkt inderdaad dat 66 procent van de ondervraagden het eens was met de stelling dat België 'ook na 2025 kerncentrales moet openhouden'.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze wietplantage werd niet ontdekt door storm Eunice Iemand deelt als grap een 'foto van een wietplantage die werd ontdekt door stormschade veroorzaakt door Eunice'. Sommigen trappen erin, maar de foto toont eigenlijk de ontdekking van een wietplantage in 2015 na een ontploffing. Oude foto's worden wel vaker gebruikt voor internetmoppen die vervolgens niet door iedereen als grap begrepen worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, krekels bevatten niet dubbel zoveel eiwitten als rundvlees 'Van krekels is bewezen dat ze dubbel zoveel eiwitten bevatten als rundvlees.' Dat lazen we in Goed Gevoel. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Moderna heeft niet zijn ontslag gegeven Volgens een populair Facebookbericht zou de ceo van coronavaccinproducent Moderna onlangs zijn ontslag hebben aangeboden. Daarnaast zou hij voor 400 miljoen aan Moderna-aandelen hebben verkocht en zou hij zijn Twitter-account hebben verwijderd. Zijn Twitterprofiel bestaat inderdaad niet meer. De man heeft aandelen verkocht, zij het voor slechts voor een fractie van het vermelde bedrag. Van een ontslag is geen sprake.
Factcheck Factcheck Factcheck: Belgische afdeling AK-partij verspreidt gemanipuleerde foto van Erdogan De Belgische tak van de Turkse AK-partij verspreidt op Facebook een gemanipuleerde foto van de partijvoorzitter en president van Turkije, Recep Erdogan. Leidt Erdogan een massagebed, zoals het beeld laat zien? Neen, het blijkt te gaan om een foto uit Albanië in 2014 waaraan hij later is toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze tweet van Pfizer waarschuwt niet voor de gevolgen van een coronavaccinatie Online circuleert een tweet van Pfizer, waarin het farmabedrijf waarschuwt voor beentromboses. Vaccinsceptici zien in de tweet een bewijs dat het coronavaccin van Pfizer tromboses veroorzaakt. Daarvoor bestaat echter geen enkel bewijs. De tweet kadert in Pfizers 'No Time To Wait'-campagne die Amerikanen alert wil maken voor vroege tekenen van bloedklonters.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto's tonen geen 'nieuwe Barbie-set' Op sociale media circuleren foto's van een 'nieuwe Barbie-set'. Het blijkt te gaan om een internetgrap. De beelden tonen geen nieuwe set van Barbie-producent Mattel. Wel een set seksspeeltjes voor poppen geproduceerd door het Japanse merk Progress.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, wie Covid Safe Ticket op papier gebruikt, moet dringend de QR-code van zijn booster afdrukken Op sociale media tonen nogal wat mensen zich bezorgd over de geldigheid van hun coronavaccinatiecertificaat. 'Mensen die hun Covid Safe Ticket op papier tonen, moeten dringend de QR-code van hun booster laten afdrukken. De QR-code van de eerste prik begint te vervallen', waarschuwt een man op Facebook. Terecht: vanaf 1 maart verliest het vaccinatiecertificaat bij volwassenen na 5 maanden zijn geldigheid zonder boosterprik.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, NOS verzwijgt massaprotest in Brazilië niet Volgens berichten op sociale media zou de Nederlandse openbare omroep NOS een groot protest in Brazilië 'tegen de terreur' doodzwijgen. Om dat punt te maken, worden twee steunmanifestaties voor president Jair Bolsonaro aangehaald. De eerste, die van juni 2021 dateert en slechts enkele duizenden deelnemers telde, haalde het NOS-nieuws inderdaad niet. Over de tweede berichtte de omroep wel degelijk.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze dronebeelden tonen geen Canadees truckersprotest Dronebeelden van een nachtelijke samenkomst van voertuigen worden verkeerdelijk gelinkt aan het 'vrijheidskonvooi' van Canadese truckers tegen de coronamaatregelen. In werkelijkheid gaat het om beelden uit 2019 van een landbouwersprotest in Duitsland.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet alle Oostenrijkse coronamaatregelen worden vanaf 5 maart afgeschaft Volgens een post op sociale media zouden vanaf 5 maart alle Oostenrijkse coronamaatregelen worden opgeheven, waaronder de vaccinatieplicht. Dat klopt niet helemaal. Er is inderdaad sprake van verregaande versoepelingen vanaf 5 maart, maar aan de vaccinatieverplichting wordt voorlopig niet geraakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, vier à vijf bedrijven hebben niet de hele voedingsindustrie in handen 'Vier à vijf bedrijven hebben de hele voedingsindustrie in handen.' Dat stelde Joachim Coens (CD&V) in De Krant van West-Vlaanderen. Maar het is ernstig overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft geen onderzoek geopend naar Bill Gates en Klaus Schwab Volgens een afbeelding die online circuleert zou het Internationaal Strafhof een onderzoek hebben geopend naar de Amerikaanse miljardair Bill Gates en naar de voorzitter van het Wereld Economisch Forum, de Duitser Klaus Schwab. De beklaagden zouden zich hebben bezondigd aan misdaden tegen de mensheid. Dat klopt niet. Een Britse advocate diende inderdaad een klacht in bij het Strafhof, maar dat opende vooralsnog geen onderzoek.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Duitse boeren protesteren niet tegen de coronamaatregelen Bij een filmpje dat viraal gaat op Facebook en TikTok wordt in het bijschrift gesuggereerd dat er ook in Duitsland een protest is begonnen zoals het Canadese truckersprotest tegen de coronamaatregelen Dat klopt niet. Het filmpje toont een recent boerenprotest tegen een nieuw wetsontwerp over meststoffen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, in België zijn geen 'vijf kinderen jonger dan twaalf jaar' aan corona overleden In Knack zei kinderimmunoloog Isabelle Meyts vorige maand dat 'er in België vijf kinderen jonger dan twaalf jaar aan corona zijn overleden'. Het gezondheidsinstituut Sciensano noemt dat cijfer 'niet correct' maar kan om privacyredenen niet meer details geven. Het gezondheidsinstituut bevestigt wel de uitspraak uit een RTBF-reportage dat er in België twee kinderen jonger dan 5 jaar en twee 12-jarigen aan covid zijn overleden. Dat betekent dat er geen vijf maar twee kinderen jonger dan twaalf jaar zijn overleden als gevolg van covid-19.
Factcheck Factcheck Factcheck: tegenstanders coronabeleid misbruiken beelden van Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt Op sociale media worden video's en foto's gedeeld van een Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt. Volgens de bijschriften zou de man zou zijn job verliezen omdat hij niet gevaccineerd is. Daar blijkt niets van aan: de man is gevaccineerd en van een mogelijk ontslag is geen sprake.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Braziliaanse trucks steunen niet het 'Freedom Convoy' Een video van Braziliaans truckersprotest zou steun illustreren voor het Canadese protest van truckers in Ottawa. Dat klopt niet. Het gaat om beelden van mei 2021, dus van voor het Canadese protest begin 2022. De truckers in Brasilia demonstreerden om hun president Jair Bolsonaro aan te moedigen.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat koffie met aspartaam het risico op depressie met 25 procent verhoogt 'Koffiedrinkers die aspartaam als zoetstof gebruiken, hebben 25 procent meer risico op depressie.' Dat lazen we in ABC Gezondheid. Maar een oorzakelijk verband kan niet hard gemaakt worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen jongen die een hartontsteking kreeg na vaccinatie Volgens berichten op sociale media zou een Nederlandse jongen lijden aan myocarditis als gevolg van een coronavaccin dat hij zou hebben gekregen 'dankzij het advies' van een bekende kinderarts. De foto bij het bericht toont echter een Amerikaanse jongen die zwaar ziek werd na een covidinfectie in 2020, toen er nog geen coronavaccins bestonden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze groep artiesten kondigde niet aan Spotify te verlaten Een artikel gedeeld op sociale media stelt dat onder andere Bruce Springsteen en The Rolling Stones hun muziekcatalogus van het muziekplatform Spotify zouden hebben verwijderd. Dat klopt niet. Op moment van schrijven valt - op een deel van de muziekcatalogus van Joni Mitchell na - de muziek van alle bands vernoemd in het artikel nog te beluisteren.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Europa verbiedt de lidstaten om de btw op stookolie te verlagen 'De btw op stookolie verlagen is niet mogelijk', zei premier Alexander De Croo (Open VLD) op 1 februari in Het Journaal op Eén. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) herhaalde dat in De Afspraak. 'Het mag niet van Europa', voegde hij eraan toe. Dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Canadese premier Justin Trudeau heeft dit Facebookbericht tegen ongevaccineerden niet gepost Online circuleert een afbeelding van een Facebookpost die van de Canadese premier Justin Trudeau zou zijn. Het bericht bevat een oproep aan Canadezen om niet-gevaccineerde burgers sociaal te isoleren 'tot ze toegeven'. Maar er is geen bewijs dat de Canadese premier dit bericht zou hebben gepost.
Factcheck Factcheck Factcheck: één bitcoin kost evenveel energie als een Amerikaans gezin gebruikt op 37 tot 56 jaar 'Eén bitcoin maken kost evenveel energie als een westers gezin gebruikt in negen jaar.' Dat lazen we in De Standaard. Het blijkt een ernstige onderschatting.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, voetballer Alex Apolinario is niet onlangs overleden na een coronavaccinatie Volgens Facebookberichten zou profvoetballer Alex Apolinario onlangs zijn overleden, en zou zijn dood te maken hebben met een coronavaccin. Dat klopt niet. Apolinario overleed al in januari 2021, en de speler was nog niet gevaccineerd tegen covid-19.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, je moet geen vaccinatiebewijs hebben om in te loggen bij Facebook Online circuleert een screenshot van wat een loginpagina zou zijn voor Facebook. Om in te loggen zou je een vaccinatiepas nodig hebben. Dat klopt niet. Volgens een woordvoerder van Facebook gaat het om een vervalste foto.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Reuters zetelt niet in de raad van bestuur van Pfizer In verschillende socialemediaposts wordt gezegd dat de directeur van het persagentschap Reuters ook in de raad van bestuur van het farmabedrijf Pfizer zetelt. Dat klopt niet. Wel is het zo dat de gewezen directeur van moederbedrijf Thomson Reuters al sinds 2014 in de raad van bestuur van Pfizer zetelt. De man, die in februari 2020 met pensioen ging bij Thomson Reuters, is ook nog altijd voorzitter van de raad van bestuur van de Thomson Reuters Foundation.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze jongen is niet verplicht om een examen buiten af te leggen omdat hij ongevaccineerd is Op een Oostenrijkse school zou een jongen verplicht zijn geweest om een test in de buitenlucht te maken omdat hij niet gevaccineerd was en geen masker droeg. Maar dat verhaal, dat op Twitter onder meer wordt verspreid door Thierry Baudet van het Nederlandse Forum Voor Democratie, klopt niet helemaal. De maatregel had met vaccinatie niets te maken, en het ging niet om een verplichte test. Over de mondmaskerdracht was er wel een dispuut tussen de school en de ouders.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Pfizer-ceo zei in januari dat eerste twee dosissen van het Pfizervaccin een zeer beperkte bescherming bieden tegen de omikronvariant Online circuleert een fragment uit een interview met Albert Bourla, de ceo van farmabedrijf Pfizer. In de video zegt de man dat twee dosissen van het Pfizer-vaccin een zeer beperkte bescherming tegen het coronavirus bieden. Dat klopt ook. Bourla had het daarbij specifiek over de omikronvariant van het virus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, minister Van der Straeten zei niet dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen Volgens berichten op sociale media zou minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) in De Morgen hebben gezegd dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen. Die quote is in het bewuste artikel niet terug te vinden. Aan de oorsprong van het gerucht ligt een als grap bedoelde tweet die sommigen voor waar aannamen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Reuters en Pfizer zijn geen 'eigendom' van hetzelfde bedrijf Volgens berichten op sociale media zouden het Britse persagentschap Reuters en het farmabedrijf Pfizer beide 'eigendom' zijn van de Amerikaanse vermogensbeheerder BlackRock. Dat is fel overdreven en misleidend. BlackRock heeft inderdaad aandelen van zowel Reuters als Pfizer, maar respectievelijk minder dan 1 en 5 procent van het totaal.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen 50.000 truckers die zich kanten tegen vaccinatie Op sociale media circuleren berichten over een protest van truckchauffeurs in Canada tegen verplichte coronavaccinatie. De cijfers die erover circuleren zijn sterk overdreven en niet alle foto's of video's van het protest zijn echt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oostenrijkse ongevaccineerden moeten niet 'minstens 14.400 euro boete' betalen Volgens een veel gedeeld Twitterbericht zou de vaccinatieplicht in Oostenrijk komen met een boete van 'minstens 14.400 euro per jaar'. Die 'minstens' klopt niet, het gaat om een hypothetisch maximumbedrag. De boetes zijn meestal 600 euro en in beroep maximaal 3.600 euro.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, De Telegraaf schrijft niet dat er placebo's zijn uitgedeeld tijdens de coronavaccinatiecampagne Volgens een Facebookbericht zou De Telegraaf schrijven dat er placebo's zijn uitgedeeld tijdens de coronavaccinatiecampagne. Dat klopt niet. De Nederlandse krant bracht een artikel over bijwerkingen die werden gemeld door mensen die een placebo kregen, maar dat ging over de klinische proeven voor de kandidaatvaccins, niet over de publieke vaccinatiecampagne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Bill Gates weigerde niet zijn kinderen te laten vaccineren Online circuleert de bewering dat de kinderen van Microsoft-oprichter en filantroop Bill Gates niet gevaccineerd zouden zijn. Die stelling is opvallend, aangezien Gates al jarenlang in vaccinonderzoek investeert. Maar ze klopt niet. Het bericht is afkomstig van een website die bekend staat voor het delen van misinformatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit incident gaat niet over een mondmasker Op sociale media circuleert een filmfragment waarin een meisje op hardhandige wijze wordt gearresteerd in Oostende. Volgens een Nederlandse vrouw die de beelden op Facebook deelt, wil het meisje 'geen mondkap op'. Dat klopt niet: noch volgens de politie, noch volgens het meisje in kwestie had de arrestatie iets met een mondmasker te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, fastfood heeft een effect op de leerwinst bij kinderen 'Slechte schoolprestaties door fastfood': die kop lazen we boven een artikel in ABC Gezondheid. Dat blijkt te kort door de bocht, al is er wel een duidelijk verband.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto heeft niets te maken met coronavaccins Op sociale media wordt een meme gedeeld met daarop een voetballer die op het veld gereanimeerd wordt. Op de foto is een ironische aanmoediging geplaatst om je te laten vaccineren, 'ook al betekent het je dood'. De foto toont echter geen voetballer die aan een coronavaccin is gestorven, het gaat om een stockfoto die van voor de coronacrisis dateert. Voor een verband tussen de overlijdens van bekende mensen en hun coronavaccinatie is bovendien nog nooit een bewijs geleverd.
